1398/2/21 5789

سوزنک یا علف ساعتی روش‌های جالبی برای انتشار بذر خود دارد. این گیاه طی مکانیسمی انفجاری بذر خود را به اطرافش پرتاب می‌کند. اما این تنها قابلیت این گیاه نیست. سوزنک بذر خود را مانند یک مته در خاک پیچانده و می‌کارد.

سوزنک گیاه عجیبی که بذر خود را در زمین می‌کارد


بذرهای گیاهErodium cicutarium  که در انگلیسی به the stork’s bill (منقار لک‌لک) یا Filaree موسوم بوده و در ایران با عناوینی چون سوزنک، علف ساعتی، چماقو، پنجه کلاغی و یا اسفناجک شناخته می‌شود، ماهیتی واقعا پویا دارند. ابتدائا آنکه بذرهای ارودیوم نه به کمک باد، آب و یا حیوانات (راه‌های مرسوم انتشار دانه‌های گیاهان) که توسط خود گیاه مادر و از طریق مکانیسمی انفجاری که «پراکندگی بالستیک» خوانده می‌شود منتشر می‌شوند. این گونه‌ی گیاهی می‌تواند بذر های خود را تا مسافت‌هایی بیش از یک متر پرتاب کند. (هرچند به علت تماس با گیاهان همسایه برد این پرتاب معمولا نصف این مقدار است).

 

 

اما مورد جالب‌تر آنکه: بذرهای ارودیوم طبق مکانیسمی که «حرکات هیگروسکوپیک» (یا رطوبت‌گیر) خوانده می‌شود خود را در خاک دفن می‌کنند. در واقع این بذرها می‌توانند مانند یک مته چرخیده و در زمین فرو روند. طی تحقیقی که با هدایت «دنیس اوانجلیستا»، زیست‌شناس دانشگاه برکلی کالیفرنیا در سال ۲۰۱۰ صورت گرفته، محققانی که بر روی نحوه‌ی انتشار بذر و سیستم خوددفنی ارودیوم یا سوزنک مطالعه می‌کردند، دریافتند که هر دو مکانیسم به کمک چرخش حلزونی ریشک‌های متصل به دانه، که رشته‌ای مارپیچ از بافت مرده گل این گیاه است صورت می‌گیرد. این رشته‌های نیزه‌مانند در واکنش به افزایش و یا کاهش رطوبت محیط، به ترتیب در جهت حرکت عقربه‌های ساعت و یا خلاف این جهت شروع به چرخیدن می‌کنند. پس زمانی که بذر در تماس با خاک و یا میان سنگ‌ها و یا شاخ و برگ باشد می‌تواند از آنها به عنوان تکیه‌گاهی برای فشردن خود درون خاک استفاده کند.

 

 

ارودیوم سیکوتاریوم، سوزنک یا علف ساعتی، گیاهی یک ساله از خانواده‌ی شمعدانی‌ها (Geraniaceae) می‌باشد. در برخی منابع از آن به عنوان «شمعدانی عطری» نیز یاد شده است. این گیاه بسیار وفق‌پذیر بوده و می‌تواند انواع خاک‌ها و شرایط آب‌وهوایی مختلف را تحمل نماید. ارودیوم یا سوزنک به صورت خوابیده در سطح زمین رشد می‌کند و بدین ترتیب مانع جوانه‌زنی و رشد گیاهان رقیب دیگر خود می‌شود و بدین علت در صورت رشد در زمین‌های زراعی ممکن است به عنوان علف هرز مطرح باشد.

 

 

بذر این گیاه قادر است تا مدت زیادی در خاک قوه‌ی نامیه‌ی خود را حفظ کند. برگ های سوزنک، پرمانند، سرخسی شکل و کرک‌دار هستند و بعضا عطر تندی نیز دارند. هر گیاه -بسته به منطقه- از فروردین تا خرداد، ۲ تا ۱۲ گل پنج‌پر تولید می‌کند که بنفش و یا صورتی رنگ هستند. دانه ها دراز،  پنج گوش و دارای شکلی منقار مانند هستند. ریشه‌ی سوزنک یا علف ساعتی کم‌عمق بوده و از یک ریشه‌ی اصلی ضخیم به همراه ریشه‌های افشان جانبی تشکیل شده است. این گیاه در بسیاری از مناطق ایران پراکنده و قابل مشاهده می‌باشد.

 

مقاله اختصاصی گروه تدوین محتوای اگرونیک 
استفاده از این مطلب و انتشار آن، با ذکر نام اگرونیک  و درج لینک www.agronic.ir بلامانع می باشد.

نظر شما

پرطرفدارترین مطالب امروز

تازه های اگرونیک

برداشت ۷ کیلو زعفران در هکتار

با نهال بادام پول‌ساز و پرسود آشنا شوید

آغاز کشت بهاره «گلرنگ» در کبودراهنگ

ثبت ۲۴۲۵ شغل ایجاد شده در بخش کشاورزی چهارمحال و بختیاری در سامانه رصد

اگروتوریسم در خراسان رضوی فراگیر خواهد شد

لرستان پیشرو در ایجاد خانه‌های محیط زیست

تعویق رشد رویشی محصولات کشاورزی گلستان

تجهیز ۶۹ هزار هکتار از اراضی کشاورزی چهارمحال و بختیاری به روش‌های نوین آبیاری

صرفه جویی ۵ میلیون مترمکعب آب در راستای سازگاری با کم آبی در چهارمحال و بختیاری

پیش‌بینی تولید ۳۵۰ هزار تن گندم سال جاری در لرستان

برداشت گلچه های گلرنگ مزارع سیستان وبلوچستان از شهرستان دشتیاری

کاشت ۳۰۰ هزار اصله نهال در کرمانشاه در هفته منابع طبیعی

آغاز توزیع بیش از ۱۵ هزار تن کودشیمیایی بهاره در بروجرد

راه مواجهه با بحران کمبود آب استفاده از فناوری در کشاورزی

اراضی کشاورزی قزوین مجهز به سامانه نوین آبیاری می‌شود

توسعه نخلستان ها راهی مطمئن برای تجارت خرما در سیستان وبلوچستان

کشت ۵۰۰۰ بوته آناناس برای اولین بار در شهرستان زرآباد

ضدعفونی بیش از 88 هزار تن بذور غلات در همدان

صادرات بیش از ۲۳۸ هزار گلدان گل از نوشهر

کشت سیب زمینی در شهرستان خاش آغاز شد

۱۸۰ هزار تن گوجه فرنگی در بوشهر برداشت می‌شود

آزمایشگاه کشت بافت گیاهی مرکز تحقیقات جهادکشاورزی استان زنجان افتتاح شد

آغاز طرح ایجاد مزارع نوآوری در استان بوشهر

احداث ۳۰ هکتار باغ گل محمدی در شهرستان تفتان

لرستان قطب محصولات گلخانه‌ای خواهد شد

اگرونیک در شبکه های اجتماعی