شهر محلات از طرف شمال به قم و آشتیان، از طرف جنوب به اصفهان و گلپایگان، از طرف غرب به خمین و اراک و از طرف شرق به دلیجان محدود میباشد. این شهر به واسطه مزارع بزرگ پرورش گل، نبود آلودگی هوا به القابی مانند هلند ایران و بهشت افسانهای و شهر گل شهرت یافتهاست.
چشمه آبگرم محلات
در فاصله 15 کیلومتری شمال شرق محلات و در ارتفاعات بلند منقه، چشمه آبگرم محلات جوشان است که از معروفیت خاصی برخوردار است. بهطورکلی چشمههای آبگرم به دو نوع تقسیم میشوند، نوع اول، چشمههایی هستند که آب آنها از روی زمین سرچشمه گرفته و در ابتدا دارای حوادث طبیعی بوده، اما پس از فرورفتن و گذشتن از لایههای گوناگون، گرمای آنها گرفته شده و برخی مواد کانی را در خود حل میکند و از راهها و منافذ دیگری در سطح زمین متجلی میشوند. نوع دوم، آبگرمهایی هستند که بیشتر از بخار خمیره سنگهای سوزان درون پوسته زمین به وجود آمده و به سطح زمین میرسند که بر اساس تحقیقات بهعملآمده مشخص شده آبگرم محلات از نوع دوم است.
دسترسی به این چشمه به دو طریق ممکن است که شامل جاده دلیجان، محلات و از طریق جاده اصلی قم اصفهان است. در مورد خواص درمانی آبگرم محلات باید گفت رنگ مایل به قرمز و مزه آب چشمههای آبگرم محلات نشان میدهد که این آب دارای ترکیبات آهن و احتمالاً گوگرد است. به همین دلیل دارای خاصیت درمانی است. آب این چشمه از ترکیبات آبهای سولفاته کلسیک و از دسته آبهای هیپرتر مال باقی مانده خشک زیاد است که مدر بوده و در درمان بیماریهای نقرس و همچنین بیماریهای کبدی، صفراوی، کلیوی و دستگاه گوارش مصرف دارد.
امکانات و تسهیلات
بنا به خاصیت آبدرمانی چشمه، در سال 1350 تأسیساتی بر فراز کوه و در محل مظهر چشمه ساختهشده است. این مجتمع دارای دو مجموعه مردانه و زنانه است که هر یک استخر شنا، وان و دوشهای انفرادی دارد. مجتمع آبگرم محلات به همراه یک هتل سهطبقه به مساحت 3000 متر با 36 اتاق، بهصورت سوئیتهای یک، دو و سه خوابه و علاوه بر این 27 ویلا در دست ساخت است که ظرفیت پذیرش در آینده بیشتر خواهد بود.
احداث راهرو: از آنجا که به علت برودت هوا در فصل سرد سال امکان فعالیت سالانه وجود ندارد، بین هتل مجتمع و استخرهای مورداستفاده راهرویی بهمنظور حفاظت از برودت هوا احداث شده است. احداث تله کابین: چشماندازهای طبیعی زیبا به همراه آبوهوای معتدل و خنک منطقه، ظرفیت بالقوه مناسبی جهت جذب توریست محسوب میگردد. به همین لحاظ ازجمله برنامههای موردتوجه، احداث تله کابین مجتمع آبگرم و سد پانزده خرداد است که این اقدام باعث رونق هرچه بیشتر مجتمع و سد خواهد شد.
چشمه و پارک سرچشمه
چشمهای واقع در شمال شهر محلات و در دامنه ارتفاعات قرارگرفته که یکی از پرآبترین چشمههای استان است بهطوریکه آب آن در اکثر خیابانهای شهر جریان داشته و چشمانداز خاصی را به شهر داده است. همچنین وجود پارک زیبا با درختان چنار سر به فلک کشیده و گلکاریهای داخل پارک، منطقه تفریحی بسیار زیبایی را به وجود آورده است، فصل تابستان و بهخصوص ایام تعطیل این پارک با وسعت تقریباً کم خود، پذیرای عده زیادی از مسافران شهرهای دور و نزدیک است و مکان اصلی نخستین جشنواره بینالمللی گل و گیاه سرچشمه است.
اقلیم و نواحی ییلاقی
وجود اقلیم معتدل، مناطق کوهستانی، جریان رودخانه قمرود، بزیجان، خورهه، چشمه پرآب سرچشمه و پارک زیبای آن، شکارگاه هفتاد قله و قلل مرتفع و بالاخره شر زیبای محلات با خیابانهای شیبدار و باریک و درختان چنار که در دو سمت خیابانهای شهر قد برافراشتهاند و گلخانههایی که در مناطق مختلف شهر به پرورش گل اختصاصیافتهاند، این شهر را ازلحاظ شرایط طبیعی برای گردشگری و تفرج مناسب ساخته است.
غارها
شهرستان محلات ازجمله مناطقی است که سازندههای آهکی و دولومیتی آن فراوان است، لذا غارهای زیادی در آن وجود دارد که تعدادی از آنها کشف شدهاند. بسیاری از غارها از چنان جاذبههایی برخوردارند که میتوان از آنها بهعنوان منبعی ارزشمند توریستی بهرهبرداری نمود. برخی از این غارها عبارتاند از:
غار سوراخ گاو: این غار در کوه سوراخ گاو و در شمال غربی روستای خورهه واقعشده است که از غارهای تاریخی منطقه محسوب میشود و داستانهای تاریخی در مورد آن در سینه مردم منطقه بسیار است.
غار یکه چاه: این غار در کوههای جنوب شرق محلات و در مجاورت روستایی به همین نام واقعشده است. این غار دارای محوطه وسیعی است که از دو قسمت تشکیلشده و بهوسیله حفرهای به یکدیگر ارتباط دارند.
غار گدار چشمه: این غار در کوه ارده و در جنوب نیمور واقع شده است.
غار سرچشمه: این غار در شمال محلات و در کوه سرچشمه واقع است.
غارکشه ریز: غار کشه ریز در شمال غرب شهرستان و در کوه فیروزکوه در نزدیکی روستای عیسی آباد واقعشده است.
غارباباجابر: این غار نیز در نزدیکی غاریکه چاه قرار دارد.
گل و گلکاری در محلات
هنر گلکاری و پرورش گل بهعنوان فعالیتی اقتصادی در ایران به آغاز قرن حاضر و حدود 1300 شمسی بازمیگردد و شهر محلات بهعنوان پایهگذار، ایجادکننده و توسعهدهنده این صنعت، نقش پراهمیت و ویژهای داشته است. سالانه افزون بر دو میلیون عدد گلدان. بیست میلیون شاخه گل در سطح 900 هکتار از اراضی و گلخانههای شیشهای و پلاستیکی شهرستان محلات تولید و به دوستداران گل در سطح کشور و خارج از کشور عرضه میشود.
دلایلی را که میتوان برای پرورش گل در محلات نام برد بهقرار ذیل است:
از قدیمالایام در این منطقه نوعی گلایل وحشی و بومی وجود داشته که در میان مزارع این شهرستان میروییده است. اعتدال نسبی آبوهوا و عدم وجود تغییرات و تنشهای شدید طبیعی در طول سال. وجود علاقه و مهارت بینش لازم جهت پرورش و تولید گل در منطقه.
انواع گل در محلات
گلهای آپارتمانی: شامل بیست نوع گل که برخی آنها عبارتاند از: انواع پیتوس، آکلونها، کرتن، دیفین باخیا، انواع فیلکوس، پیرومیا.
گلهای شاخهای: شامل نوزده نوع گل که برخی آنها عبارتاند از: گلایل، میخک، زنبق،انواع پیلوم، ارکیده؛ کوکب، جعفری، همیشه بهار، انواع داودی، ژرویرا، آمالیس.
انواع درختچههای زینتی: کاغذی مانند رز، نسترن، نخل زینتی، محبوب شب، کاردینا، نشا وبذر مانند میمون، صدفی، انواع بنفشه، اطلسی خارجی و ایرانی، پریوش، انواع نهال مانند نهال گیلاس، نهال گردو، اقاقیا، زالزالک، آناناس، موز.