شقایق ها، Papaver spp، از خانوادهی خشخاش، Papaveraceae، بوده بیشتر در نواحی معتدل پراکندهاند. گیاهانی هستند علفی، یکساله، و دارای برگهای منفرد دندانهدار و معمولا مرکب با بریدگیهای باریک و فراوان. گل ها دوجنسی کامل دارای نهنج برجسته، منفرد، یا مجتمع با تعداد زیادی پرچم و تخمدانهای چندبرچهای است. کاسبرگها بههم پیوسته و ریزان هستند، دوام گلبرگها بسیار کم است؛ غالب آنها مجاری ترشحی شیرابهای دارند. شیرابه آنها ممکن است شیریرنگ یا زردرنگ باشد. گونههای مختلف و شناخته شدهی شقایق ها در ایران عبارتند از:
پاپاور آرناریوم
شقایق پاپاور آرناریوم، Papaver arenarium ، گیاهی است یکساله بهطول ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر با ساقه کمی کرکدار که برگدار بوده انشعابات کمی دارد. برگ ها، دو دفعه شانهای شده و تقسیمات باریکی را بهوجود آوردهاند. کاسبرگها کمی کرکدار هستند. گلبرگهای این نوع شقایق ارغوانی دارای لکههای قهوهای یا سیاهرنگاند. تعداد پرچم ها زیاد و میلهی آنها به بساک تخممرغی شکل کشیدهای ختم شده است. کپسول تخممرغی شکل، کشیده یا مدور، با دیسک محدب است. این شقایق را در تاکستانهای رودبار، سفیدرود گیلان، قزوین، و کرج در ارتفاع ۲۰۰ تا ۱۹۰۰ متری از سطح دریا میتوان مشاهده کرد.
پاپاور لاسروم
شقایق لاسروم، Papaver lacerum ، گیاهی است یکساله با ساقههای راست و کمی منشعب بدون کرک یا داری تارهای کمپشت و پراکنده، برگها بریدگیهای عمیق شانهای دارند؛ برگهای پایینی تخممرغی شکل یا کشیده هستند. کاسبرگها کمی کرکدارند. گلبرگ ها کوچک، تخممرغی شکل و ارغوانیاند و اغلب لکههای تیرهرنگی در قسمت پایین دارند. طول گلبرگها به ۱.۵ سانتیمتر میرسد. بساک پرچمها در این گونهی شقایق تخممرغی شکل و کپسول استوانهای است که پایین آن باریک و بهدم بلندی متصل است. دیسک، کمی محدب و تعداد کلالهها ۸ تا ۱۰ عدد است. این گیاه در استانهای شمال، مرکزی، و یزد در ارتفاع ۱۷۰۰ تا ۲۳۰۰ متری از سطح دریا میروید.
پاپاور ماکروستوموم
شقایق ماکروستوموم، P. macrostomum ، گیاهی یکساله است و تارهای پخششده در پایین و خوابیده روی دمگل دارد. برگ های آن بریدگیهای عمیق شانهای با قطعات باریک سرنیزهای و نوکتیز دارد. گل های این گونهی شقایق قرمز یا ارغوانی هستند؛ گلبرگ ها در قسمت پایین خود گاهی لکهی سیاهرنگی دارند. کپسول دوکیشکل است و دیسک لوبهایی با دندانههای گرد دارد. این گونه از گیاه شقایق را در تاکستانهای قزوین، بین تهران و قزوین، آذربایجان، و فارس و همچنین در کرج در ارتفاعات ۵۰۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا میتوان مشاهده کرد.
پاپاور تنویفولیوم
شقایق پاپاور تنویفولیوم، P. tenuifolium ، گیاهی است یکساله و پاکوتاه که تقریبا ۶ تا ۱۵ سانتیمتر طول دارد و از کرکهای ظریف پوشیده شده است. برگ های آن کلا در پایین جمع و دودفعه بهطور شانهای بریده شدهاند و تقسیمات کوچکی را بهوجود آوردهاند. ساقههای این نوع از گیاه شقایق تکگلی و کاسبرگ ها مژهدار هستند. گلبرگ ها قرمز رنگاند و لکههای سیاه در پایین دارند؛ طول گلبرگ های این شقایق ۱۰ تا ۲۰ میلیمتر است. بساک پرچم ها تقریبا تخممرغی شکل و کپسول تخممرغی کشیده است. دیسک تخت است و ۶ کلاله دارد و کپسول نزدیک ۶ تا ۸ میلیمتر طول دارد. رویشگاه این گیاه در ارتفاع ۳۰۰ تا ۲۲۰۰ متری از سطح دریا و در گیلان، قزوین، کرج، اصفهان و یزد است.
