گیاه زیبا و معطر بنفشه که دارای انواع زینتی و دارویی بوده، از زمان‌های گذشته از آن در درمان بیماری‌ها استفاده می‌شده است و از جایگاه ویژه‌ای در طب سنتی برخوردار است. در قدیم از شربت بنفشه برای رفع تورم چشم‌ها، رفع بیخوابی، درمان یرقان، تب و لرز، برطرف کردن چرک و تورم لوزه‌ها و صرع استفاده می‌کرده‌اند. گیاه شناس معروف جرالد درمورد خواص بنفشه معطر می‌گوید: استفاده از شربت و دم کرده این گیاه برای تسکین تورم داخل گوش، بهبود خواب، درمان سر درد، آرامش قلب و… موثر است. امروزه از گیاه گل بنفشه در تولید داروهای زیادی استفاده شده، اشکال دارویی مختلفی نظیر روغن بنفشه، شربت و اسانس گل بنفشه در داروخانه‌ها وجود دارد.
خواص بنفشه
گل بنفشه دارای طبیعت سرد و تر است. برخی از مهمترین خواص بنفشه به طور خلاصه به شرح زیر می‌باشد: استفاده از گیاه بنفشه برای بهبود و درمان سردردهای ناشی از گرمی بسیار مفید است. یکی از مشکلات شایع که امروزه گریبان‌گیر بیشتر افراد جامعه شده است، سردرد است که بخش عمده‌ای از این سردردها، به دلیل گرمی زیاد مغز یا خشک شدن نسبی مغز به خاطر سبک زندگی امروزی (استرس‌های زیاد فردی، دیر خوابیدن، کم بودن خواب شب، مصرف زیاد گرمی‌ها و مواد غذایی تند و طعم دهنده) می‌باشد و مصرف شربت بنفشه به درمان آن کمک شایانی می‌کند. از مهمترین خواص بنفشه استفاده از آن برای درمان سرفه‌های ناشی از گرمی و خشکی است. طبع خنک این گیاه باعث می‌گردد استفاده از شربت و دمنوش تهیه شده از آن، باعث انعطاف‌پذیر و نرم‌شدن ریه و مجاری هوایی شود.
مصرف شربت بنفشه برای افرادی که اسهال‌های خونی ناشی از گرمی و صفرا دارند، مفید است. به‌طور کلی گیاه بنفشه به دلیل داشتن طبع خنک، ضد صفرا عمل می‌کند. بنابراین علت و ریشه این نوع اسهال را برطرف کرده و باعث بهبود تحریک روده، اسهال و خون‌ریزی می‌شود. کاهش و رفع تب از دیگر خواص بنفشه است. به این منظور مقداری گل بنفشه را داخل آب خنک همراه با گلاب بریزید و بعد از نیم ساعت صاف کرده، به شخص تب‌دار بدهید. استفاده از دمنوش بنفشه برای درمان بیخوابی مفید است، جالب است بدانید، هر مکانیزمی که منجر به کم شدن رطوبت در مغز شود، باعث بیخوابی می‌گردد و گیاه بنفشه برای هر بیماری که پایه خشکی دارد کمک کننده است. متخصصان طب سنتی دراین زمینه توصیه می‌کنند که یک تا دو مرتبه در طول روز از دمنوش این گیاه استفاده شود.
گل بنفشه در درمان بیماری‌های گوارشی و پاکسازی ریه و پوست استفاده می‌شود و همراه با بابونه، برای درمان بیماری سینوزیت بسیار مفید است. همچنین ریختن چند قطره از آب دم‌کرده این گیاه، در بینی برای باز کردن تنفس، رفع خشونت سینه و زکام بسیار مفید است. آب دم‌کرده گیاه بنفشه برای درمان برفک دهان مفید بوده، به این منظور، مقداری از آن را در دهان نگه دارید و یا با آب تازه آن دهان‌شویه کنید، برفک دهان را برطرف می‌سازد، ورم لثه را می‌نشاند و اگر در گلو قرقره کنید آنژین را درمان می‌کند.
روغن بنفشه نیز فواید بسیار دارد ازجمله : جلوگیری از ریزش مو، سفید کردن پوست صورت برطرف کردن کک‌ومک صورت، نرم کردن مو برای سینوزیت، میگرن و سردرد بهترین درمان است.
مقدار و طریقه مصرف گل بنفشه شربت بنفشه: ساده‌ترین روش تهیه شربت گل بنفشه برای مصرف خوراکی تهیه شربت این گیاه است. به این منظور، یک قاشق غذاخوری پر ازگل بنفشه خشک شده را در یک لیوان آب خنک ریخته و ۲۰ دقیقه صبر می‌کنیم تا رنگ آب به آبی یا بنفش تغییر کند، سپس آن را صاف کرده و جرعه جرعه یا یکجا نوشیده می‌شود. همچنین به منظور اثرات درمانی، مقدار ۴ تا ۲۰ گرم گیاه کامل (گل و برگ و ریشه) را در ۲۵۰ گرم آب خیس کرده و ۱۲ ساعت بگذارید خیس بخورد سپس با کمی شیر و قند مخلوط کرده بجوشانید تا به یک سوم تقلیل یابد).
دم کرده بنفشه: مقدار ۵ گرم از گل بنفشه خشک و یا ۵۰ گرم از گل تازه بنفشه را در یک لیتر آب دم کنید ( درموقع تهیه نباید زیاد جوشانده شود چون از اثر آن کاسته می‌شود).
روغن بنفشه: ۱۵۰ گرم گل بنفشه را در ۴۵۰ گرم روغن کنجد کمی حرارت داده و سپس به حال خود می‌گذاریم. بعد از چند روز صاف کرده و مجددا همین مقدار گل بنفشه به آن می‌افزاییم و کمی حرارت داده ، این عمل را آن قدر ادامه می‌دهیم تا روغن کاملا رنگ و بوی بنفشه را بگیرد.
مضرات بنفشه: (موارد احتیاطی و منع مصرف) زیاده‌روی در مصرف گل بنفشه، موجب ضعف و سنگینی معده و آشفتگی حال می‌شود. همچنین مصرف زیاد آن به تهوع و استفراغ منجر خواهد شد.
