حتما تاکنون برای شما اتفاق افتاده که در فصل پائیز، حین گذر از جنگلهای شمال ایران با درختی روبرو شده باشید که به طور شاخص و متفاوت به رنگهای مختلف، صورتی، قرمز، نارنجی درآمده باشد؛ نام این درخت، انجیلی (Anjili) است که یکی از مفاخر طبیعت ایران محسوب می شود.
Friedrich Parrot سیاح و طبیعی دان آلمانی نخستین کسی است که درخت انجیلی را به جامعه گیاه شناسی معرفی کرد. او در سال 1811م برای اندازه گیری اختلاف ارتفاع دریای سیاه و دریای مازندران به منطقه قفقاز سفر کرد و در این سفر او با درخت زیبایی روبرو شد، که هیچ گیاه شناسی پیشتر آن را معرفی نکرده بود؛ بنابراین او این درخت را با نام خودش به اسم علمی Parrotia Persica و نام انگلیسی Persian iron wood خواند.
نخستین ویژگی بسیار شاخص این درخت که آن را بسیار زیبا و مشهور ساخته، خزان رنگارنگ (Foliage) بی نظیر آن است. به نحوی که همزمان در یک درخت می توان شاهد برگهای زرد، نارنجی، بنفش، قرمز و صورتی بود. همانطور که از نام این درخت برمی آید، می توان این گونه را بومی (Endemic) ایران خواند . البته لازم به ذکر است که در زمان نامگذاری، تالش و قفقاز نیز در مرزهای ایران می گنجیدند.
از دیگر زیبایی های این درخت، فرم های بسیار زیبای تنه آن است. تنه و شاخه های این درخت به طرز جالبی پیچ و تاب و گاه در برخورد با یکدیگر جوش می خورند و طرحهائی زیبا در قالب یک شبکه پدید می آورند. بسیاری از طراحان منظره، برای این که این پیچ و تابها نمایان شود، شاخه های پائینی درخت را هرس می کنند.
شکوفه های این درخت نیز استثنائی است. شکوفه ها در اوایل اسفند همانند یاقوت هائی بر شاخه های انجیلی نقش می بندد. این شکوفه ها گلبرگی ندارند و رنگ قرمزشان را وامدار پرچم ها هستند. نام ترکی این درخت نیز، "دمیر آقاجی" هم معنا با نام انگلیسی به معنای چوب آهن است. خوشبختانه چوب این درخت آنقدر محکم و سفت است که در امور صنعتی به کار نمی آید. همین موضوع سبب حفظ و گسترش آن شده است.
جذابیت های فراوان انجیلی سبب محبوبیت فراوان آن شده و به عنوان یکی از درختان بسیار جذاب برای باغ سازی و طراحی منظر در اروپا استفاده می شود. امروز یک نهال کوچک انجیلی در اروپا حدود 50-100 یورو است. این درحالی است که ما در ایران کمتر آنچه داریم را می شناسیم. شاید اگر روزی بنا باشد گیاهی را به عنوان سمبل ایران معرفی کنیم، درخت انجیلی یکی از بهترین گزینه ها برای این کار باشد.
