نام: یاس آبی
نام لاتین: Leadwort/Plumbago
نام علمی: Plumbago capensis
خانواده: Plumbaginaceae
نام‌های دیگر: شیطران
خواستگاه: آفریقای جنوبی
گیاهشناسی:
گیاه یاس آبی بومی آفریقای جنوبی و درختچه‌ای کوتاه به طول ۷۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر است. گیاهی است بالارونده و محتاج قیم که ۸ تا ۹ ماه از سال روی گل بوده و یکی از زیباترین درختچه‌ها می‌باشد. کاسه گل سبز، پیوسته و لوله‌ای شکل و پوشیده از کرک‌هایی با راس برجسته است. جام گل دارای لوله باریک و منتهی به پیاله ۵ لبه است. در مجموع گل آذین آن شبیه فلوکس بوده و از این جهت گاهی به آن فلوکس درختی گفته می‌شود. گل‌ها به رنگ آبی آسمانی است در مناطق گرمسیری بسیار پر رشد بوده و به راحتی یک دیوار بلند را از بالا تا پایین پوشش می‌دهد. همچنین می‌تواند بفرم بوته بزرگ درآید که لازم است مرتب کوتاه شود. در مناطق سرد بصورت گیاه گلدانی و سبد آویز در گلخانه نگهداشته می‌شود. در ایران در مناطق نیمه گرمسیری از جمله باغ ارم شیراز در فضای سبز استفاده شده است.
نیازها:
به سرما حساس بوده و در مناطقی که دما به کمتر از ۷ درجه سانتیگراد می‌رسد، بهتر است در گلخانه خنک نگهداری شود. در خاک معمولی باغچه رشد می‌کند و برای کشت گلدانی نیاز به یک خاک لومی با مواد آلی کافی دارد. مخلوطی از خاک برگ، پیت، خاک لوم و شن بهترین محیط است. تا زمان استقرار به خوبی آبیاری شود. در بهار و تابستان به آبیاری دو بار در هفته نیاز دارد، در هر حال باید خاک گلدان را مرطوب نگه داشته، هرگز اجازه نداد آب اضافی در گلدان باقی بماند، آبیاری در زمستان را به هر ده روز یکبار باید کاهش داد و اجازه داد سطح خاک گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک شود. به نور کافی و کامل احتیاج دارد، گیاه نباید در برابر اشعه مستقیم آفتاب در ظهر تابستان قرار گیرد. در زمستان گیاه را به سایه باید برد. بعد از ظهور گل‌ها هر دو هفته یکبار با مواد غذایی مصنوعی مخصوص گیاهان زینتی طبق دستور سازنده گیاه را باید تغذیه مصنوعی کرد، در پائیز و زمستان تغذیه را متوقف باید کرد. هر ساله در بهار گیاه را به گلدانی با یک اندازه بزگتر از قبلی منتقل و در صورت عدم امکان تعویض خاک‌های سطحی گلدان را با خاک نو باید تعویض کرد.
افزایش:
از طریق جدا کردن ریشه جوش‌ها و یا به عبارتی تقسیم بوته، بذر، خواباندن و نیز قلمه قابل افزایش است. ساقه‌های نیمه رسیده در تابستان برای گرفتن قلمه مناسب هستند. کاشت قلمه ساقه در بهار یا تابستان، قلمه ریشه در بهار، کاشت بذر در اواخر زمستان، تقسیم بوته در بهار باید انجام شود.
آفات و روش‌های درمان:
۱- ظاهر شدن حشراتی با مواد چسبنده روی گل‌ها و غنچه‌ها: گیاه را با سم حشره کش نفوذی طبق دستور سمپاشی کنید.
۲- ریزش برگ‌های جدید: گیاه از کمبود عناصر غذایی در رنج است، هر دو هفته یکبار طبق دستور گیاه را تغذیه نموده تا گل‌ها ظهر شوند.
۳- باز نشدن غنچه‌ها: هوا سرد است و نور کافی نیست، گیاه را به محل گرم تری و با اشعه مستقیم آفتاب منتقل نمایید.
۴- ریختن غنچه‌ها: هوا گرم و خشک می‌باشد، گیاه را به محل سرد با جریان ملایم هوا منتقل نموده و غبارپاشی با آب سبک و ولرم را انجام دهید.
۵- قهوه‌ای رنگ و چین و چروک دار شدن برگ‌ها: هوا گرم و خشک است، گیاه را به محل سرد با جریان ملایم هوا منتقل نموده و غبارپاشی با آب سبک و ولرم را فراموش نکنید.
۶- ریختن برگ‌های زیرین گیاه: آبیاری بیش از اندازه و خاک باتلاقی شده است، اجازه دهید سطح خاک خشک شود سپس آبیاری کنید، آب زیر گلدانی را خارج و زهکش را بازدید نمایید.
۷- ظاهر شدن زخم‌های سفید و پنبه‌ای شکل روی برگ‌ها: حشره آفت عامل آن است، زخم‌ها را پنبه یا اسفنج آغشته به محلول سم حشره کش نفوذی خیس و یا گیاه را هر دو هفته یکبار با این سم طبق دستور سمپاشی کنید. در هنگام سمپاشی گل‌ها را محفوظ نگه دارید.
۸- سیاه شدن برگ‌ها: عامل آن ممکن است استفاده از مواد براق کننده شیمیایی باشد، از آن‌ها استفاده نکنید.
