مازندران با داشتن 460 هزارهکتاراراضی زیر کشت و تولید سالانه 6 میلیون تن محصول از 70نوع مختلف رتبه برتر در کشور دارد و بیش از 10 درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور نیز از این استان تامین میشود، با این همه تنها شِمایی کمرنگ از تولید محصولات ارگانیک در این استان وجود دارد. نیاز فوری به تامین مایحتاج اولیهی مواد غذایی کشور در سالهای اخیر باعث شده تا مساله تولید محصولات ارگانیک و تامین نیاز بخشی از اقشار برخوردار ،نیازی فانتزی برای کشاورزی کشور به نظر رسیده ولی به گفته متخصصان امر باید با نیازسنجی از بازار به جای تامین محصول خارجی ارگانیک گران قیمت ، بخشی از ان در داخل تامین و ارزش افزوده ان به کشاورزی کشور برگردد.
محصول ارگانیک چیست؟
محصولات ارگانیک محصولاتی هستند که درتولید و فراوری آنها از هیچ نوع مواد شیمیایی چه به عنوان کود و چه به عنوان سم و چه به عنوان افزودنی درفرآیند تولید استفاده نشده است. هماکنون در 164 کشور جهان تولید محصولات ارگانیک در 68میلیون هکتار از اراضی صورت میگیرد که حدود 35میلیون هکتار آن به صورت برداشت از عرصه طبیعی بوده و مابقی آن از مزرعهها و باغهای با مدیریت و کنترل کشاورزان انجام می شود و استرالیا با 12 میلیون هکتار سطح زیر کشت این محصولات، رتبه نخست جهان را دارد. تولید محصولات ارگانیک از سال 85 در ایران شروع شد و دراین یک دهه 82 هزارهکتار از مزرعهها، باغها و عرصههای طبیعی در کشور (43 هزار هکتار مخصوص مزرعهها و باغها و 39هزار هکتار عرصههای طبیعی) به کشت این نوع محصولات اختصاص دارد. در مجموع یک دهم درصد از تولید محصولات کشاورزی کشوربه صورت ارگانیک تولید می شود و براین اساس، ایران در سطح زیرکشت محصولات ارگانیک درآسیا رتبه پنجم و درجهان رتبه پنجاهم را دارد.
جهت گیری تولید محصولات ارگانیک در مازندران
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت که درچند سال اخیر این استان جهت گیری به سمت تولید محصولات ارگانیک داشته اماتا رسیدن به نقطه ایده آل فاصله زیادی دارد. عزیزالله شهیدی فر به خبرنگارایرنا اظهارداشت : هم اکنون حدود 60 هزار هکتار زراعی در این استان به صورت طبیعی و ارگانیکی کشت می شود که 40 هزار هکتار آن زیرکشت برنج قرار دارد. به گفته وی در اراضی کشت برنج ارگانیک برای مبارزه با آفات به صورت بیولوژیکی همانند کرم و زنبور استفاده می شود. وی اضافه کرد : همچنین در محصولات باغی حدود 6 نوع محصول ما شامل گردو، خرمالو، انجیر، انار، چای و زیتون که بیش از 10 هزار هکتار است ، تولید طبیعی دارند. شهیدی اظهارداشت : در بخش محصولات جالیزی همانند گوجه فرنگی و توت فرنگی نیز حرکت های خوبی در حال انجام است و برای به ثمر رسیدن آن حداقل باید 3 تا پنج سال تحمل کرد.
برندسازی حلقه مفقوده
معاون جهادکشاورزی مازندران معتقد است که برای افزایش ضریب اطمینان جامعه به محصول ارگانیک و جلوگیری از سود جویی باید تولیدکنندگان را به سمت برند سازی سوق داد.
شهیدی فرگفت که درشرایط فعلی نبود برند محصولات ارگانیک و دستگاه نظارتی متولی باعث شده تا ضریب اطمینان جامعه نسبت به خرید این محصولات پایین باشد و این نگرانی مصرف کنندگان تا حدی ضربه به تولید محصول داخلی نیز تمام خواهد شد. وی اضافه کرد به نظر میرسد باید دستگاههای متولی شامل دانشگاه علوم پزشکی و استاندارد وارد میدان شوند و با نظارت عالیه ضریب اطمینان مصرفکنندگان را نسبت به محصولات ارگانیک افزایش دهند.
فراموشی محصولات ارگانیک مازندران
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی مازندران گفت که این استان محصولات تولیدی طبیعی بسیار زیادی دارد که تا حد زیادی به فراموشی سپرده شد. دکترشمسعلی هادیزاده معلم افزود: این خطه شمال کشور ظرفیت های طبیعی و سرزمینی خوبی برای تولید محصولات ارگانیک دارد که نیاز به بازآفرینی این ظرفیت ها از سوی مسوولان و مردم داریم. وی نمونه مهم وجود محصولات ارگانیک درمازندران را شامل گیاهان دارویی، میوه های جنگلی (انارترش ، تمشک،خرمالو، گردو ، پرتقال کوهی، نارنج ، آبزیان ...) دانست و مهمترین مشکل این محصولات را در معرض خطر قرارگرفتن تولید آنها با سموم کشاورزی که بدون ضوابط در برخی مناطق مورد استفاده قرار میگیرد، اعلام کرد. هادیزاده معتقد است که باید سازمان جهاد کشاورزی مازندران باید آموزشهای لازم را به مردم برای شناخت محصولات طبیعی و ارگانیک و مزایای آنها از لحاظ سلامتی بدهد تا آنها نسبت به توسعه تولید این نوع محصول اقدام کنند. وی افزود : امروز کاشت گیاهان دارویی در مناطقی از شرق مازندران به وفور وجود دارد و توسعه آنها در اراضی شیبدار می تواند از فرسایش خاک جلوگیری کند و درآمد خوبی نیز برای مردم منطقه داشته باشد.
مشوق های دولتی برای محصولات ارگانیک
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی مازندران گفت که تولید محصولات ارگانیک در پنج سال اول تا رسیدن به بذر ارگانیک و سپس توسعه تولید حدود پنج سال خواب تولید برای کشاورزان به دنبال دارد که درآمدی به جیب کشاورزان نخواهد رفت. هادیزاده می گوید : دولت باید در این پنج ساله که درآمدی به جیب کشاورزان بابت تولید محصول نمیرود، به این قشر کمک کند تا کشاورز بتواند روی پای خود بایستد.
نبود سازمان های نظارتی مشکل محصول ارگانیک
این کارشناس مسایل کشاورزی گفت که درشرایط فعلی هیچ نظارتی برتولید محصولات ارگانیک ازسوی دستگاه های مرتبط انجام نمی شود و هر سودجویی می تواند ادعای فروش محصول ارگانیک داشته باشد. هادیزاده افزود: این درحالیست که باید دستگاه نظارتی ما درحوزه کشاورزی برتولید محصول ارگانیک نظارت داشته باشند و از ورود محصول ارگانیک تقلبی جلوگیری و با متخلفانش نیز برخورد کنند. وی اضافه کرد: اگر بتوانیم ضریب اطمینان محصولات ارگانیک را درسطح کشور افزایش دهیم و اقبال مصرفکنندگان به این محصولات افزایش خواهد یافت و از لحاظ اقتصادی نیز میتواند بار مالی خوبی برای تولید داشته باشد.