برای تکثیر گیاهان باغی، غالبا نیاز به استفاده از امکانات و تاسیسات خاصی است که هرکدام از آنها بسته به عوامل گوناگون، کاربردهای مختلفی دارند. هدف اصلی استفاده از این تاسیسات، کنترل شرایط محیطی در زمانهای مورد نیاز گیاه و در راستای بهبود رشد و نمو گیاهان جوان و آمادهسازی آنها برای انتقال به مزرعه و همچنین تولید خارج از فصل و یا پرورش گیاهان در شرایط آب و هوایی متفاوت با شرایط طبیعی رشد گونه گیاهی میباشد. شش نوع تاسیسات متداول در باغبانی عبارت است از: خزانهی هوای آزاد، سایبان، شاسی سرد، شاسی گرم، سرپوش و گلخانه.
خزانه هوای آزاد
خزانه هوای آزاد، کرتی است به اندازهی دلخواه (معمولا با عرض دو متر) که بذرها در آن به صورت متراکم کشت میشوند تا پس از رشد، نشاء ها به زمین اصلی منتقل شوند. روشهای کاشت بذر در خزانه به دو شکل انجام میگیرد. اگر بذرها ریز باشند باید به صورت دستپاش و اگر بذرها درشتاند بایستی به صورت ردیفی و با فواصل مشخصی بین و روی ردیف و البته بهمقدار زیاد و متراکم کاشته شوند.
بسیاری از نباتات مانند اغلب سبزیها و گل ها که گیاهانی علفی هستند دارای بذرهایی ریز هستند و اغلب درختان میوه بذرها و هستههای درشتی دارند. مدت زمان لازم برای مراقبت از نشاء یا نهال ها بستگی بهنوع گونهی گیاهی و مسائل دیگری داشته و ممکن است از چند هفته تا چندماه و یا حتی بیشتر ادامه پیدا کند؛ پس از این مدت بایستی آنها را در زمان معین به زمین اصلی انتقال داد.
سایبان
یکی از تاسیسات ساده در باغبانی سایبان است. سایبان از یک اسکلت چوبی یا فلزی که روی آن را با موادی نظیر پلاستیک، پارچه، شاخ و برگ گیاهان و مانند آنها پوشانیدهاند تشکیل شده است. ارتفاع آن را بسته به استفاده بین ۲ - ۱ متر در نظر میگیرند. کاربرد عمدهی سایبان در جلوگیری از تابش مسقیم نور خورشید به گیاهان جوان، گلدانی، سایهدوست و قلمههای در حال رشد است تا با اینکار چنین گیاهانی از آفتاب شدید خورشید (به ویژه در فصل تابستان) مصون بمانند.
شاسی سرد
سادهترین و ارزانترین تاسیسات در باغبانی است که از آن برای حفاظت گیاهان حساس بهسرما استفاده میشود زیرا تنها منبع تامینکنندهی حرارت در آن نور خورشید است. برای احداث شاسی سرد ابتدا نهری با طول دلخواه حفر میشود؛ سپس برای زهکشی بهتر، در ته آن کمی ماسه درشت ریخته و برروی آن خاک مرغوب همراه با کود پوسیده یا خاک برگ ضد عفونی شده میریزند و در آخر چارچوبی که از قبل تهیه شده بر روی این نهر قرار میگیرد. جنس چارچوب میتواند از چوب، آهن یا آلومینیوم باشد. بهمنظور استفاده از نور و حرارت بیشتر، درب (سقف) شیشهای یا پلاستیکی آن از شمال به جنوب شیبدار تهیه میشود.
شاسی گرم
از نظر ساختمانی تا اندازهای مشابه شاسی سرد است، با این تفاوت که در آن وسیلهای برای تامین گرما وجود دارد. برای تولید گرما میتوان از کودهای دامی یا مواد گیاهی استفاده کرد که در اثر فعالیت میکروارگانیسمها بر روی این مواد گرما تولید میشود. همچنین میتوان با استفاده از کابلهای برقی یا لولههای آب گرم در ته شاسی گرم یا در دیوارههای جانبی آن گرما تولید کرد. در شاسی گرم نیز باید به سایه دادن، تهویه و کنترل دما و رطوبت توجه زیادی کرد.
سرپوش
سرپوش ها، همانند شاسی سرد تنها با استفاده از نور خورشید گرم میشوند و از نظر ساختمانی از پوشش شفاف پلاستیکی یا فایبرگلاس و معمولا از اسکلتی نازک فلزی تشکیل شدهاند. برخی از انواع آن قابل جابجایی بر روی نشاءها هستند. ارتفاع انواع متداول سرپوش در حدود ۵۰ سانتیمتر یا کمتر است. در بعضی سرپوش ها دو انتهای آن باز است در حالیکه سرپوش های جدید به صورت تونل کوتاه (مینی تونل) هستند؛ در این حالت حلقههای نازک فلزی در فواصل مشخصی بر روی جوی کوچکی در داخل زمین قرار داده شده و بر روی آن پلاستیک کشیده میشود و دو سر پلاستیک را در دو انتهای جوی کشیده و به قیم میبندند. سرپوشهای تونلی بطور موثر گیاهان را در برابر سرمازدگی محافظت نمیکنند، بنابراین باید از آنها در مناطق با آب و هوای گرمتر استفاده کرد.
گلخانه
ساختمانی است که آن را با پوششی شفاف، که به راحتی نور از آن عبور میکند پوشانیدهاند. در این شرایط میتوان عوامل محیطی دما، نور، رطوبت نسبی و میزان گازها را کنترل کرد؛ از این رو گلخانه مکانی است که در تمام سال نباتات را در آنجا میتوان پرورش داد و یا در مواقعی از سال که شرایط نگهداری گیاهان در هوای آزاد مناسب نیست از آن استفاده کرد. گلخانه همانطور که از نامش پیداست، بیشتر برای تولید و پرورش گل مورد استفاده قرار میگرفته که با پیشرفت این صنعت، دامنهی کاربرد آن وسیعتر شده و علاوه بر تولید و پرورش انواع مختلف گل ها، میتوان گلخانه را برای اعمالی مانند ریشهدار کردن قلمه ها، پیشرس کردن محصولات مختلف و تولید خارج از فصل انواع میوه و سبزیجات و غیره مورد استفاده قرار داد. اجزای اصلی گلخانهها میتوانند شامل موارد ذیل باشند: اسکلت (ساخته شده از چوب، آهن، آلومینیوم و مانند آن)، پوشش (با استفاده از موادی چون پلیاتیلن، پیویسی، شیشه، پلیاستر و غیره)، راهروها، هواکش و اطاق کار.