علی‌مراد اکبری چهارشنبه شب در آیین پایانی گردهمایی ملی برنامه‌ریزی تحقیقات مدیریت پایدار خاک و آب که در موسسه تحقیقاتی خاک و آب کشور واقع در استان البرز برگزار شد، افزود: به رغم اینکه در کشور وضعیت آب و خاک مناسب نیست ولی هرگونه برنامه‌ریزی بدون در نظرگرفتن خاک معنا و مفهومی ندارد؛ زیرا خاک هم بستر حیات جانوران و گیاهان بوده و هم مخزنی برای آب است و اگر خاک را درنیابیم قطعا برنامه‌ریزی برای آب معنایی ندارد. وی با بیان اینکه کشور ما تاب‌آوری توسعه افقی و توان اکولوژیکی در بخش کشاورزی ندارد، اظهار داشت: در بعضی از مناطق باید سطح زیر کشت را کم کنیم و بایستی به سمت توسعه عمومی و بهره‌وری پیش برویم. وی عوامل زیادی را در بهره‌وری دخیل دانست و گفت: ۲ عنصر پایه بهره‌وری آب و خاک است اما اکنون یکی از مسایلی که در کشور بر روی آن مانور داده می شود موضوع آب است لیکن در بحث خاک غفلت شده است.
اکبری افزود: باید وضعیت نامطلوب خاک را به برنامه‌ریزان کشور اطلاع‌رسانی کرد و توان تولیدی خاک را با حفظ پایداری سرزمین به دقت رصد و پیگیری کنیم تا مسایلی که برای آب اتفاق افتاده برای خاک تکرار نشود. معاون وزیر جهاد کشاورزی بیان داشت: در آب مشکلات زیادی به وجود آمد که نتیجه توسعه بدون توجه به توان اکولوژیکی و مسایل زیست محیطی و پایداری کشور بود. اکبری با بیان اینکه مصادیقی همچون ماشین‌آلات، مدیریت، منابع انسانی، بذر، کود، سم و مبارزه با آفات در کشاورزی پارامترهای موثری هستند، گفت: بهره‌وری مناسب از آب و خاک در این بخش نقش حاکمیتی دارد.
ایجاد سازه‌ها بدون توجه به مسایل زیست‌محیطی و توان کشور
معاون آب و خاک وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه دورانی در کشور حاکم شد که کسی به مسایل غیرسازه‌ای فکر نمی‌کرد، گفت: شاید در آن دوران ایجاد سازه‌های سدی مورد نیاز بود ولی ساخت این سازه‌ها بدون توجه به مسایل زیست‌محیطی و پایداری سرزمین مشکلات زیادی را برای کشور ایجاد کرده است. وی با اشاره به اینکه در تلاش هستیم تا برای خاک مشکلی همچون آب رخ ندهد، ادامه داد: خیلی تلاش کردیم که ردپایی از خاک در برنامه ششم داشته باشیم ولی متاسفانه در سال 96 هیچ اعتباری برای آن تخصیص نیافته است. اکبری در ادامه به برنامه‌های پیش رو اشاره کرد و افزود: بایستی به بحث خاک، قنوات، آب بندان‌ها و شالیزارهای شمال کشور پرداخت زیرا وزارت جهاد کشاورزی در نظر دارد بحث کشت برنج را فقط در دو استان گیلان و مازندران متمرکز کند که باید زیرساخت‌های آن آماده شود که اگر اینکار انجام نشود ممکن است امنیت تامین برنج به خطر بیفتد.
جایگاه ضعیف ایران در مجامع جهانی در موضوع آب و خاک
اکبری جایگاه ایران در مجامع جهانی در موضوع آب و خاک را ضعیف دانست و اظهار داشت: البته در موضوع آب جایگاه بهتری داریم ولی اکنون 2 قرارداد با فائو به امضاء رسانده‌ایم که یکی با مبلغ 10 میلیون دلار و دیگری 500 هزار دلاری است که مشترک بین 8 کشور همچون عراق، تونس، مصر و ایران است که نخستین جلسه آن در مصر برگزار شد. وی تاکید کرد که بایستی تلاش کنیم حضور و جایگاه‌مان را در مجامع علمی جهان قوی‌تر کنیم به طوری‌که اکنون در موضوع سیمیت (کشت گندم و ذرت) جزو 3 کشور اول که شامل ترکیه، مکزیک و ایران هستند می‌باشیم و برای ما مهم است که در یک مجمع و مرکز تحقیقاتی جهانی با این وسعت حضور داشته باشیم.
وی با بیان اینکه بایستی زیرساخت ها در بحث خاک را آماده کنیم، گفت: بایستی ساختارمان در معاونت آب و خاک را قوی تر کرده و یک مرکز خاک ایجاد کنیم و در استان ها نیز آب و خا ک به معاونت ارتقا یابد و مدیریت خاک را نیز در استان ها ایجاد کنیم تا این موضوع قوی تر شود. وی اضافه کرد: همچنین بایستی بر روی نقشه های خاک شناسی مدیریت پذیر در کشور کار کنیم به رغم اینکه یکسری کارهای پراکنده توسط وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو انجام شده ولی بیشتر مطالعات خاک مطالعات نیمه تفضیلی بوده و نباید به چند کار تحقیقاتی اکتفا کنیم و باید بر روی اشل بزرگ و زیرساخت‌ها برویم یعنی نقشه کربن خاک کشور را تهیه کنیم و ببینیم کجا مشکل دارد، متاثر از چیست و در کدام اقلیم است.
تحقیق بر روی آلودگی های نوظهور خاک
معاون وزیر جهاد کشاورزی یکی از برنامه‌های تحقیقی درجهان را بررسی آلودگی های نوظهور خاک دانست و گفت: این آلودگی متاثر از نانوذرات هستند که اصلا بر روی آن فکر نشده و در برنامه‌های ما نیست ولی دنیا بر روی آن کار می‌کند. وی افزود: اکنون در موضوع خاک مشکل جدی داریم لیکن فقط به موضوع آب و مسایل اجتماعی و سیاسی آن می‌پردازیم و باید پیش از آن نگاهمان به خاک متمرکز شود تا آسیب‌ها به حداقل برسد.
