1397/6/21 5164

براساس گروهبندی ویتاکر در سال ۱۹۶۹ میلادی موجودات زنده به پنج قلمرو تقسیم می‌شوند که عبارتند از: قلمرو تک‌زیان، قلمرو قارچ‌ها، قلمرو جانوران و قلمرو گیاهان. قلمرو گیاهان خود به بی‌آوندان و آوندداران گروه‌بندی می‌شوند.

گروه بندی علمی گیاهان و اهمیت «رقم» در باغبانی


بخش‌های مختلف گروه‌بندی های قدیمی، پیوسته، با کاست و فزود تعداد گیاه تغییر می‌کرد، تا این که در نیمه‌های قرن هجدهم کارل لینه گیاهان را، از نظر شباهت‌ها و اختلاف‌های  ظاهی و ساختاری، تقسیم‌بندی کرد و انقلابی در گروهبندی گیاهان پدید آورد. در نیمه های قرن نوزدهم چارلز داروین نظریه‌ی تکامل را مطرح کرد که این نظریه روش نام‌گذاری را تکمیل کرد.

 

از آن به بعد، با پیشرفت دانش گروه‌بندی موجودات زنده، تغییرهای زیادی در این گروهبندی ها به‌وجود آمد. یکی از آخرین گروهبندی ها توسط ویتاکر در سال ۱۹۶۹ میلادی پیشنهاد شد. بر اساس این گروه بندی موجودات زنده به پنج قلمرو تقسیم می‌شوند که عبارتند از: قلمرو تک‌زیان، قلمرو قارچ‌ها، قلمرو جانوران و قلمرو گیاهان. قلمرو گیاهان خود به بی‌آوندان و آوندداران گروه‌بندی می‌شوند.

 

آوندداران به نوبه‌ی خود به ۹ قسمت تقسیم می‌شوند که در میان آنها ناژویان (Coniferophyta) و گلداران (Anthophyta) از اهمیت ویژه در باغبانی برخوردارند. ناژویان که بازدانگان می‌باشند شامل حدود هفتصد نوع گیاه می‌باشند که بیشتر درختانی همیشه سبز بوده و در نواحی معتدل دنیا پراکنده می‌باشند. از ویژگی‌های بازدانگان این است که بذر آنها بدون پوشش روی میوه مخروطی (ناژو) ایجاد می‌شوند و بیشتر سوزنی برگ هستند. بازدانگان بیشتر زینتی بوده و منبع اصلی تولید چوب، رزین‌های گیاهی و تربانتین می‌باشند.

 

 

زیرقسمت نهان‌دانگان شامل ۲۵۰۰۰۰ نوع گیاه است که در سراسر دنیا پراکنده‌اند، و از لحاظ اقتصادی، از جمله مهمترین گیاهان به‌شمار رفته، منبع اصلی غذا، آشامیدنی‌ها، لباس، پناهگاه، کاغذ، لاستیک، روغن و ادویه می‌باشند. از ویژگی‌های آنها این است که بذرشان در داخل میوه پنهان بوده و بیشتر پهن برگ هستند. نهاندانگان، دارای دو رده‌ی «تک لپه‌ای ها» و «دو لپه‌ای ها» می باشند.

 

ویژگی های دو لپه‌ای ها به شرح زیر است:

۱. رویان (جنین) آنها دارای دو لپه است.

۲. رگبرگ ها از رگبرگ اصلی یا پایین  آن منشعب شده‌اند.

۳. اجزاء گل آنها چهار یا پنج یا مضربی ازین اعداد می‌باشد.

۴. سیستم ریشه گیاهان به‌طور معمول راست می‌باشد.

۵. لایه‌ی زاینده در گونه های چوبی هرساله یا در هر فصل رشدشان حلقه‌ای استوانه‌ای از چوب اضافه می‌نماید.

۶. ساقه دارای دسته‌های آوندی در یک تک استوانه می‌باشد.

 

ویژگی‌های تک لپه ای ها به شرح زیر است:

۱. رویان آنها دارای یک لپه است.

۲. رگبرگ‌های اصلی آنها به صورت موازی با یکدیگرند.

۳. اجزاء گل آنها سه یا مضربی از سه می‌باشد.

۴. سیستم ریشه آنها افشان می‌باشد.

۵. ساقه و ریشه آنها بدون لایه‌ی زاینده می‌باشد و هر ساله قطرشان با تشکیل حلقه سالانه افزوده نمی‌شود.

۶. ساقه آنها دارای دسته‌های آوندی می‌باشد که گستره‌ای نامنظم دارند.

 

 

دولپه‌ای ها شامل حدود ۲۰۰۰۰۰ نوع گیاه هستند که همگی پهن برگ می‌باشند. تک لپه‌ای ها دارای حدود ۵۰۰۰۰ نوع گیاه و در برگیرنده‌ی راسته‌های مهمی مثل نخل ها، سوسنی ها و غلات می‌باشند. نخل ها و غلات در مجموع مهم‌ترین منبع غذایی و مسکنی برای مردم دنیا به شمار می‌روند. هر راسته به چندین تیره تقسیم بندی می‌شود. برای مثال از تیره های رده تک لپه‌ای: گندم‌سانان و گن‌سانان و از تیره‌های رده دو لپه‌ای ها: لوبیا سانان، کدو سانان، چترسانان و وردسانان را می‌توان نام برد. هر تیره به تقسیم‌بندی کوچک‌تری به نام جنس و هر جنس به تقسیم بندی کوچکتری به نام گونه گروه بندی می‌شود.

 

گونه کوچکترین تقسیم‌بندی علمی گیاهی به شمار می‌رود ولی از نظر باغبانی تقسیم بندی کوچکتری به نام رقم یا کالتیوار (Cultivated Variety) (برگرفته شده در انگلیسی از واژه واریته اهلی) وجود دارد. امروزه واژه رقم به جای واژه‌ی قدیمی واریته به کار گرفته می‌شود. بر اساس قانون بین‌المللی نام گذاری گیاهان اهلی، رقم، چنین تعریف می‌شود: مجموعه‌ای از گیاهان اهلی (زیر کشت) که به روشنی با ویژگی های مشخصی (مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی، سیتولوژیکی، شیمیایی و غیره) شناخته می‌شوند و هنگامی که با روش‌های جنسی یا رویشی افزوده می‌شوند این ویژگی ها را نگه می‌دارند.

 

واریته از نظر گیاه‌شناسی اهمیت دارد و به معنی جمعیتی درون یک گونه است که یک ویژگی منحصر به فرد طبیعی را دارا می‌باشند. با توجه به آنچه گفته شد، در باغبانی، رقم اهمیت دارد (نه واریته). بنابراین، در گفته‌ها و نوشته‌ها باید رقم به کار برده شود. برای مثال رقم سیب «گلاب» در گروه‌بندی علمی به صورت زیر نوشته می‌شود: قلمرو: گیاهان. قسمت: گلداران. زیر قسمت: نهان‌دانگان. رده: دولپه‌ای‌ها. راسته: وردها. تیره: وردسانان. جنس: مالوس. گونه: دمستیکا. رقم: گلاب

مقاله اختصاصی گروه تدوین محتوای اگرونیک 
استفاده از این مطلب و انتشار آن، با ذکر نام اگرونیک  و درج لینک www.agronic.ir بلامانع می باشد.

نظر شما

پرطرفدارترین مطالب امروز

تازه های اگرونیک

دانشگاه تهران در جمع ۳ مرکز دانشگاهی برتر دنیا در تولید علم حوزه کشاورزی محیط‌های کنترل‌شده

تاکنون بیش از ۴۵۰ گلخانه و باغ استان یزد شناسنامه‌دار شده‌اند

پیش‌بینی ۷‌ هزار میلیارد تومان اعتبار برای طرح آبیاری و زهکشی غرب و شمال‌غرب کشور

کسب درآمد با رام کردن تمشک‌های وحشی در گلستان

آموزش، زیربنای استفاده کشاورزان از سیستم‌های آبیاری نوین

برداشت برنج از ۵۵ درصد اراضی شالیکاری گیلان

آموزش و ترویج مهم‌ترین برنامه جهاد کشاورزی

کاهش اثرات تنش آبی در محصولات کشاورزی

خسارت ۲۵ درصدی علف‌های هرز به محصولات کشاورزی

پاییز امسال ۳۸ هزار هکتار از زمین های کشاورزی سیستان و بلوچستان به زیر کشت گندم می‌رود

کشاورزان در ساعات اوج گرما آبیاری نکنند

۴۰۲ هکتار گلرنگ در لرستان کشت شده است

امسال بیش از ۷۰ هزار تن پسته در رفسنجان برداشت می‌شود

دانه‌های روغنی کاملینا از کشاورزان خراسان شمالی خرید تضمینی می‌شود

مازاد تولید شالیکاران گلستانی خریداری می‌شود

تامین آب ۲۲ هزار هکتار زمین کشاورزی از طریق سدهای خراسان شمالی

کشاورزان از آتش زدن بقایای گیاهان خودداری کنند

تعجیل در برداشت برنج ممنوع

آسیای میانه و روسیه خریدار محصولات گلخانه‌ای هرمزگان

بررسی مستندی درباره فروچاله‌ها

تجهیز ۵۷ هزار هکتار از اراضی لرستان به سیستم آبیاری نوین

شناسایی ۴۷٠ گونه گیاهان دارویی در آذربایجان غربی

در پی ساماندهی فارغ‌التحصیلان جویای کارِ کشاورزی هستیم

پیش‎‌بینی برداشت ۵۰ هزار تن هلو از باغات چهارمحال و بختیاری

«کشاورزی حفاظتی » بهترین راه برای صرفه جویی آب و انرژی

اگرونیک در شبکه های اجتماعی