مرکز آمار ایران تعداد جمعیت فعال اقتصادی کشور را 26 میلیون و 472 هزار و 835 نفر اعلام کرده، از این تعداد چهار میلیون و 15 هزار و 556 نفر در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند. بر این اساس میتوان ادعا کرد از حدود 80 میلیون نفر جمعیت ایران، 40.1 درصد آن یا شاغل یا جویای شغل هستند و سهم بخش کشاورزی از کل اشتغال کشور 17.2 است. اهمیت اشتغال در بخش کشاورزی این است که با هزینهای اندک میتوان شغلی ایجاد کرد که آسیبی به محیطزیست نمیزند و در مقابل موج مهاجرت روستاها به شهرها را کنترل میکند.
آخرین گزارشهای مراجع رسمی حاکی از آن است که از بیش از 26 میلیون نفر جمعیت فعال اقتصادی کشور سه میلیون و 141 هزار و 667 نفر بیکار در کشور وجود دارد. جمعیت فعال اقتصادی به مجموع افرادی گفته میشوند که یا مشغول به کاری هستند یا دنبال کار میگردند، اما از یافتن آن ناکام ماندند. رقم 40.1 درصد جمعیت فعال اقتصادی کشور هرچند رقم خوبی نسبت به سالهای دهه 90 محسوب میشود اما در قیاس با آمار کشورهای پیشرفته بسیار اندک است چراکه در این دست کشورها نرخ مشارکت اقتصادی بیش از 70 درصد است. حتی در ترکیه نیز نرخ مشارکت اقتصادی بیش از 50 درصد است. از طرف دیگر مسئله بیکاری نیز به یک مسئله جدی در کشور تبدیلشده و سیاستگذاران بر این امر تأکیددارند که نرخ بیکاری 11.9 درصدی قابل قبول نیست.
بیشترین سهم در ایجاد اشتغال را بخش خدمات داشته که توانسته 50.1 درصد اشتغال کشور را ایجاد کند. به بیان دیگر 11 میلیون و 697 هزار و 140 نفر در این بخش مشغول به کار هستند. سهم بخش صنعت از کل اشتغال ایران، 32.6 درصد است و بخش کشاورزی نیز 17.2 درصد از شاغلان کشور را در خود جای داده است. با این همه چند ویژگی اشتغال بخش کشاورزی را با دیگر بخشها متفاوت کرده است. ازجمله اینکه در این بخش، 21.4 درصد از اشتغال زنان را به خود اختصاص داده حال آنکه سهم اشتغال مردان از این بخش 16.3 درصد بوده است. از سوی دیگر باید به این نکته توجه کرد که بخش اصلی اشتغال در روستاهای کشور به بخش کشاورزی مرتبط است و در این بخش کمترین نرخ بیکاری هم وجود دارد.
آنطور که از شواهد برمیآید، هزینه ایجاد شغل در روستاهای کشور ارقام بسیار ناچیزی است و مثلاً با حدود 30 میلیون تومان میتوان شغل کشاورزی ساخت. این در حالی است که برای ایجاد یک شغل در پتروشیمیها نیاز به یک میلیارد تومان سرمایه است. جدا از این، ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی میتواند امنیت غذایی کشور را بیمه کند و اگر کشاورزی مکانیزه هم مکمل نوع کشت فعلی در کشور شود، آنگاه آلودگی محیطزیست و مشکلات زیستمحیطی نیز کمتر میشوند.
