کرم ابریشم بیش ازچهار هزارسال توسط مردم پرورش داده می شد این کارنخستین بار در چین در حدود 2600 سال قبل از میلاد مسیح آغازشد چینی ها راز تهیه ابریشم را سالها مخفی نگه داشتند و در اروپا و خاورمیانه تجارت می کردند. اما سرانجام به دست آوردن ابریشم از طریق کرم ابریشم توسط مردم دیگر کشورها یاد گرفته شد. اخیرا یاد گرفته ایم از مواد مصنوعی موادی شبیه به ابریشم بسازیم، اما تقاضا برای ابریشم طبیعی هنوز بالاست وکرمهای ابریشم به خاطر تولید نخهای ابریشمی به کاربرده می شوند. عمل پروراندن کرم ابریشم نوغانداری نامیده میشود. یک کرم بالغ طول قدش به پنج تا هفت سانتی متر میرسد او یک کارگر شگفتانگیز است فقط در طی چند روز یک کرم ابریشم تنها پیله ای می تند که میتواند ششصد متر نخ ابریشم از آن برداشت کرد اما باز به بیست و پنج هزار پیله نیاز است تا نیم کیلو نخ ابریشم خام تولید شود. امروزه بیشتر نخ ابریشم به وسیله چین و هندوستان تولید میشود.
هرسال 60000 تن ابریشم خام تولید می شود و تبدیل به پیراهن – لباس – روتختی – پرده و دیگر فراورده ها می شود. این یک صنعت بزرگ است؛ مخصوصا در چین ده میلیون کشاورزچینی کرم ابریشم پرورش می دهند. دردنیا انواع مختلفی ازکرم ابریشم برای تولید ابریشم مورداستفاده قرار می گیرد حتی نوعی از کرم ابریشم پیله را با همکاری کرم دیگری می تند و نخ دولایه تولید می کنند. اگر چه نخهای مصنوعی مانند نایلون و پولیستر وجود دارند که محکمتر و ارزان تر از ابریشم هستند و قیمت آنها پایین تر است اما ابریشم به یک کالای تجملی تبدیل شده است و هنوز مورد تقاضا است زیرا در نگاه و احساس عالی است.
مراحل پرورش کرم ابریشم :
تفریخ : خروج کرم ازتخم را تفریخ گویند که در شرایط مساعد سیزده روز طول میکشد. پس ازاینکه اولین آثار تفریخ مشاهده شد لازم است جهت تفریخ یکنواخت به مدت چهل و هشت ساعت در اتاقی کاملا تاریک که دارای دمای 25 درجه سانتیگراد و هشتاد درصد رطوبت داشته باشد قرار گیرد. رنگ تخم ها در ابتدا آبی روشن است که درست قبل از خارج شدن کرم ها ازتخم تیره رنگ می شوند.
کرم جوان :
کرم ابریشم معمولا دارای پنج مرحله تغذیه و چهارمرحله پوستاندازی است که به هر مرحله از تغذیه «سن» و به هر مرحله از پوست اندازی «خواب» گفته می شود. می توان گفت که کرم ابریشم دارای 5 سن و 4 خواب است سنین 1و2و3 را «کرم جوان» گویند.سنین کرم جوان حدود یازده روزطول می کشد.
کرم بالغ:
سنین 4و5 به نام کرم ابریشم بالغ نامیده می شود که 15-16 روز به طول می انجامد در پایان سن پنجم کرمها از اشتها افتاده و از تغذیه باز می مانند جثه آنها کوچک شده و به رنگ زرد و شفاف در می آیند که دراین زمان با گذاشتن وسایل پیله تنی بر روی کرمها موجبات تنیدن پیله فراهم می آید.
عادت غذایی کرم ابریشم :
کرم ابریشم از برگ درخت توت برای تغذیه استفاده می کند و هیچ غذای دیگری را نخواهد خورد برگ های توت باید بلا فاصله بعد از بیرون آمدن کرم از تخم دراختیارش قرار گیرد برگهای تازه و لطیفی که مورد نیاز کرم جوان است دراوایل بهار در دسترس است .برگهای کهنه در سه مرحله اول زندگی کرم ابریشم «کرمهای جوان» بسیارخشن است در دوره چهارم و پنجم زندگی «کرم های بالغ» می تواند از برگهای سخت و خشن استفاده کنند. برگها باید عاری از مواد آفت کش باشند. بعد از جمع آوری مقدار زیادی از شاخه های درخت توت با برگ های تازه به عنوان ذخیره غذایی باید آنها را به مدت سه دقیقه در محلول گند زدا قرار داد. سپس برگها باید در زیر شیر آب خوب شسته شود تا تمام برگها خوب پاک و شسته شود زیرا می تواند باعث کشته شدن کرم های ابریشم شودبعد با تکان دادن آب اضافی برگها گرفته شده و در کیسه های پلاستیکی و جای خنک نگه داری شود.
تشکیل پیله:
ابتدای هرتابستان پروانه کرم ابریشم از پیله خارج می شود پروانه ماده پس از جفت گیری 400 تخم کوچک می گذارد؛ طی تقریبا دوهفته یک کرم ابریشم 3میلی متری ازتخم خارج می شود به آنها برگ درخت توت سفید داده می شود که حریصانه آنها را می بلعند. سپس طی چهار مرحله پوست اندازی می کنند تا کاملا بالغ شوند. بعد ازحدود یک ماه هرکرم ابریشم شروع به ریسیدن پیله اطراف خودش می کند این کار به وسیله غده ترشح کننده کرم ابریشم انجام می شود.
کرم ابریشم یک تارابریشمی نازک ترشح می کند و بعد با چسبی که تهیه میکند پیله را به صورت سطح صافی به هم می چسباند. این کار سه روز و سه شب طول می کشد که بسته به خصوصیات نوع وروش پرورش کرم ابریشم ، یک پیله می تواند وزنی در حدود 5/1 تا 5/2 گرم داسته باشد. اگر چه پیله به عنوان محصول اصلی استفاده نمی شود در عوض برای تهیه ابریشم خام به کار می رود دو تا سه روز بعد از تشکیل پیله کرم درون آن به شفیره تبدیل می شود و تقریبا بعد از دو هفته به صورت پروانه از پیله خارج می شود. ازشفیره کرم ابریشم برای تهیه غذای ماهی – لوازم دارویی و آرایشی می شود.
باید توجه کنید که طول رشته نخ ابریشمی یک پیله ممکن است 300تا 900 متر باشد خروج پروانه از پیله می تواند این رشته نخ را تکه تکه کند در حالی که ابریشم از پیله کامل که شفیره داخل آن است به دست میآید. در یک مزرعه پرورش کرم ابریشم پروانههای بالغ فقط به اندازه مورد نیاز اجازه دارند از پیله خارج شوند باقیمانده به وسیله گرما در درون پیله کشته میشوند. برای اینکه ابریشم بتواند ریسیده و به پارچه تبدیل شود. پروانه کرم ابریشم رنگ متمایل به زرد با بدنی کلفت و پرموى دارد. عمر پروانه بالغ مدت بسیار کوتا هی است به اندازه کافی طولانی برای این که پروانه بتواند تخمگذاری کند.