1398/10/13 7024

با توجه به تنوع گسترده‌ای که سبزیجات مورد استفاده انسان‌ها دارند دسته‌بندی آنها می‌تواند به ما در شناخت‌شان کمک کند. از میان انواع گروه‌بندی‌ها، طبقه‌بندی علمی گیاهان با وجود اهمیتی که دارد کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد چرا که گاه گیاهانی که در یک تیره یا راسته طبقه‌بندی می‌شوند شباهت‌های کمی از نظر ظاهری یا شیوه‌ی کشت و کار دارند. با این‌همه شناخت این نسبت‌های فامیلی سبزیحات می‌تواند جالب و توضیح‌دهنده برخی خصوصیات آنها باشد.

طبقه‌بندی علمی سبزیجات؛ کدام سبزی ها هم خانواده هستند؟


سبزی های تیره‌ی سیب‌زمینی‌سانان یا بادمجانیان(Solanaceae):‌ احتمالا کلمه‌ی Solana، بیشتر در اخبار و در ارتباط با نام دبیرکل سابق ناتو خاویر سولانا به گوشمان خورده باشد؛ اما به‌هر حال این نام برای اشاره به خانواده‌ی سیب‌زمینی سانان نیز به‌کار می‌رود. سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، بادمجان (بادنجان) و فلفل از مشهورترین سبزیجات این خانواده به حساب می‌آیند. اما گیاهان دیگری چون تنباکو، عروسک پشت‌پرده، گل اطلسی، جینسنگ هندی و تاتوره نیز جزو این تیره محسوب می‌شوند. اکثر اعضای این خانواده برگ‌هایی متناوب و کرک‌دار دارند و آلکلوئید‌هایی سمی تولید می‌کنند. سیب‌زمینی سمی به نام سولانین دارد که در بافت سبزرنگ زیر پوست تجمع می‌یابد. سم گوجه‌فرنگی‌ نیز که گلیکوآلکلوئیدی به نام تومانین است، بغیر برگ‌ها و ساقه‌‌ها در میوه‌های خام آن به‌وفور مشاهده می‌شود. سیب‌زمینی از لحاظ اهمیت غذایی بعد از گندم، ذرت و برنج رتبه‌ی چهارم در جهان را دارا است.

سبزی های تیره‌ی کدو سانان یا کدوئیان (Cucurbitaceae): گیاهان مشهور این خانواده که همه از گیاهان جالیزی به شمار می‌روند، هندوانه، خیار، انواع کدوها، طالبی، خربزه و گرمک می‌باشند. هندوانه‌ی ابوجهل، کارلا یا جگر زلیخا، پاتولا، خیار چنبر و بامیه نیز در این تیره طبقه‌بندی می‌شوند. این گیاهان اکثرا بالارونده و با میوه‌هایی گوشتی هستند و گل‌هایی تک‌جنسی دارند که به کمک حشرات بارور می‌شوند.

 


سبزی های سوخوار از تیره‌ی نسرین‌سانان یا نرگسیان (Amaryllidaceae): در این خانواده سبزی‌جاتی چون پیاز، سیر، موسیر، تره‌ی ایرانی و تره فرنگی قرار گرفته‌اند. از گیاهان زینتی، انواع نرگس‌ها، سوسن‌ها، آماریلیس، گل خورشیدی یا کلیویا و غیره نیز در این تیره قرار می‌گیرند. آنچنان که مشخص است گیاهان این خانواده تک‌لپه‌ای بوده برگ های کشیده و قاعده‌ای دارند و اکثرا دارای ریشه‌ی پیازدار و به ندرت ریزوم‌دار می‌باشند. پیاز که بومی جنوب غرب آسیا می‌باشد سالهاست در ایران کشت می‌شود دارای ارقامی چون پیاز قرمز آذرشهر، پیاز قرمز ری و پیاز سفید است.

سبزی های خانواده‌ی بقولات یا لوبیاسانان يا باقلائیان (Fabaceae): در این تیره سبزیجات مهمی از جمله شنبلیله، باقلا، لوبیا، ماش، نخود، لوبیا چشم‌بلبلی، عدس، نخود فرنگی و نخود ایرانی قرار گرفته‌اند. برخی از گیاهان این خانواده به غیر دانه‌های خشک‌شان به عنوان سبزی نیز مصرف دارند. خانواده‌ی لگومینوز یا فاباسه بغیر موارد ذکر شده طیف گسترده‌ای از گیاهان، از شیرین‌بیان و گل نخود گرفته تا درخت اقاقیا و لیلکی را در بر می‌گیرد. بسیاری از اعضای این خانواده برگ‌هایی مرکب و شانه‌ای دارند.

سبزی های تیره‌ی چلیپاسانان یا شب‌بویان (Brassicaceae): انواع کلم‌ها از جمله کلم‌پیچ، گل کلم، کلم دکمه‌ای و کلم قمری در این خانواده طبقه‌بندی می‌شوند. اما شلغم، شاهی، ترب، تربچه، خردل، کلزا، گل‌کلم زینتی و گل شب‌بو نیز از این خانواده هستند. کلم پیچ یکی از مهمترین محصولات این گروه، گیاهی فصل سرد محسوب شده و برخی از ارقام آن گاه دماهایی تا منهای ۹ درجه زیر صفر را نیز تحمل می‌کنند.

 


گیاهان تیره‌ی کلاه‌پرک‌سانان یا کاسنیان (Compositae or Asteraceae): تعدادی از سبزیجات طبقه‌بندی شده در این خانواده شامل کاهو، آرتیشو، آندیو (کاسنی فری)، ترخون، کنگر و مواردی ازین دست می‌باشد. گیاهان زینتی بسیار مشهوری مانند مینا، ژربرا، داوودی، گل اشرفی، همیشه‌بهار، کوکب، گل ابری، گل آهار و همین‌طور گیاهان دارویی‌ای چون بابونه، کاسنی، افسنطین، بومادران، گل قاصدک، گلرنگ، شکرتیغال و شنگ هم در خانواده‌ی کاسنیان قرار می‌گیرند.

تیره‌ی چتر سانان یا چتریان (Apiaceae or Umbelliferae): گیاهان این خانواده علفی بوده برگ‌هایی مرکب و متناوب دارند و معمولا گل‌‌آذین آنها ساختاری به شکل چتر دارد. سبزیجات مشهوری از جمله کرفس، جعفری، گشنیز، هویج، زردک، شوید و گیاهان دیگری از جمله زیره، گلپر، آنغوزه، رازیانه و شوکران در این دسته به چشم می‌خورند.

 
چغندرسانان یا تاج‌خروسیان (Amaranthaceae- Chenopodiaceae): اسفناج و چغندر قند و چغندر لبویی مشهورترین گیاهان این خانواده می‌باشند. انواع تاج‌خروس و سلمه نیز در این تیره قرار می‌گیرند.

سبزی های تیره‌ی نعناعیان (Lamiaceae): گیاهان این تیره که علفی و یا درختچه‌ای هستند معمولا ساقه و برگ‌هایی کرک‌دار و معطر دارند. نعناع، ریحان، مرزه، مرزنگوش، بادرنجبویه، پونه، آویشن، مریم گلی، اسطوخودوس و رزماری از جمله گیاهان شناخته‌ شده‌ی خانواده‌ی نعناعیان به حساب می‌آیند.

مقاله اختصاصی گروه تدوین محتوای اگرونیک 
استفاده از این مطلب و انتشار آن، با ذکر نام اگرونیک  و درج لینک www.agronic.ir بلامانع می باشد.

نظر شما

پرطرفدارترین مطالب امروز

تازه های اگرونیک

برداشت ۷ کیلو زعفران در هکتار

با نهال بادام پول‌ساز و پرسود آشنا شوید

آغاز کشت بهاره «گلرنگ» در کبودراهنگ

ثبت ۲۴۲۵ شغل ایجاد شده در بخش کشاورزی چهارمحال و بختیاری در سامانه رصد

اگروتوریسم در خراسان رضوی فراگیر خواهد شد

لرستان پیشرو در ایجاد خانه‌های محیط زیست

تعویق رشد رویشی محصولات کشاورزی گلستان

تجهیز ۶۹ هزار هکتار از اراضی کشاورزی چهارمحال و بختیاری به روش‌های نوین آبیاری

صرفه جویی ۵ میلیون مترمکعب آب در راستای سازگاری با کم آبی در چهارمحال و بختیاری

پیش‌بینی تولید ۳۵۰ هزار تن گندم سال جاری در لرستان

برداشت گلچه های گلرنگ مزارع سیستان وبلوچستان از شهرستان دشتیاری

کاشت ۳۰۰ هزار اصله نهال در کرمانشاه در هفته منابع طبیعی

آغاز توزیع بیش از ۱۵ هزار تن کودشیمیایی بهاره در بروجرد

راه مواجهه با بحران کمبود آب استفاده از فناوری در کشاورزی

اراضی کشاورزی قزوین مجهز به سامانه نوین آبیاری می‌شود

توسعه نخلستان ها راهی مطمئن برای تجارت خرما در سیستان وبلوچستان

کشت ۵۰۰۰ بوته آناناس برای اولین بار در شهرستان زرآباد

ضدعفونی بیش از 88 هزار تن بذور غلات در همدان

صادرات بیش از ۲۳۸ هزار گلدان گل از نوشهر

کشت سیب زمینی در شهرستان خاش آغاز شد

۱۸۰ هزار تن گوجه فرنگی در بوشهر برداشت می‌شود

آزمایشگاه کشت بافت گیاهی مرکز تحقیقات جهادکشاورزی استان زنجان افتتاح شد

آغاز طرح ایجاد مزارع نوآوری در استان بوشهر

احداث ۳۰ هکتار باغ گل محمدی در شهرستان تفتان

لرستان قطب محصولات گلخانه‌ای خواهد شد

اگرونیک در شبکه های اجتماعی