محققان دانشگاه تهران نانوجاذبی را ساختند که قادر است میزان دقیق آفت‌کش‌ها را در مقیاس کم در عسل اندازه‌گیری کند و به گفته آنها از این نانوجاذب می‌توان به صورت چند باره و به منظور جذب و حذف آلاینده‌ها در صنایعی چون غذایی و دارویی استفاده کرد. آفت‌کش‌های ارگانوکلر از جمله ترکیبات شیمیایی هستند که برای کنترل و دفع آفات و بیماری‌های گیاهی به طور گسترده در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این وجود، این ترکیبات به دلیل سمیت بالا، پایداری شیمیایی و زیستی و همچنین تمایل به انباشته شدن در بدن موجودات زنده، از جمله آلاینده‌های مهم و خطرناک زیست‌محیطی محسوب می‌شوند.
از این رو توسعه روش‌های سریع، قابل‌اعتماد و سازگار با محیط زیست برای اندازه‌گیری باقیمانده آفت‌کش‌ها در نمونه‌های مختلف به ویژه مواد غذایی امری ضروری است که در این راستا نقش فناوری نانو در این حوزه رو به پررنگ شدن است؛ به گونه‌ای که محققان دانشگاه تهران نانو جاذب‌هایی برای اندازه گیری دقیق میزان آفت‌کش در عسل تولید کردند. دکتر حسن سرشتی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و مجری طرح عسل را یک ماده غذایی با ارزش توصیف کرد و گفت: از این رو این ماده غذایی باید عاری از هرگونه ماده شیمیایی باشد.
وی از اجرای مطالعاتی در این زمینه با هدف سنتز یک نانوجاذب سازگار با محیط زیست که بتواند مقادیر اندک سموم ارگانوکلر را در عسل اندازه‌گیری کند، خبر داد. سرشتی ادامه داد: در این مطالعات علاوه بر اینکه این نانوجاذب با یک روش سریع، آسان و تک مرحله‌ای تولید شد، عملکرد آن در اندازه‌گیری مواد سمی نیز بسیار دقیق و سریع است؛ به گونه‌ای که موجب صرفه‌جویی در وقت و هزینه می‌شود. به گفته این محقق این نانوجاذب را می‌توان پس از استفاده، مجدداً بازیابی کرد و مورد استفاده قرار داد که این موضوع موجب کاهش هزینه و آلودگی محیط‌زیست می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه نانوجاذب تولید شده دارای یک ساختار نانوکامپوزیتی متشکل از اکسید گرافن است که به کمک بتا-سیکلودکسترین که یک سوپرامولکول حلقوی آب‌گریز است، اصلاح شده است، خاطرنشان کرد: این سوپرامولکول به بهبود خواص سطحی اکسید گرافن کمک شایانی می‌کند و از طرف دیگر حضور نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن در ساختار این نانوجاذب باعث می‌شود بتوان آن را پس از استفاده بازیابی کرد و مکرراً مورد استفاده قرار داد. این محقق به بیان جزئیات اجرای این طرح پرداخت و اظهار کرد: در پژوهش حاضر یک جاذب نانوکامپوزیتی با استفاده از یک روش حرارتی ساده و بدون نیاز به حلال‌های آلی خطرناک و با استفاده از مواد اولیه غیر سمی به صورت تک مرحله‌ای سنتز شد و پس از انجام آزمون‌های شناسایی و مشخصه یابی، نانوجاذب مذکور جهت اندازه‌گیری میزان 16 نوع آفت‌کش ارگانوگلرین مورد استفاده قرار گرفت.
وی با بیان اینکه شرایط بهینه استخراج این نانوجاذب با در نظرگیری متغیرهایی نظیر حجم جاذب استفاده شده و میزان pH مورد ارزیابی قرار گرفت، یادآور شد: بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان اذعان کرد که این نانوجاذب دارای ویژگی‌های تجزیه‌ای بسیار خوب از قبیل حد تشخیص بسیار پایین در مقادیر کمتر از ppt، بازیابی استخراج بالا، تکرارپذیری و تکثیر پذیری مناسب است. سرشتی تصریح کرد: سرعت بالای آماده‌سازی نمونه، قابلیت بازیابی راحت و گزینشی عمل کردن جاذب نسبت به برخی سموم کلره را از دیگر مزایای دیگر این نانوجاذب بشمار می‌آید.
وی عدم صنعتی‌شدن تولید گرافن را به عنوان یکی از مشکلات پیش روی تجاری‌سازی این نانوجاذب عنوان کرد و افزود: درصورتی که بتوان اکسید گرافن را در مقیاس صنعتی و با قیمت پایین تولید کرد، سنتز این جاذب به دلیل استفاده از سایر مواد اولیه ساده و ارزان‌قیمت، هزینه زیادی در بر نخواهد داشت. با توجه به توانایی این جاذب در اندازه‌گیری و حذف انواع مختلف ترکیبات آلی و غیر آلی، می‌توان انتظار داشت که این محصول مصرف بالایی را به خود اختصاص دهد. به گفته وی، از این نانوجاذب می‌توان به صورت چند باره و به منظور جذب و حذف آلاینده‌ها از محیط‌های آبی در صنایعی از جمله صنایع غذایی، دارویی و کشاورزی نیز بهره برد. این طرح با همکاری دکتر شکوه ماه پیشانیان، دانش‌آموخته مقطع دکترای دانشگاه تهران و دکتر حسن سرشتی، عضو هیأت علمی این دانشگاه اجرایی و نتایج این پژوهش در مجله Chromatography A با ضریب تأثیر ۳.۹۸۱ منتشر شد.
