زراعت دانه‌های روغنی در جهان با توجه به افزایش جمعیت، توسعۀ شهرنشینی و بالارفتن سرانۀ مصرف روغن‌های نباتی گسترش چشم‌گیری داشته‌است. کشورهای اروپایی، کانادا و استرالیا با پرداخت یارانه‌های بالا به کشاورزان تلاش می‌کنند بازارهای جهانی را تسخیر کنند. در ایران نیز رشد جمعیت و تغییر ذائقۀ مردم منجر به افزایش واردات روغن شده است.
به گزارش ایسنا، یکی از دانه‌های روغنی قابل‌کشت در ایران کلزا است. روغن کلزا به دلیل ترکیب مناسب اسیدهای چرب غیراشباع و درصد پایین اسیدهای چرب اشباع همانند زیتون جزو با کیفیت ترین روغن‌های خوراکی است. استخراج روغن کلزا در ایران از سال ۱۳۱۷ آغاز شده‌است.
کشور ایران وابستگی زیادی به واردات دانه های روغنی، کنجاله و روغن دارد به طوری که ارزش واردات دانه های روغنی، روغن و کنجاله از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۹۵ بیش از ۳۸.۲ میلیارد دلار بوده است.
برپایه این گزارش؛ در ایران تحقیقات کلزا از سال ۱۳۷۳ شروع شد و در سال ۱۳۷۸ طرح کلزا با سطح برداشت ۱۷۲۴۰ هکتار و مقدار ۱۷۰۱۰ تن تولید در این سال در شروع شد.
در همین راستا ایسنا به بررسی وضعیت تولید کلزا و سهم شمال استان کرمان در تولید این محصول می پردازد.
"عباس سعیدی" رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان در گفت و گو با خبرنگار ایسنا سطح زیرکشت کلزا در شمال استان را ۹۰۰ هکتار دانست و گفت: میزان تولید سالانه ۱۰۷۰ تن است.
وی درباره زمان برداشت کلزا نیز بیان کرد: برداشت کلزا در مناطق گرمسیر از ۲۰ اردیبهشت و تا ۲۰ خرداد و در مناطق سردسیر استان از ۳۰ خردادماه تا ۲۰ تیرماه انجام می شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان متوسط برداشت کلزا در هر هکتار را حدود ۱۲۰۰ کیلوگرم اعلام کرد و افزود: بیشترین برداشت در شهرستان بردسیر بوده که در هر هکتار ۵ تن کلزا برداشت شده است.
وی در پاسخ به این سوال که استقبال کشاورزان منطقه از کشت کلزا چگونه است و چه اقداماتی برای ترغیب کشاورزان در این زمینه صورت گرفته؟ اظهار کرد: به دلیل مدیریت پذیری بالای این زراعت، کشاورزان استقبال چندانی از کاشت این محصول انجام نمی دهند و اقدامات ترویجی از جمله برگزاری کلاس آموزشی، توزیع بذر یارانه دار، تخصیص بذور با عملکرد بالا و وارداتی هیبرید، خرید تضمینی محصول توسط شرکت غله به نرخ ۱۱۰۰۰ تومان از جمله اقدامات برای تشویق کشاورزان بوده است.
سعیدی با اشاره به بارش های کم سال زراعی جاری و تاثیر آن بر میزان تولید کلزا تصریح کرد: امسال نسبت به سال قبل ۵۰ درصد کاهش سطح کشت داشته ایم که البته نسبت به دهه گذشته که کاشت آنچنانی صورت نمی گرفته، رشد داشته است.
وی بیان کرد: امسال حدود ۵۰۰ تن کاهش تولید را نسبت به سال گذشته داریم که علت آن کاهش سطح کاشت و کاهش عملکرد در واحد سطح به دلیل خشکسالی و سرمازدگی است.
این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که مصرف آب و دور آبیاری کلزا به چه صورت است؟ عنوان کرد: ۶۵۰۰ مترمکعب میزان آب مصرفی یک هکتار در طول دوره رشد می باشد و دوره آبیاری به روش آبیاری بستگی دارد و متغیر است که اگر روش آبیاری تیپ باشد هر ۵ روز یک بار و در آبیاری فارویی هر ۱۵ روز یک بار است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان درباره نحوه خرید تضمینی کلزا بیان کرد: امسال شرکت غله با قیمت تضمینی ۱۱ هزار تومان خرید را انجام می دهد اما تاکنون برداشتی صورت نگرفته است.
وی درمورد اینکه روش کاشت و برداشت کلزا سنتی است یا مکانیزه؟ عنوان کرد: برداشت مکانیزه، کاشت با دستگاه های خطی کار و ریز دانه کار با تنظیم ۵ تا ۶ کیلوگرم در هکتار انجام می شود و برداشت نیز با کمباین گندم صورت می گیرد.
سعیدی با بیان اینکه بیمه محصول کلزا اختیاری است و دو تا سه تعرفه دارد که بسته به انتخاب هر یک از تعرفه ها غرامت تغییر می کند، در ادامه درباره اینکه بازدهی کلزا در چه مناطقی بیشتر است؟ به ایسنا گفت: در مناطقی که دارای آب کافی، رسیدگی و مدیریت صحیح و تغذیه مناسب تری باشد بازدهی بیشتری دارد.
وی در پاسخ به اینکه اینکه کشاورزان بذر سالم را چگونه و از کجا تهیه می کنند؟ و میزان بذر موردنیاز چقدر است، تصریح کرد: کشاورزان از طریق ادارات جهاد کشاورزی می توانند بذر موردنیاز حود را تهیه کنند و ۵ تا ۶ کیلوگرم بذر در هکتار مصرف دارد.
رییس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان میزان تاثیر حشکسالی بر کیفیت و کمیت کلزا را ۱۰ درصد عنوان کرد و توضیح داد: خشکسالی باعث می شود در دوره ای که دانه کلزا در حال رسیدن است نیاز رطوبتی گیاه کامل برطرف نشود و وزن هر دانه گیاه کاهش می یابد و در نتیجه کاهش عملکرد را شاهد خواهیم بود.
وی از تاثیرات آفات بر محصول کلزا سخن به میان آورد و عنوان کرد: آفات با خسارت به خورجین های کلزا و مصرف دانه درون خورجین ها باعث اُفت محصول می شود و برخی آفات باعث عدم رشد اندام ساقه شده و در نتیجه رشد رویشی گیاه با کاهش مواجه می شود و نهایتا کاهش عملکرد را شاهد خواهیم بود.
