بشر از گذشته تا کنون با ماهیگیری، شکار، دامداری، جمع آوری دانههای گیاهی یا با کشاورزی و باغداری همیشه در رفع نیاز خود به غذا تلاش کرده است. با توجه به اینکه امروزه مواد غذایی و سبزیجات در مقیاسهای بزرگ و انبوه تولید میشود، باغداری و پرورش سبزیجات برای اشخاص یک سرگرمی به حساب میآید. ابتدا بهتر است منطقهای که در آن زندگی میکنید را بررسی نمایید و مواد قابل رشد در خاک منطقه و نکات مربوط به آن را پیدا کنید. به این ترتیب می توانید با استفاده از مواد غذایی سالمی که حاصل دسترنج شماست، غذایی سالم و مطمئن بخورید.
برنامه ریزی برای پرورش سبزیجات
۱- بررسی کنید چه محصولاتی را میتوانید در باغچه منطقه خود پرورش داد. فاکتورهایی شامل آب و هوا، خاک، بارش و نوع هوای موجود حائز اهمیت است. یک راه سریع و سرگرم کننده برای یادگیری در مورد آنچه که در آب و هوای منطقه شما مناسب است، بازدید از یک مزرعه یا باغ در حوالی منزل شماست.
نکات قابل توجه:
آب و هوای بعضی مناطق مانند مناطق کوهستانی تنها یک فصل رشدی کوتاه برای گیاهان دارند. در این مناطق تنها میتوان گیاهانی که سریع رشد و برداشت میشوند را کاشت. در برخی مناطق که آب و هوای گرم و سالم دارند، میتوان غلات و سبزیجات را به صورت مداوم کاشت و برداشت کرد. مقدار رشد و کیفیت پرورش سبزیجات بستگی به کیفیت خاک منطقه دارد که ضعیف یا قوی باشد. اما با برنامه ریزی درست و کود دهی به موقع میتوان خاک ضعیف را نیز به صورت مطلوب به بهره برداری رساند. بیشتر محصولات غذایی برای رشد نیاز به مقدار زیادی آب دارند، میزان بارش باران و آب موجود در منطقه خود را بررسی نمایید. فضایی که میخواهید در آن پرورش سبزیجات و گیاهان را انجام دهید در نظر بگیرید. با توجه به ابعاد باغچه میزان کافی بذر تهیه کنید.
۲- میتوانید باغچه را به چند بخش تقسیم کنید و بذرهای مختلفی بکارید یا اینکه فقط یک نوع بذر را پرورش دهید و محصول را برداشت کنید. باید نوع بذرهای خود را مشخص کنید و مراحل کاشت، داشت و برداشت را برای آن طی کنید.
۳- با انواع مختلف محصولات کشاورزی آشنا شوید. سبزیجاتی که میتوانید رشد دهید را بشناسید و دسته بندی هر کدام را در نظر بگیرید. برای درک بهتر به موارد زیر دقت کنید:
سبزیجات شامل دستههای متنوعی شامل حبوبات، سبزیجات برگ، سبزیجات ریشهای ، ذرت، خیار، خربزه، کدو تنبل و غیره هستند. حبوبات منبعی عالی از پروتیینها هستند. سیب زمینی و چغندر منبع عالی کربوهیدراتهای پیچیده و همچنین مواد معدنی هستند. سبزیجات برگ، مانند کلم و کاهو، و همچنین سبزیجات مانند سبزیجات مانند خیار و کدو، منبع خوبی از بسیاری از ویتامینها و مواد معدنی ضروری هستند. ذرت یک از انواع سبزیجات قابل رشد عالی است که به چندین منظور استفاده میشود. دانههای آن را به صورت خشک و تر میتوان نگه داشت و استفادههای فراوانی از این منبع سرشار از ویتامین B برد. درباره دانهها و بذرهای دیگر و فواید آنها تحقیق و بررسی کنید و روش پرورش دادن آن را بفهمید و بذر مناسب با سلیقه و منطقه خود را انتخاب نمایید.
۴- بذر و دانههای مناسب برای رشد در منطقه خود را انتخاب نمایید.
لوبیا، نخود فرنگی و سایر حبوبات برای کاشتن در باغچههای کوچک مناسب هستند و بین ۷۵ تا ۹۰ روز قابل برداشت میباشند. خربزه، خیار، کدو تنبل بین ۴۵ تا ۱۳۰ روز نیاز به نگهداری و طی کردن مراحل رشد دارند. گوجه فرنگی و سایر سبزیجات بعد از جوانه زدن باید به خاک منتقل شوند و مراحل رشد را آغاز کنند.
۵- حالا طرح فضایی که میخواهید در آن به پرورش سبزیجات و غلات بپردازید را روی کاغذ بکشید. توجه کنید که باید آفات و حشرات محیط را شناسایی کنید، حیوانات اهلی و وحشی را بشناسید و در صورت لزوم حصار کشی کنید. در مورد دانههایی که به نور خورشید نیاز دارند تحقیق کنید و روی نقشه خود آنها را در جایی مناسب جای دهید. یک فهرست کامل از محصولاتی که میخواهید پرورش دهید را تهیه کنید. وسایل و تجیهزات مورد نیاز را آماده کنید؛ و کار کاشتن بذرها را با توجه به اطلاعاتی که به دست آوردید آغاز کنید.
پرورش سبزیجات و غلات
۱- زمین را شخم بزنید، ریشهها، سنگهای بزرگ، علفهای هرز را دور بریزید و خاک باغچه را زیر و رو کنید تا آماده کاشت بذر شود.
۲- اگر دوست دارید فضای گلخانهای برای باغچه ایجاد کنید، زمین را با استفاده از تجهیزات مدرن یا به سبک سنتی به چند ردیف و شیار تقسیم کنید. شیارها باید عمقی مناسب با نوع بذر داشته باشند.
۳- بذر را درون شیارها بریزید. به طور معمول، گیاهان مکمل مانند حبوبات (لوبیا و نخود فرنگی) و خربزه، کدو، خیارها بین ۲ تا ۲.۵ سانتی متر عمق لازم دارد، در حالی که ذرت و سیب زمینی ممکن است بین ۶ الی ۹ سانتی متر عمق لازم داشته باشند. پس از قرار دادن دانه در شیارها، آنها را به آرامی با خاک پوشش دهید، به طوری که بستر دانه بعد از آبیاری خشک نشود. این روند را تا رسیدن به تعداد ردیفی که در کاشت برنامه ریزی کردهاید، ادامه دهید.
۴- به صورت مداوم از محصولات در حال رشد خود مراقبت کنید، علفهای هرز را بکنید و اطراف محصول را خوب هرس کنید.
۵- مراقب حمله حشرات و آفات باشید. به برگهای محصول دقت کنید و با استفاده از آفت کشهای طبیعی یا در صورت نیاز با سمهای شیمیایی محصول را آفت زدایی کنید.
۶- موقعی که سبزیجات و گیاهان دیگری که کاشتهاید میرسند، باید آنها را طبق تحقیقاتی که در برنامه ریزی خود داشتید، بچینید و با دقت آنها را شستشو دهید. در صورت نیاز با روش فریز کردن و روشهای دیگر این محصولات طبیعی و حاصل دسترنج خود را ذخیره کرده و در طولانی مدت از آنها استفاده کنید.