در عصر دود و ماشین و کارخانه‌های بزرگی که در آن روزبه‌روز تعداد درخت‌ها کم و کمتر می‌شوند، داشتن شغلی که با گل و گیاه و درختچه‌ها سروکار دارد، نعمت بزرگی به‌حساب می‌آید. اگر شما از آن دسته آدم‌هایی هستید که از کار کردن با گیاه لذت می‌برید و احتمالاً در مناطقی زندگی می‌کنید که برای پرورش گل مناسب است، می‌توانید جدی‌تر به این شغل فکر کنید. «فرزاد ربیع نژاد» جوان ۲۶ساله‌ای است که مثل پدر وارد کار پرورش گل و گیاه شده است. آقای ربیع نژاد هرچند چهار سال است که به‌صورت جدی وارد این کار شده، سال‌ها از نزدیک با گل‌وگیاه سروکار داشته است و حالا تجربیاتش را با ما در میان می‌گذارد.
چه گلی پرورش دهیم؟
پرورش گل‌وگیاه تا حد زیادی به اقلیم محل زندگی شما بستگی دارد. برای مثال در خطه شمال کشور مثل مازندران بیشتر انواع گل‌های زینتی را می‌توانید پرورش دهید؛ اما در مناطق دیگری مثل تهران انواع خاصی از گل را می‌توان پرورش داد یا در مازندران بیشتر گل‌های گلخانه‌ای و آپارتمانی می‌توان پرورش داد و شهرهایی مثل تبریز و کرج بیشتر برای پرورش کاکتوس مناسب هستند. کم‌وزیاد شدن هزینه اولیه این کار هم با امکانات شما ارتباط مستقیم دارد. اگر شما بدون هیچ امکاناتی وارد این کار شوید، احتمالاً به سرمایه زیادی احتیاج دارید. شما برای ابتدای یک کار به یک زمین حداقل ۱۰۰ متری و گلخانه و وسایل گرمایشی، بذر و گلدان و کود و ... نیاز دارید. برای قیمت زمین نمی‌توان عدد دقیقی مشخص کرد؛ اما هزینه گلخانه و بقیه امکانات ۱۰ الی ۱۵ میلیون خرج برمی‌دارد. البته برای تامین مخارج گلخانه می‌توانید روی وام حساب کنید؛ اما خریدن زمین به عهده خود شماست!
کار را چگونه شروع کنیم؟
کسانی که در این کار مبتدی هستند باید از گیاهانی کار را شروع کنند که ساده تکثیر می‌شوند و به گرمای زیاد برای تکثیر احتیاج نداشته باشند؛ گیاهانی مثل سرخس که خودشان پاجوش می‌زنند و بعد از گذشت مدتی می‌توان از هر گلدان آن پنج گلدان دیگر تکثیر کرد و درواقع به قلمه زدن احتیاج ندارد؛ چرا که قلمه زدن به محیط گرم احتیاج دارد و در زمستان کار را مشکل می‌کند. در ادامه و پس از تجربه چندین ساله می‌توانید قلمه زدن را هم به کار خود اضافه کنید و در گام بعدی، سراغ بذر کاشتن بروید. روند نشا کاشتن و سبز شدن و وارد بازار شدن طولانی‌تر و شرایط نگهداری آن سخت‌تر است. در قلمه زدن پس از سه الی چهار ماه می‌توان محصول را به بازار عرضه کنید؛ اما بذر حداقل یک سال الی یک سال ونیم طول می‌کشد و باید بدانید از ۵۰ هزار نشایی که می‌کارید، فقط ۲۰هزارتا از آن سبز می‌کند. مراقب باشید اول باید بذر را در یک گلدان کوچک بکارید و وقتی سبز شد و سال‌به‌سال بزرگ‌تر شد، گلدان آن را بزرگ‌تر کنید.
چقدر از پرورش گل سود می‌بریم؟
اگر سال اولی است که وارد این کار شده‌اید و هزینه زمین و گلخانه را از جیب داده‌اید، در سال اول سود چندانی عاید شما نمی‌شود. مخصوصاً اگر گلخانه شما کوچک باشد، به‌صورت خوش‌بینانه در سال اول دخل‌وخرجتان باهم برابر می‌شود و از سال دوم است که از همین گلخانه کوچک، ۲۰ الی ۳۰ میلیون درآمد کسب می‌کنید. البته اگر این گلخانه بزرگ‌تر شود یا تعداد آن بیشتر، این سود هم بیشتر می‌شود. برای یک گلخانه کوچک، خودتان به‌تنهایی می‌توانید آن را مدیریت کنید اما با وسعت گرفتن کار حداقل به سه نفر نیروی کار احتیاج دارید. حجم کار هم در ماه‌های مختلف سال فرق می‌کند؛ مثلاً در زمستان کار چندانی نیست؛ اما از ماه بهمن به بعد و به‌خصوص قبل از عید که بازار گل رونق می‌گیرد و گل‌ها می‌بایست از زمین کنده می‌شوند و در گلدان کاشته شوند، کار بیشتر است یا در تابستان که گلدان‌ها باید تعویض شوند یا قلمه زده شوند، حجم کار زیاد می‌شود. علاوه بر ایام عید، اواخر شهریور هم از مواقعی است که بازار گل رونق خوبی دارد.
پرطرفدارترین گل‌ها
علاقه و استقبال مردم پارامتری است که به شما می‌گوید کدام گل را بیشتر پرورش دهید و بیشتر به بازار عرضه کنید. «آگلونما» و «آنتوریوم» به خاطر طیف رنگ زیاد و ماندگاری‌شان در آپارتمان طرفداران زیادی دارند. همچنین گل‌هایی هم که تطابق بیشتری با شرایط آپارتمانی و اقلیم‌های متفاوت ایران دارند هم جزو پرطرفدارها هستند. یکی از گل‌هایی که می‌توان در هر اقلیمی با هر آب و هوایی نگهداری کرد، «کاج مطبق» است. ماندگاری این گیاه هم بالاست. در مناطقی از ایران که اقلیم برای پرورش گل مناسب باشد، تا ۷۰ نوع هم می‌توان پرورش داد. البته الان بازار جهانی و حتی ایران به شکلی شده که «بونسای» طرفداران زیادی پیدا کرده است؛ یعنی هر گلی اگر به شکلی در گلدان قرار بگیرد که تنه آن کلفت‌تر و بیرون از خاک و شبیه درختچه باشد، بیشتر مورد پسند قرار خواهد گرفت.
کار کردن با گل حال ما را خوب می‌کند!
در کار با گل باید حواستان باشد که هر گیاهی قلق خاص خود را دارد. تنظیم گرما و سرما، میزان کود و هرس کردن به‌موقع می‌تواند شما را در این کار موفق کند. درواقع هر گلی حساسیت خاص خود را دارد که به‌مرور در جریان کار آن را می‌فهمید؛ البته در حین کار هم حتماً از مشاوره افراد باتجربه استفاده کنید. بیشتر گل و گیاهان به فضای گلخانه‌ای احتیاج دارند؛ اما برای گیاهان بیرونی مثل کاج‌ها و شمشادها به گلخانه نیاز ندارید. برای حمل این گل‌ها هم در تابستان مشکلی پیش نمی‌آید؛ اما در زمستان باید با ماشین‌های مخصوصی که چادر داشته باشند حمل شوند که به آنها سرما نزند. در نهایت اگر عاشق بوی خاک و گل وگیاه هستید، این کار حال شما را خوب می‌کند! اصلاً هرکسی با گل و گیاه سروکار داشته باشد و بزرگ شدن و سبز شدن آنها را به چشم ببیند حالش خوب می‌شود چه برسد به اینکه بخواهد این شغل ثابتش باشد.
