با در نظر گرفتن این آمار که ۳۷ میلیون ایرانی در معرض تنش آبی قرار دارند و بیش از ۳۵۰ دشت کشور در شرایط بحرانی است و اقتصاد جوامع محلی در شرایط مطلوبی نیست، این سوال پیش میآید که راهبرد اصلی چیست؟ چگونه می توان در استانهایی همچون خوزستان و فارس و حتی در لرستان شاهد کشت برنج باشیم و دغدغه آب نیز داشته باشیم؟ این در حالی است که حمیدرضا دهقانی، مدیر عامل آب منطقهای فارس در این مورد چنین گفته که آب از پشت سدهای استان فارس برای کشت برنج عبور داده نمیشود! اقلیم خشک و فرا خشک ایرانِ امروز با چند چالش جدی رو به رو است و آن یکی از مهمترین انها تشدید تنش آبی است که تداوم آن سبب کوچ اجباری روستاییان به شهرها خواهد شد!
از سوی دیگر با کمبود آب در زیستگاههای مهم کشور تنوعزیستی به خطر افتاده و آسیب جدی به امنیت غذایی تنها یک احتمال نخواهد بود! شوربختانه تنشهای شدید اجتماعی نیز در کمین بخشها و مناطق مختلف کشور است که خود بحرانی جدید در دل بحرانی دیگر خواهد بود! این در حالی است که برای تولید هر کیلو برنج ۵ هزار لیتر آب مصرف میشود و ممنوع اعلام کردن کشت این محصول در بسیاری از استانهای کشور به دلیل بحران آب میتواند واردات آن را افزایش دهد! در این بین تنش آبی بر جوامع محلی و توان اکولوژیک سرزمین فشار آورده و با توجه به شرایط حاکم بر اقلیم کشور، کشت چنین محصولاتی دستکم در دوران حاضر و با وسعت زیاد و در بسیاری از نقاط کشور،چندان خردمندانه نیست!
بر بنیاد تحقیقات انجام شده در برخی از استانهای کشور، همچون کرمان، نشان از وجود برخی عناصر همچون آرسنیک در آبهای زیرزمینی را میدهد که می تواند آسیبهای فراوانی به امنیت غذایی کشور وارد کند! از سوی دیگر با ممنوع شدن کشت این محصول، شاهد افزایش واردات آن خواهیم بود که باز هم بیم آلودگی احتمالی برنجهای وارداتی، سلامتی مردم را به خطر خواهد انداخت! تحلیل آنکه در شرایط موجود کشت برنج فقط در برخی از استانهای شمالی ادامه یافته و در سایر نقاط کشور محدود و یا ممنوع شود؛ از سوی دیگر نظارت،پایش و تحقیق بر روی کشت های انجام شده افزایش یافته و طرحهای حکمرانی آب نیز مورد بازنگری قرار گرفته و برای واردات برنج از سایر کشورها نیز دقیقتر و حساستر از گذشته عمل کرده و از ورود محصول آلوده به کشور جلوگیری به عمل آید!
در دنیای امروز کشاورزی نوین در مسیر کشت و تولید محصولات ارگانیک بوده و اینگونه منابع آب و خاک حفظ شده و از مواد و روشهای کاملا طبیعی برای تولید یک محصول استفاده میشود؛ ما نیز راهی جز حرکت در این مسیر پایدار نداریم! کلام اخر اینکه کشت برنج ارگانیک و افزایش آن در استانهای شمالی کشور یک خبر خوب برای محیط زیست و مردم خواهد بود؛ مصرف آب کمتر و کاهش مصرف کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی و در نهایت تولید یک محصول سالم راهبردی اصولی در مسیر حفاظت از امنیت غذایی کشور است!
