بر اساس گزارشات موجود چنین بر میآید درختان گیلاس و آلبالو نخست در منطقهای مابین دریای خزر و دریای سیاه بطور وحشی پراکنده بودهاند؛ و بعدا توسط عوامل انتشار و انتقال به نواحی دیگر برده و گسترده شدهاند. بررسیهای ما چنین نشان میدهد که امروزه در نواحی عباسآباد و مرادتپه ی همدان تعداد زیادی گیلاس وحشی وجود دارند. مناسبترین مناطق کشت برای درختان گیلاس و آلبالو معمولا مناطقی است که عاری از خطر سرمازدگی و بادهای شدید میباشد. در مناطقی که درجه حرارت هوا خیلی زود بالا میرود و دوره خواب زمستانه این درختان قبل از بهار شکسته میشود، در معرض خطر سرمازدگی بهاره قرار میگیرند، زیرا حساسیت گل های آنها به سرما زیاد میباشد.
بهطور کلی چنین استنباط میشود که درختان گیلاس و آلبالو در درههای مرتفع و در خاکهای خشک و سبک بهترین رشد را خواهند داشت. آزمایشات مختلف نشان داده است که درختان آلبالو نسبت به چگونگی شرایط محیطی، مخصوصا درجه حرارتهای زیر صفر مقاومتر از درختان گیلاس میباشند. امروزه برای پرورش درختان گیلاس از روشهای مختلف استفاده میشود که مرسومترین آنها پایه های بذری آلبالو های وحشی است. در هر حال پایههایی که امروزه کاربرد دارد بهشرح زیر میباشد که مهمترین آنها را میتوان پایهی Huttner 170*53 و پایه F12/1 نام برد. پایهی Huttner 170*53 یکی از مشتقات Prunus avium یا آلبالو نرک میباشد. رشد این پایه زیاد بوده و یکی از خصوصیات بارز آن عدم صمغدهی میباشد.
۱. پایهی Mazzard و یا گیلاس Prunus avium (پرونوس آویوم):
این پایه امروزه مخصوصا در آمریکا (کالیفرنیا) در حدود ۷۰ درصد پایههای گیلاس را تشکیل میدهد. این پایه از اروپا به آمریکا برده شده و در حدود ۲۰۰ سال است که در شرق آمریکا بهصورت پراکنده موجود میباشد. امروزه از هسته ی این گیلاس وحشی در خزانه کاری استفاده میگردد. بر طبق آزمایشاتی که کارشناسان آمریکایی بر روی این اسپس وحشی گیلاس نمودهاند بعضی از پایهها قادر هستند که حتی درجه پایینتر از منهای ۳۰ درجه سانتیگراد را بهخوبی تحمل کنند.
۲. پایهی F12/1:
این پایه در انگلستان از طریق غیرتناسلی از ارقام وحشی آلبالو نرک به دست آمده و قدرت رشد این پایه نیز بسیار زیاد و نسبت به امراض قارچی و ویروسی بسیار مقاوم میباشد. درختانی که بر روی این پایه ها پیوند میشوند دارای رشدی در حدود ۲۰ درصد کمتر از درختانی هستند که بر روی پایههای بذری دیگری قرار دارند. از نقائص این پایه حساسیت آن نسبت به سرمای پایینتر از منهای ۱۰ درجه سانتیگراد است. امروزه این پایه مخصوصا در اروپا مورد استفاده زیادی قرار میگیرد.
۳. Heinemann:
این پایه یکی از مشتقات اسپس وحشی P. Mahaleb آلبالوی تلخه محالب است. از صفات مهم این پایه قدرت مقاومت بسیار زیاد آن در مقابل خشکی است.
در ایران بیشتر پایههای آلبالوی تلخه و آلبالوی نرک مورد استفاده قرار میگیرد. ازدیاد و تکثیر پایه های درختان گیلاس معمولا از طریق بذری انجام گرفته و بدین ترتیب اکثر درختان پابلند میباشند. تنها پایهای را که میتوان از طریق غیربذری بوسیلهی خوابانیدن شاخه ها و پاجوش ازدیاد نمود پایهی F12/1 است. بدین منظور باید پس از آنکه این پایه جوانه زد و جوانههای آنها رشد نمودند فورا توسط مقداری خاک روی آنها را پوشاند و سبب ریشه زدن آنها شد. بههمین سبب درختانی که بر روی این پایه قرار دارند قدری کوچک و پاکوتاه میباشند.
برای ازدیاد آلبالو نرک و آلبالو تلخه که از طریق کاشت بذر آنان انجام میگیرد باید توجه داشت که بذر را قبل از کاشت استراتیفیه نموده و سپس در اوایل بهار در خزانه مورد کشت قرار داد. بهترین طریقهی استراتیفیکاسیون (تحریک بذر به منظور شکستن دوره خواب مثلا با سرمادهی و ایجاد خراش در آن) برای بذرهای گیلاس و آلبالو، نگهداری آنها به مدت ۱۲۰ روز در درجه حرارتهای ۵ تا ۷ درجه سانتیگراد میباشد. به طور کلی وزن هر ۱۰۰۰ دانه ی آلبالو نرک در حدود ۱۷۵ گرم و هر ۱۰۰ گرم آن در حدود ۵۷۰ دانه دارد. همین طور ۱۰۰۰ دانه آلبالو تلخه، ۹۰ گرم وزن دارد.
برای درختان آلبالو اکثرا پایههای آلبالو مورد استفاده قرار میگیرد. میوه های درختانی که بر روی این پایه ها قرار دارند دارای مرغوبیت فراوانی بوده و میزان سازگاری پایه و پیوندک نیز بسیار زیاد است؛ در صورتی که درختان پیوند شده بر روی آلبالو نرک دارای میوههای ریزی بوده و درجهی سازگاری آنها بسیار کم است. از انواع دیگر پایه های مناسب که امروزه مخصوصا در آمریکا از آنها استفاده میشود میتوان پایههای P. virginiana , P. pensylvanica , P. besseyi را نام برد.