در استان بیش از 1000گونه گیاهی وجود دارد که حدود 350 گونه آن دارویی به حساب می‌آید. سطح زیر کشت گیاهان دارویی در کشور براساس آمار معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی بیش از 150 هزار هکتار است که این آمار در استان ایلام تا قبل از سال 1389 بر اساس آمار کمتر از یک هکتار بوده و پس از ورود جهاد دانشگاهی به این حوزه از سال 1389 تا پایان سال 1395 حدود 75 هکتاربوده و در حال حاضر بدلیل نبود بازار مناسب و خصوصا عدم کارخانه فرآوری در استان حدود 20 هکتار است که با برنامه‌ریزی صورت گرفته امیدواریم تا پایان برنامه ششم توسعه بیش از 300 هکتار افزایش سطح داشته باشیم.
«ذبیح‌الله مهری‌پور» رئیس جهاددانشگاهی واحد استان اظهار کرد: مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی استان ایلام فعالیت خود را درسال 1389 با اخذ موافقت اصولی آغاز و پس از انجام فعالیتهای متعدد در این حوزه موفق به اخذ موافقت قطعی در سال 1391 شد و با توجه به شرایط استان و فعالیت این مرکز و نیاز به یک برنامه مصوب و دقیق در این حوزه در سال 1393 برنامه مرکز ذیل هدف 4 معاونت پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی با محوریت « اهلی سازی، پرورش و فرآوری گیاهان داروئی» توسط دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی تصویب و همچنان در این زمینه فعالیت می‌کند.
کاشت آزمایشی 35 نوع گیاه دارویی با همکاری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام
وی اهم فعالیتهای انجام‌گرفته مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی را در حوزه تحقیقات، آموزش و ترویج و توسعه‌ی کاشت عنوان و تصریح کرد: راهاندازی آزمایشگاه تخصصی استخراج و آنالیز مواد مؤثره گیاهان دارویی و زیست فناوری دارویی مشترک با دانشگاه علوم پزشکی ایلام، اجرای طرح تحقیقاتی کاربردی کاشت آزمایشی 35 نوع گیاه دارویی با همکاری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، اجرای طرح تحقیقاتی کاربردی ”بررسی اثر تراکم بوته و دور آبیاری بر عملکرد گیاه دارویی مرزه بختیاری” باهدف تعیین الگوی کاشت مناسب با همکاری دانشگاه ایلام، اجرای طرح پژوهشی کاشت گیاه دارویی ماریتیغال در شهرستان چرداول با همکاری پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی و تأسیس بانک بذر گیاهان دارویی از فعالیتهای حوزه تحقیقات و آموزش این مرکز بوده است.
رئیس جهاددانشگاهی واحد استان ایلام برگزاری کارگاه و دوره آموزشی و ترویج کشت گیاهان دارویی، برگزاری دوره‌های کلاس آموزشی جهت آموزش اشتغال محور مددجویان کمیته امداد استان ایلام جهت خودکفایی، برگزاری کارگاه و کلاسهای توجیهی با کشاورزان جهت ترویج و توسعه این گیاهان در استان با هماهنگی مدیریت ترویج جهاد کشاورزی در شهرستانهای مختلف استان ایلام، برگزاری کارگاه آموزشی ویژه گیاهان دارویی به صورت عمومی را از جمله فعالیتهای بخش آموزش و ترویج عنوان کرد.
تولید و تکثیر بیش از 3 میلیون عدد انواع قلمه و نشاء گیاهان دارویی
مهری‌پور گفت: تولید و تکثیر بیش از 3 میلیون عدد انواع قلمه و نشاء گیاهان دارویی شامل ریزوم نعنا فلفلی، نشا گل راعی، آویشن باغی، سرخارگل ، بادرنجبویه، مرزه ، زوفا، مرزنجوش، زوفایی( ازبوه) در گلخانه مشترک با اداره کل فنی و حرفه‌ای استان ایلام ، گلخانه مشترک با دانشگاه علوم پزشکی و همکاری با بخش خصوصی، ریشه‌دار کردن قلمه گیاه دارویی استویا با همکاری دانشگاه ایلام، ارائه خدمات مشاوره‌ای تخصصی به فعالان و علاقه‌مندان حوزه گیاهان دارویی، شرکت مؤثر در سه جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، کنگره گیاهان دارویی و دومین همایش دیم گیاهان دارویی و اخذ مجوز و پذیرش دانشجو دوره کاردانی وکارشناسی ناپیوسته رشته گیاهان دارویی از دیگر فعالیتهای انجام شده در این مرکز بوده است.
برنامه‌های توسعه کاشت
رئیس جهاددانشگاهی واحد استان ایلام مشاوره کاشت گیاهان دارویی درسطح 75 هکتار از مزارع استان با مشارکت کشاورزان و بخش خصوصی در قالب قرارداد مشاوره و نظارت، در شهرستانهای مختلف استان ایلام از سال 90 تا کنون و کاشت گیاهان دارویی با همکاری دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام درسطح 7 هکتار، اتحادیه تعاونیهای عشایری در سطح 4 هکتار و مرکز تحقیقات کشاورزی در سطح 2 هکتار در قالب قرارداد مشاوره و مشارکت را از فعالیتهای این مرکز در بخش توسعه کاشت گیاهان دارویی عنوان کرد.
فعالیتهای بخش فرآوری و بازاریابی
مهری‌پور در تشریح فعالیتهای بخش فرآوری و بازاریابی مرکز تخصصی گیاهان دارویی گفت: دریافت مجوزهای تولید عرقیات گیاهان دارویی از کارگروه صنعت سازمان جهاد کشاورزی استان و بسته‌بندی و تولید فرآورده‌های گیاهی از سازمان جهاد کشاورزی و صنعت و معدن، گردآوری اطلاعات و تهیه طرح توجیهی کارگاه بسته بندی و فرآوری گیاهان دارویی و عقد قرارداد جهت فروش محصولات گیاهان دارویی از جمله این فعالیت‌ها در این بخش بوده است.
وی اجرای طرح اتنوبوتانی گیاهان دارویی استان ایلام با همکاری مرکز تحقیقات طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، راهاندازی ستاد استانی توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی به دبیری جهاد دانشگاهی استان ایلام، عضویت در کمیته صادرات محصولات دانش بنیان سازمان صنعت ، معدن و تجارت استان، راهاندازی مرکز رشد تخصصی واحدهای فناور گیاهان دارویی و محصولات کشاورزی و مالکیت و راهاندازی مزرعه گیاهان دارویی در سطح 35 هکتاردر شهرستان گرمسیری دهلران را از دیگر برنامه‌های این مرکز عنوان کرد.
6 برنامه برای سه سال آینده
رئیس جهاددانشگاهی واحد استان ایلام در تشریح برنامه سه ساله‌ی مرکز گفت: اجرای طرح اهلی سازی و کاشت گیاهان دارویی بومی و اندمیک، مشاوره کاشت گیاهان دارویی، توسعه کاشت گیاهان دارویی در سطح 35 هکتار، تولید قلمه، نشاء و ریزوم گیاهان دارویی، برگزاری کارگاه کاشت و فرآوری گیاهان دارویی و تکمیل آزمایشگاه استخراج و آنالیز مواد مؤثره مشترک با دانشگاه علوم پزشکی از جمله برنامه‌های این مرکز هستند.
برنامه‌های در دست اجرای مرکز
مهری‌پور اجرای برنامه ششم توسعه جهاد دانشگاهی، ادامه روند اجرای طرح اهلی سازی و کاشت گیاهان دارویی بومی استان ایلام، مشاوره کاشت گیاهان دارویی در قالب برنامه ششم توسعه، راه اندازی و فعال نمودن گلخانه های راکد در استان با تولید قلمه و نشاء گیاهان دارویی، اجرای طرح کشت و توسعه گل محمدی در استان در سطح بیش از 200 هکتار از مزارع تا پایان برنامه ششم توسعه با همکاری سازمان جهاد کشاورزی را از جمله برنامه‌های در دست اقدام عنوان کرد.
وی اجرای طرح توسعه کاشت گیاهان دارویی در گلخانه، راهاندازی کارگاه خشک‌کن و بسته‌بندی گیاهان دارویی، مشاوره در راه اندازی کارخانه فراوری گیاهان دارویی در شهرستان دره شهر با همکاری بخش خصوصی ، طرح جایگزینی گیاهان دارویی به جای محصولات کشاورزی با مصرف زیاد آب وبرگزاری همایش و جشنواره گیاهان دارویی تا پایان برنامه ششم توسط جهاد دانشگاهی را از دیگر برنامه‌های در حال اجرای این مرکز اعلام کرد.
