خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)- علیرضا صفاخو:
از زمانی که خبر توفیق پژوهشگران موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند در تولید پلیمر پوشش‌دهی بذر گیاهان زراعی منتشر شد، بیش از ۳ سال می گذرد. در آن روز محققان، ضمن سنتز پلیمری مشابه با پلیمر خارجی که در حال حاضر استفاده می‌شود، پلیمر تولید شده را با نمونه وارداتی از لحاظ تاثیر بر صفات کیفی بذر و روند زوال بذر مقایسه کردند. استفاده از پلیمرهای مناسب باعث می شود آفت‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها به طور موثرتری به بذور بچسبند تا متعاقب این امر پس از کاشت بذور وعملیات آبیاری، بذور تازه جوانه زده و همچنین گیاهچه‌های جوان، از گزند آفات و بیماری‌های اول فصل به مدت چندین روز مصون باشند.
اتفاقی مهم که باعث افزایش استقرار گیاهچه‌ها در مزرعه خواهد شد؛ بنابراین نیازی به سم پاشی مزارع در اوایل دوره رشد نبوده و این امر علاوه بر حصول تراکم و پوشش گیاهی مناسب و افزایش عملکرد، از نظر مسائل زیست محیطی اهمیتی انکار ناپذیر دارد.
کارکرد پوشش پلیمری
پوشش پلیمری، معمولا برای ایجاد یک لایه یکنواخت و نازک از پلیمر دور بذر بدون افزایش قابل توجهی در اندازه و وزن بذر به کار می‌رود. فیلم، هیدروفیل و محلول در آب است؛ بنابراین مانع جوانه‌زنی بذر نمی‌شود.
نتایج جوانه‌زنی بذور در آزمایشگاه و نتایج تجزیه کمی و کیفی مزرعه نیز نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین بذورپوشش یافته با پلیمر خارجی و داخلی وجود ندارد؛ بنابراین با توجه به تولید مقادیر متنابهی از بذور گیاهان مختلف در کشور با تشویق به استفاده از این پلیمرها در جهت ارتقاء کیفیت فرآوری بذور داخلی و با توجه به مزایای مهم این محصول در افزایش استقرار گیاهان در مزرعه و متعاقبا افزایش عملکرد می‌توان چالش پیش رو را برطرف کرد.
روز خوش محققان موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه چغندر بذر چغندر قند
پس از چالش های فراوانی که پیش روی تامین تجهیزات لازم برای فرآوری و در کل فرآیند مراحل پوشش دهی بذر وجود داشت و برخی موانع تحریم و تامین مالی موجب کندی استقرار ماشین آلات لازم تخصصی در این امر شده بود، مسوولان این موسسه از جمله دکتر محمودی با حمایت های سازمان تحقیقات به سکانداری اسکندر زند، موفق به تکمیل این کارخانه و افتتاح سالن فرآوری بذر در شامگاه دیروز دوشنبه ۲۹ خرداد ۹۶ شدند تا با افتتاح این سالن مجموعه ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری کرج قادر باشد روزانه ۱۰ تن بذر انواع گیاهان را پوشش دهی کند و پلیمر و مواد همراه سموم آفت کش و حشره کش و سایر مواد محرک رشد مورد نیاز گیاه روی بذر قرار گیرد.
دکتر محمودی، رییس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند در حاشیه مراسم افتتاح در گفت و گو با خبرنگار اعزامی ایانا با اشاره به این که در نتیجه این امر، دستگاه های کارنده به سهولت می توانند کشت کنند و در ضمن گیاهچه حاصل از این بذر، دو ماه در مقبال انواع امراض گارانتی است و یک بار سم پاشی در مزرعه نیز کم می شود، اعلام کرد: سیستم تعبیه شده بذور پوشش داده شده را در بسته های نیم کیلویی تا شش کیلویی بسته بندی می کند.
وی با بیان این که به دلیل ضعف صنعت بذر درایران در سال قبل روی کلزا هم اقدام مشابه صورت گرفت، گفت: در واقع تجهیز این سالن با امکانات داخلی پیرو این امر رخ داد که برای همه بذور اقدام مشابه صورت گیرد. کما اینکه در برنامه داریم طی ۳ تا۴ سال آینده ۱۴ محصول زراعی نیز در همین ایستگاه پوشش دهی شود.
به گفته محمودی، دانش فنی پوشش دهی این بذور که با کیفیت اقدام مشابه اتحادیه اروپا انجام می شود، به بخش خصوصی واگذار خواهد شد. رییس موسسه تحقیقات اصلاح بذور چغندر قند، چغندر قند، کلزا، پنبه، آفتابگذردان، کنجد، سبزی و صیفی مثل خیار و هندوانه و خربزه را از جمله برنامه های در دست اقدام در امر فرآوری و پوشش دهی برشمرد.
وی در اشاره به تاثیر این دانش فنی در بخش کشاورزی به طور نمونه به تاثیر این اقدام روی تولید پنبه اشاره کرد که در نهایت منجر به مصرف بذر پنبه در هکتار خواهد شد؛ به گونه ای که در صورت پوشش دهی به جای ۴۰ کیلوگرم بذر، با ۲۰ کیلو بذر پوشش داده شده، ضمن کاهش یک مرتبه سم پاشی ۲۰ درصد نیز بر عملکرد تولید افزوده خواهد شد.
دستاوردهای محققان ایرانی در توسعه صنعت بذر
اسکندر زند، معاون وزیر و رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج جهاد کشاورزی نیز در حاشیه آیین افتتاح سالن فرآوری بذر در ایستگاه تحقیقاتی مهندس مطهری کرج گفت: سازمان تحقیقات و موسسه های تابعه آن در ۳ زمینه روی بذر کار می کند. یک، معرفی ارقام که در۳ سال اخیر روند انجام آن تسریع یافته است تا آنجا که در سال ۹۵ با مقداری تسهیلات بیش تر برای کمیته تعیین رقم، ۲۸ رقم معرفی شده که در تاریخ ارقام رکورد خوبی است.
زند با بیان اینکه بر خلاف گذشته ۵ رقم از ۲۸ رقم معرفی شده در سال ۹۵ توسط بخش خصوصی معرفی شده است، افزود: دوم نکته مورد توجه سازمان در حوزه توسعه تولید بذر به هسته اولیه بذر مربوط بوده است تا آنجا که در این دولت ۳۰ درصد افزایش تولید رخ داده است. موضوع سوم نیز بذر گواهی شده است که در این دولت ۷۴ درصد افزایش یافته است.
به گفته رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موضوع چهارم فرآوری و پوشش بذر است که در این امر ۲ مساله مورد توجه قرار دارد. یک بوجاری که روند اجرای آن در کشورمان مثبت است و دوم در پوشش دهی بذر تکنولوژی ما باید مطابق دانش روز جهان شود. وی با بیان اینکه محققان موسسه تحقیقات اصلاح بذر چغندر قند به دانش فنی پوشش دهی بذر دست یافته اند، گفت: البته این امر نیاز به تجهیزات و ادواتی داشت که خوشبختانه اخیرا با طراحی مهندسان داخلی ساخته شده که به لطف آن کارخانه فرآوری و پوشش دهی بذر که امروز افتتاح شد.
افزایش ۱۵ درصدی عملکرد محصول با پوشش دهی بذر
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با یادآوری اهمیت پوشش دهی بذور در ۵۰ – ۶۰ روز اول گیاه که با توجه به دغدغه مبتلا نشدن گیاه به آفت و رشد طبیعی گیاه مورد توجه است، گفت: از آنجا که پوشش دهی بذر موجب افزایش ۱۵ درصدی عملکرد می شود، امید می رود به زودی این کارخانه ۱۴ محصول بذر را که در حال حاضر با اولویت محصولات بهاره است، پوشش دهی کند.
زند در دفاع از تغییر رویکرد سازمان تحقیقات طی سال های اخیر در افزایش تعامل و همکاری با بخش خصوصی گفت: تاکنون ۲۰۰ دانش فنی واگذار شده است و موسسه های ما با دیدگاه همکاری با بخش خصوصی همراه شده اند. وی، مانع اصلی بر سر توسعه تولید بذر داخلی و معرفی ارقام محققان کشورمان را گرایش دیرینه و رایج در اذهان ایرانیان در استفاده محصولات خارجی برشمرد.
زند با بیان اینکه سازمان تحقیقات اصراری ندارد که به مجموعه داخلی پوئن خاصی داده شود، افزود: مهم این است که اگر یارانه به خارجی می دهیم، به تولید کننده داخلی هم داده شود تا در رقابتی با شرایط یکسان به فعالیت بپردازند.
