گیاه گلپر از دسته گیاهان دارویی بوده که علاوه بر ارزش خوراکی که دارد در طب سنتی و صنعت داروسازی نیز از آن استفاده‌های فراوانی میشود. این گیاه دارای مواد معطر مخصوص و مرکب از صمغ‌‌های مختلف است. جوانه‌‌ها، ساقه‌‌ها و غنچه‌های نورسته آن بیشتر مورد استفاده قرار می‌‌گیرند. دانه‌های خشک این گیاه معطر است که همراه با اغذیه و به عنوان ادویه مصرف عمومی دارد. خواص گلپر شامل خاصیت ضد نفخ، رفع سوء‌هاضمه، دفع کننده باد و نفخ شکم و کمک به درمان خانگی سکسکه است. همچنین از این گیاه در صنعت به عنوان طعم‌دهنده در صنایع غذایی و دارویی، دهان شویه‌ها، معطر کننده صابون و خمیر‌دندان و عامل ضد نفخ در مصارف دارویی استفاده میشود. در ادامه برخی از مهمترین کاربردهای درمانی و خواص گلپر در طب سنتی گردآوری شده است.
گیاه شناسی گیاه گلپر
گلپر گیاهی گل‌دار، علفی و چند ساله از تیره چتریان و بومی ایران است. در نواحی نمناک کوهستانی ایران مانند نواحی شمالی البرز، ییلاق جواهرده، گچسر، شمیرانات، توچال، غرب ایران و کوه‌‌های بختیاری می‌‌روید. همه گونه‌های سرده گلپران معطر هستند و برخی گونه‌‌ها در آشپزی ایرانی به عنوان ادویه کاربرد دارند. گونه‌های دیگری از گلپر در صنعت داروسازی به کار می‌روند. گل‌های این گیاه سفید مجتمع به صورت چتر در انتهای ساقه‌های گل دهنده در قسمت بالای گیاه ظاهر میشود.
خواص گلپر چیست؟
طبیعت گیاه گلپر گرم و خشک است. برخی از مهمترین خواص گلپر در طب سنتی شامل موارد زیر میگردد: گلپر خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد نفخ بالایی دارد و معمولاً همراه با مواد غذایی نفاخ مثل باقلا استفاده میشود. دانه‌های گلپر خاصیت تقویت‌کنندگی معده هم دارند و هضم‌کننده خوبی هستند. افرادی که معده ضعیف یا تنبلی دارند، می‌توانند از پودر گلپر به عنوان ادویه در غذا استفاده کنند. مصرف گلپر باعث تقویت حافظه شده و برای بهبود بیماری صرع مفید میباشد.
خوردن مقدار متعادل گلپر باعث ایجاد شادی و نشاط میگردد. همچنین رفع ناراحتی‌های اعصاب از دیگر خواص گلپر در طب سنتی بوده، به این منظور از دم کرده ریشه این گیاه استفاده میشود. گلپر دارای خاصیت ضد عفونی کننده و میکروب کش میباشد. اسانس دانه‌های گلپر خاصیت ضدمیکروبی دارد و همانند سیر و پیاز شوینده معده محسوب میشود. استفاده از خواص گلپر برای درمان کمردردهای ناشی از رطوبت بسیار مفید است و متخصصان طب سنتی توصیه میکنند از این ادویه همراه با غذا استفاده شود.
ضماد گلپر با موم و روغن جهت تسکین درد سیاتیک و امثال آن با روغن زیتون جهت از بین بردن سیاهى زیر چشم و مالیدن پخته شده آن آن با سرکه و پوست انار جهت بواسیر نافع است. در گذشته و در طب سنتی ایرانی از گرد گیاه گلپر برای درمان زخمهای بیماری خوره و جزام استفاده میشده است. متخصصان طب سنتی گیاه گلپر را جهت معالجه هیسترى (صرع)، عفونت‌هاى عصبى و عفونت‌هاى دستگاه تنفس تجویز میکنند. در طب سنتی از خواص گلپر و دانه آن برای درمان بیماری استسقاء استفاده میشود. این بیماران می‌توانند مقدار هشت گرم از پودر دانه گلپر را در دهان ریخته و بخورند، پس از آن نیز مقداری آب گرم بنوشند. مصرف گلپر باعث تقویت بدن و تقویت قوه باه میگردد.
ترکیبات شیمیایی گیاه گلپر
مواد شیمیایی موجود در گلپر عبارتند از: استات هکسیلیک، استات استیلیک و بوتیرات متیلیک و بوتیرات اتیلیک و اسیدهای مختلف دیگر که بوی تند آن از آنهاست. همچنین در گیاه گلپر نوعی اسانس روغنی و فرار نیز وجود دارد که از گرد آن برای معطر ساختن بعضی غذاها استفاده می شود.
مضرات گلپر (موارد احتیاطی و منع مصرف)
مصرف گلپر می‌تواند در بعضی افراد حساسیت یا آلرژی بوجود بیاورد. زیاده‌روی در مصرف گلپر برای زنان باردار مضر بوده، زیرا خطر سقط جنین را به همراه دارد. استفاده زیاد از گرد گلپر باعث ایجاد تپش قلب میشود.
