1398/4/21 910

هدف استفاده از اکثر کارنده‌ها (به استثنای بذرپاش ها) این است که بذرها را به طور یکنواخت در روی ردیف‌ها یا روی پشته‌ها قرار دهند.

معرفی اجمالی انواع ماشین آلات بذر کار

قرار دادن بذر در خاک برای حصول جوانه‌زنی خوب و پابرجایی آن بدون دوباره‌کاری، هدف همه‌ی کسانی است که محصولات زراعی را می‌کارند. عوامل بسیاری در جوانه‌زنی بذرها و بیرون آمدن گیاه جوان از خاک موثرند. از جمله مقدار بذر کاشته شده، دوام یا زنده ماندن بذر، ضد عفونی بذر، یکنواختی اندازه‌ی بذر، میزان تمیزی بذر، عمق کاشت، نوع کاشت، میزان رطوبت خاک، زمان بذرکاری، نوع شیار بازکن‌ها، جلوگیری از رفتن خاک سست به زیر بذر، یکنواختی پوشش بذر، نوع وسیله‌ی پوشاننده، میزان فشردن و سفت کردن خاک اطراف بذر، تمیزی وضعیت بستر بذر، حرارت خاک، نوع زهکش، وضعیت سله‌های خاک و تشخیص خوب، مهارت و توجه کشت‌کننده در هنگام کشت بذر.

کاشتن بذر با ماشین، و فکر و طرز ساخت آن در قبل از میلاد مسیح، به چینی‌ها نسبت داده شده است. پاشیدن بذر بر روی خاک شخم خورده و پوشاندن آن با خاک به‌وسیله‌ی بعضی از هرس‌ها، تا حدود سال ۱۸۴۰ میلادی تنها روش معمول کاشت محسوب می‌شد. ویلیام تی پنوک از اهالی پنسیلوانیا در ایالات متحده آمریکا اولین فردی بود که شروع به ساخت و تولید خطی کارهای غلات نمود. گرچه اختراع او در سال ۱۷۹۹ میلادی به نام الیاکیم به ثبت رسیده بود. آمار سرشماری ۱۸۸۰ میلادی ایالات متحده آمریکا، نشان می‌داد که در حدود ۵۳ درصد از گندم کشت شده در سال ۱۸۷۹ میلادی، به وسیله‌ی خطی کارهای غلات کاشته شده بود.

اولین ردیف کار، از یک جعبه استوانه‌ای شکل ساخته شده بود که در اطراف مرکز آن سوراخ‌هایی برای بیرون ریختن بذرها وجود داشت. در سال ۱۸۳۹ میلادی، وسیله‌ای برای کاشت ذرت به نام دی. اس. راک‌ول به ثبت رسید. در سال ۱۸۹۲ میلادی برادران دولِی از اهالی مولین ایلنویز ایالات متحده آمریکا وسیله‌ی کنار‌ریز را برای ذرت کارها ساختند که بذر را گرفته و بر روی خاک می‌انداخت. در دهه‌ی ۱۸۸۰ میلادی، مکانیزم کاشت حفره‌ای یا سلولی و چرخ جمع کن برای پنبه‌کارها به‌وجود آمد. ضمیمه کپه‌کار در دهه‌ی ۱۹۲۰ میلادی مورد استفاده قرار گرفت.

وظایف کارنده‌ها

هدف استفاده از اکثر کارنده‌ها (به استثنای بذرپاش ها) این است که بذرها را به طور یکنواخت در روی ردیف‌ها یا روی پشته‌ها قرار دهند. برای انجام این کار به طور مطلوب، کارنده باید اعمال زیر را انجام دهد:

۱. شیاری در خاک باز کند. به منظور جوانه‌زنی مطلوب، بذرها می‌بایست در زیر سطح خاک قرار گیرند. دستگاه کارنده باید وسیله‌ای برای باز کردن خاک داشته باشد که به شیار بازکن معروف می‌باشد. از انواع شیار بازکن می‌توان به دو نوع بیلچه‌ای و کفشی اشاره کرد.
۲. بذر را به اندازه مناسب و لازم برای کاشت آماده کند. میزان بذری که در واحد سطح کاشته می‌شود می‌بایست توسط بذرکار به درستی کنترل شود.
۳. بذر را در خاک قرار دهد. فاصله‌ی بین بذرها از هم و عمقی که آنها در خاک قرار می‌گیرند در میزان محصول به دست آمده تاثیر می‌گذارد. ضمنا دستگاه‌های کارنده دارای این قابلیت هستند که همراه کشت بذر در اطراف آنها کود نیز بپاشند، مجاورت بیش‌از حد بذر با این کودها می‌تواند به آن آسیب برساند. لذا دستگاه باید از دقت کافی در این مسئله هم برخوردار باشد.
۴. روی بذر را بپوشاند. پوشاندن روی بذر می‌تواند از طریق استفاده از پوشاننده‌های کاردی و یا بشقابی انجام گیرد.
۵. بستر بذر را فشرده کند. برخی دستگاه‌های بذرکار چرخ فشار دهنده‌ای نیز دارند که خاک را بعد از کاشت بذر فشرده می‌کند.

انواع کارنده ها
انواع بذر کارها بر اساس طریقه‌ی کاشت به چهار دسته‌ی کلی طبقه‌بندی می‌شوند: ردیف‌کارها؛ خطی‌کارهای غلات و بذرکارهای هوایی؛ بذرپاش ها و نهایتا کارنده های مخصوص. ردیف‌کار ها معمولا برای محصولاتی چون ذرت، پنبه چغندر، آفتاب‌گردان، برخی سبزیجات و کلا محصولاتی که می‌بایست با فواصل معین از یکدیگر و بین خطوط کشت شوند به کار می‌روند. ردیف‌کارها بر اساس روش کاشت بذر، به آنهایی که در سطح زمین مسطح کار می‌کنند، آنهایی که بر پشته ها بذر می‌کارند و نهایتا ردیف‌کارهایی که در کف شیار کشت می‌کنند تقسیم می‌شوند.

خطی کارها معمولا برای کشت محصولاتی که عملکرد بالایی دارند به کار می‌روند. خطی کارها دانه‌های غلات را به طور منظم‌تر و در عمق یکنواخت‌تری به نسبت بذرپاش‌ها می‌کارند. بذرپاش‌ها دارای شیار بازکن نیستند و لذا بستر بذر می‌بایست قبلا توسط یک خاک‌ورز -مانند هرس بشقابی- آماده شده باشد. و بعدا در صورت نیاز از ماشین‌آلات دیگری جهت پوشاندن روی بذر ها استفاده نمود. جهت کاشت بذرها بدین طریق، بسته به نوع بذر و شیوه‌ی کشت، می‌توان از بذرپاش‌های گریز از مرکز، هواپیماهای بذرپاش، پخش‌کن‌های خطی و یا علفکارها (جهت کشت بذرهای ریز) استفاده کرد.

اما از جمله کارنده‌های مخصوص می‌توان به سیب‌زمینی کارها و نشاکار ها اشاره نمود. با توجه به زحمت و بازدهی پایین کشت سیب‌زمینی با دست امروزه از ماشین‌های سیب‌زمینی کار جهت کشت آنها استفاده می‌شود که معمولا شیاری در خاک باز کرده، سیب‌زمینی‌ها را در فواصل مشخص در خاک قرار داده، زیر سطح و یا اطراف غده‌ها را کود دهی می‌کند و نهایتا روی آنها را می‌پوشاند. نشاکار ها برای کشت نشای برنج و یا سبزیجاتی از قبیل کاهو، گوجه فرنگی، توت فرنگی و غیره ی‌توانندبه کار روند. نشاکارها ممکن است در یک ردیف و یا چند ردیف، نشا ها را کشت کنند.

مقاله اختصاصی گروه تدوین محتوای اگرونیک
استفاده از این مطلب و انتشار آن، با ذکر نام اگرونیک و درج لینک www.agronic.ir بلامانع می باشد.

منبع

تراکتورها و ماشین‌های کشاورزی / داود منصوری‌راد

کلیدواژه: