شاسی سرد
سادهترین و ارزانترین تاسیسات در باغبانی است که از آن برای حفاظت گیاهان حساس بهسرما استفاده میشود زیرا تنها منبع تامینکنندهی حرارت در آن نور خورشید است. برای احداث شاسی سرد ابتدا نهری بهعمق ۳۰ سانتیمتر و عرض ۱.۵ - ۱ متر و با طول دلخواه حفر میشود؛ سپس برای زهکشی بهتر، در ته آن کمی ماسه درشت ریخته و برروی آن خاک مرغوب همراه با کود پوسیده یا خاک برگ ضد عفونی شده میریزند و در آخر چارچوبی که از قبل تهیه شده بر روی این نهر قرار میگیرد. جنس چارچوب میتواند از چوب، آهن یا آلومینیوم باشد. بهمنظور استفاده از نور و حرارت بیشتر، درب (سقف) شیشهای یا پلاستیکی آن از شمال به جنوب شیبدار تهیه میشود. به عنوان نمونه ارتفاع دیوار شمالی ۵۰ - ۳۰ سانتیمتر و ارتفاع دیوار جنوبی ۲۰ سانتیمتر در نظر گرفته میشود. البته نوع بستر کاشت مورد استفاده میتواند متفاوت باشد.
یکی از موارد اولیهی کاربرد شاسی سرد، ایجاد مقاومت در برابر سرما در قلمههای ریشهدار شده یا نهالهای بذری جوان، پیش از انتقال آنها به مزرعه، یا کاشت در ردیفهای خزانه و یا گلدان است؛ همچنین برای کاشت بذرها در اواخر بهار، تابستان و یا پاییز (زمانی که حرارت مصنوعی لازم نیست) مورد استفاده قرار میگیرند. لازم به ذکر است که کار در شاسی سرد هنگامی موفق و موثر است که مراقبتهای کامل در مورد تهویه، آبیاری، سایهدهی و حفاظت آن در زمستان انجام گیرد. هنگامی که گیاهان جوان و حساس در شاسی سرد در حال رشد هستند در شاسی بسته است و زمانی که گیاهان به شرایط شاسی عادت کردند باید در شاسی به تدریج باز شود تا تهویه بیشتر شده و رطوبت کاهش یابد.
شاسی گرم
از نظر ساختمانی تا اندازهای مشابه شاسی سرد است، با این تفاوت که در آن وسیلهای برای تامین گرما وجود دارد. برای تولید گرما میتوان از کودهای دامی یا مواد گیاهی استفاده کرد که در اثر فعالیت میکروارگانیسمها بر روی این مواد گرما تولید میشود. این منبع گرما را «کوش» مینامند. همچنین میتوان با استفاده از کابلهای برقی یا لولههای آب گرم در ته شاسی گرم یا در دیوارههای جانبی آن گرما تولید کرد. معمولا کابلهای حرارتی و لولههای آب گرم را در کف شاسی تعبیه کرده و بر روی آن لایهای با ضخامت حدود ۱۵ - ۱۰ سانتیمتر شن یا خاک میریزند و جعبههای کاشت را روی آن قرار میدهند. اگر گرما از پایین به بذرها یا قلمههایی که برای ریشهدار شدن آماده شدهاند داده شود به این کار ایجاد حرارت تحتانی یا پاگرما میگویند. در شاسی گرم نیز باید به سایه دادن، تهویه و کنترل دما و رطوبت توجه زیادی کرد.
سرپوش
سرپوش ها، همانند شاسی سرد تنها با استفاده از نور خورشید گرم میشوند و از نظر ساختمانی از پوشش شفاف پلاستیکی یا فایبرگلاس و معمولا از اسکلتی نازک فلزی تشکیل شدهاند. برخی از انواع آن قابل جابجایی بر روی نشاءها هستند. ارتفاع انواع متداول سرپوش در حدود ۵۰ سانتیمتر یا کمتر است. در بعضی سرپوش ها دو انتهای آن باز است در حالیکه سرپوش های جدید به صورت تونل کوتاه (مینی تونل) هستند؛ در این حالت حلقههای نازک فلزی در فواصل مشخصی بر روی جوی کوچکی در داخل زمین قرار داده شده و بر روی آن پلاستیک کشیده میشود و دو سر پلاستیک را در دو انتهای جوی کشیده و به قیم میبندند. سرپوشهای تونلی بطور موثر گیاهان را در برابر سرمازدگی محافظت نمیکنند، بنابراین باید از آنها در مناطق با آب و هوای گرمتر استفاده کرد. اما در مقابل، گیاهان را در مقابل باد محافظت کرده و رطوبت هوا را حفظ میکنند. این چنین شرایطی برای برخی سبزیها نظیر کاهو و همچنین قلمههای بسیاری از گیاهان بسیار مناسب است.
کاربرد عمدهی سرپوش ها تولید نشاءهای زودرس در سبزیجات است با وجود این میتوان از آنها برای مقاصد دیگری نیز بهره برد. به عنوان مثال گل ها را در شرایط کنترل شده و مناسب برای رشد آنها پرورش داد و یا در اوایل فصل پاییز که دمای لازم برای رسیدن گوجهفرنگی وجود ندارد میتوان از آنها برای رسیدن کامل میوه استفاده کرد. نکته بسیار مهم در مورد مراقبت از سرپوش های کوتاه این است که باید تهویه در طی روز به نحو مطلوب انجام گیرد، چرا که در غیر این صورت بهعلت کوتاهی ارتقاع و بسته بودن دو انتهای آنها، یا گرم شدن هوا حرارت زیادی در زیر پلاستیک تجمع مییابد و ممکن است نشاء های جوان صدمه ببینند.