منوچهر گرجی درحاشیه شرکت در همایش ملی سالانه علوم خاک در باغستان قزوین اظهار داشت : آب و خاک دو منبع مهم و حیاتی درعرصه کشاورزی است و اگر هرکدام مورد بی توجهی قرار گیرد می تواند فاجعه بار باشد. وی افزود: صیانت از خاک در امنیت غذایی و حل مشکلات آب و محیط زیست هم اهمیت دارد و اگر به خاک بی توجهی شود خسارات زیادی به همه منابع طبیعی وارد می کند که متاسفانه در دو دهه اخیر هم در دنیا و هم در ایران این غفلت صورت گرفته که نگران کننده است. گرجی یادآورشد: در سالهای اخیر وقتی تداوم خشکسالی، افزایش ریزگردها، تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تبدیل آن به شهرک های صنعتی و خانه های مسکونی وضعیت را به شرایط بحرانی و نگران کننده تبدیل کرده و کاهش حاصل خیزی زمینهای کشاورزی را کاهش داد برخی انسان‌های فکور جامعه به فکر افتادند تا چاره‌اندیشی کنند و اهمیت صیانت از خاک را بشدت مورد توجه قرار دادند و در جامعه ترویج کردند تا این تهدید به اطلاع همگان برسد.
رئیس انجمن علوم خاک ایران تصریح کرد: بیش از ۱۲ هزار سال است که خاک در همه جهان به مردم خدمات می دهد و باید این خدمات را همچنان ارائه کند تا زندگی بشر دچار چالش نشود و فاجعه ای رخ ندهد.وی اضافه کرد: تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی و شهرهای صنعتی و سایر موارد بسیار نگران کننده است و در کنار آن کمبود اراضی حاصلخیز ایجاب می کند از وضع موجود بشدت صیانت کنیم تا آینده فرزندانمان به مخاطره نیفتد. گرجی اظهارداشت: مساحت کشور ما حدود ۱۶۵ میلیون هکتار است که در یک اقلیم خشک و نیمه خشک واقع شده بنابراین از لحاظ کیفی و کمی ما با محدودیت های شدید منابع پایه خاک مواجهیم.
وی بیان کرد: حدود ۵۰ میلیون هکتار از اراضی کشور اگر آب باشد، قابلیت توسعه کشاورزی را دارد، ولی به دلیل محدودیت منابع آبی چنین ظرفیتی نداریم و در حال حاضر اراضی در چرخه تولید کشورمان حدود ۱۸.۵ میلیون هکتار است، که از این میزان حدود ۸.۵ میلیون هکتار آن آبی و حدود ۱۰ میلیون هکتار آن دیم است؛ بنابراین از حدود ۳۲ میلیون هکتار از اراضی قابل کشت به دلیل محدودیت منابع آب نمی توانیم استفاده کنیم. گرجی یادآورشد: از این ۱۸.۵ میلیون هکتار اراضی تنها ۱.۳ میلیون هکتار آن فاقد محدودیت و باقی آن نیز شامل محدودیت هایی چون شوری، قلیایی بودن، زهدار بودن، توپوگرافی، سنگ دار بودن و عمق خاک است و در واقع فقط ۱.۳ درصد این اراضی در کلاس یک قرار می گیرد.
فرسایس دو میلیارد تن خاک در جهان/ ۱۶ تن در هکتار در ایران
گرجی بیان کرد: میزان فرسایش در کشور ما بالاست، که دلیل آن نیز شرایط اقلیمی، شرایط بارندگی و رعایت نشدن برخی اصول فنی است و این فرسایش در ایران سالانه حدود ۱۶ تن در هکتار و در دنیا متوسط فرسایش خاک حدود ۶ تن در هکتار است. وی با اظهار نگرانی از سرعت فرسایش خاک در جهان و ایران گفت: فرسایش خاک در جهان حدود دو میلیارد تن است و به ازای هر تن فرسایش خاک برای نمونه ۲۸ دلار به آمریکا خسارت وارد می شود که حدود ۵۶ میلیارد دلار است. به گفته گرجی این میزان فرسایش خاک نسبت به متوسط دنیا خیلی بالاست و موجب تخلیه عناصر غذایی خاک می شود و خاک زراعی مارا دچار مشکل می کند که این فرسایش فقط در اراضی زراعی اتفاق نیفتاده ودر جنگلها، تپه ها، مراتع، دامنه ها، کوه ها نیز شاهد آن هستیم.
قانون جامع خاک در مجلس خاک می خورد
وی بیان کرد: بیش از ۱۲ سال است که قانون جامع خاک درمجلس خاک می خورد و باید به تصویب نمایندگان برسد تا بتوانیم مدیریت بهینه منابع خاکی را محقق کنیم. رئیس انجمن علوم خاک ایران یادآورشد: هر چند سازمان جنگلها و مراتع اقداماتی برای صیانت از خاک انجام می دهد اما اعتبارات محدود موجب شده کارها به سامان نرسدلذا به نظر می رسد باید دفتری ایجاد شود تا بتوانیم برنامه های استفاده از بهینه از خاک را عملیاتی کنیم. وی اضافه کرد: امروز بی توجهی به خاک موجب شده دچار ریزگرد و رسوب سدها و رسوبات رودخانه ها شویم و شاهد افزایش فرسایش خاک باشیم که نگران کننده است و باید برای آن تدبیر کنیم. گرجی اظهارداشت: باید کشاورزان آموزش ببینند با خاک چگونه برخورد کنند و بدانند در هر زمینی چه چیزی بکارند، در چه شیبی کاشت انجام شود، چگونه کود بدهند و چگونه برداشت کنند تا خاک خوب بماند و آسیب نبیند.
قانون جامع خاک می تواند مشکلات را حل کند
وی اضافه کرد: ۷۰ استاد دانشگاه و محقق مشکلات خاک را بررسی کرده و در تنظیم قانون جامع خاک مشارکت کرده اند که اگر این قانون تصویب شود چون وظایفی برای جهاد کشاورزی و بخش خصوصی دیده شده می تواند بخشی از مشکلات را حل کند. گرجی تصریح کرد: قانون جامع خاک می تواند مشکل گشا باشد و با پیگیری حاصلخیزی خاک، از آلودگی، فرسایش وتخریب خاک جلوگیری کرده و با مدیریت خاک زمینه جهشی قابل توجه در مسیر صیانت از خاک را ایجاد کند. وی اضافه کرد:این قانون به تصویب کمیسیون کشاورزی رسیده وباید به صحن مجلس برودو تصویب شود تابتوان امیدوار بود مشکلات خاک کشور را حل کند. گرجی تصریح کرد: باید فضایی فراهم شود تا شرکت های دانش بنیان تاسیس شوند تا کارهای تحقیقی را دنبال کنند و در صیانت از خاک گامهای موثری برداشته شود.
هنوز نقشه خاک نداریم
وی اظهارداشت: یکی از مشکلات کنونی ما این است که هنوز نقشه خاک نداریم لذا نمی دانیم درچه وضعیتی هستیم و برنامه ریزی ما نیز جامع نیست و در اولین گام باید نقشه خاک تهیه شود تا بتوانیم برنامه صیانت از خاک را عملیاتی کنیم.
