1398/4/29 28562

درخت عنبر سائل درختی غیر بومی و پهن برگ می‌باشد که در سالهای اخیر به ایران وارد شده و بعضا به عنوان درختی زینتی در فضاهای سبز و باغ‌های گیاه‌شناسی کاشته شده است.

آشنایی با درخت عنبر سائل

Liquidambar styraciflua

درخت عنبر سائل که «صمغ سرخ» نیز نامیده می‌شود درختی برگریز، وارداتی و بومی مناطق گرمسیر آمریکا می‌باشد که ۲۵ تا ۳۵ متر ارتفاع می‌گیرد و تا ۱۵ متری رشد نسبتا سریعی دارد. به صورت طبیعی در حاشیه‌ی خاک‌های مرطوب در طول رودخانه‌ها و نهر‌ها و یا روی تپه‌ها می‌روید. در انگلیسی به آن Sweetgum یا آدامس شیرین هم می‌گویند. گفته شده مغز چوب درختان مسن عنبر سائل قرمز رنگ می‌باشد و به این خاطر و به دلیل صمغ قرمز و معطر آن که از شکاف‌های پوست جاری می‌شود به آن نام عنبر سائل نهاده‌اند. عنبر سائل در واقع ماده‌ای کمیاب است که در شرایطی خاص در دستگاه گوارشی نهنگ عنبر تولید می‌گردد.

این درخت برگ‌های پنجه‌ای یا ستاره‌ای شبیه برگ های درخت افرا دارد اما برگ ها برخلاف افرا متناوب هستند و شیارهای منظم‌تری دارند. برگ های عنبر سائل به رنگ سبز روشن و با ۱۳ تا ۱۸ سانتیمتر مساحت بوده و ۵ تا ۷ لوب نوکدار با حاشیه‌ای دندانه‌دار دارند. برگ‌ها در پاییز به رنگ‌های متنوعی از قرمز تا طلائی تغییر رنگ می‌دهند و به درخت ظاهری زیبا و چشم‌نواز می‌بخشند. تنه‌ می‌تواند به قطری بین ۶۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر برسد. پوست تنه خاکستری متمایل به قهوه‌ای و با شیارهای عمیق می‌باشد. شاخه ها به طرز غیرمعمولی زایده‌هایی چوب‌پنبه‌ای دارند. این درخت را در خانواده‌ی Hamamelidaceae طبقه‌بندی می‌کنند اما جدیدا برخی آنرا به خانواده‌ی Altingiaceae نسبت داده‌اند. از خانواده‌ی هاماملیداسه درخت انجیلی و نارون کوهی در جنگل‌های شمال می‌رویند.

این درخت در بهار گل می‌دهد و میوه‌هایش میانه‌ی ماه‌های آبان تا آذر ظاهر می‌شوند. میوه‌های عنبر سائل گرد و خاردار هستند که قطری حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر داشته، و بعد از ریختن برگ‌ها نیز روی درخت باقی می‌مانند. صمغ و برگ‌های این گیاه دارای بوی مطبوعی هستند. از چوب این درخت که سخت و مرغوب می‌باشد در مصارف نجاری و صنعتی استفاده فراوانی می‌شود و شیره و صمغ آن جهت تولید آدامس و یا مواد معطر به کار می‌رود. برای شیره‌ی این گیاه فواید متعددی از جمله ضدعفونی کننده، ضد انگل، مدر بودن و غیره را برشمرده‌اند. این درخت تک‌پایه بوده و به‌وسیله‌ی حشرات بالاخص زنبورها گرده‌افشانی می‌شود.

درخت عنبر سائل خاک‌های مختلف را به خوبی تحمل می‌کند اما خاک‌های سبک، کمی اسیدی، مرطوب و با زهکشی مناسب را ترجیح می‌دهد. این درخت نمی تواند در سایه رشد کند. عنبر سائل را می‌توان به طریقه‌ی کشت بذر تکثیر نمود. بدین منظور میوه‌های رسیده‌ی آن را در پاییز چیده و در محلی گرم خشک می‌کنند. بذر ها را با تکان دادن از کپسول جدا کرده و حداقل ۳-۲ ماه نگه‌داری می‌کنند. گاها بذرها به دو سال زمان نیاز دارند تا آماده‌ی جوانه زدن شوند. درصد جوانه‌زنی دانه‌ها پایین است. معمولا بذرها را در یک گلدان کشت کرده، به خصوص در زمستان در گلخانه و یا شاسی سرد نگهداری می‌کنند و از سال دوم در محل اصلی درنظر گرفته شده در خاک می‌کارند.

مقاله اختصاصی گروه تدوین محتوای اگرونیک
استفاده از این مطلب و انتشار آن، با ذکر نام اگرونیک و درج لینک www.agronic.ir بلامانع می باشد.

کلیدواژه: