تعهد ۴۰ هزار هکتاری کشت دانه روغنی کلزا در سال زراعی جاری مازندران برابر با سطح زیر کشت ۱۴ سال پیش یعنی سال ۸۴ بود ، اما طبق اعلام جهاد کشاورزی استان ، امسال فقط ۱۳ هزار و ۵۰۰ هکتار از زمین های استان زیر کشت کلزا رفته است. استان مازندران ۴۶۰ هزار هکتار زمین مرغوب کشاورزی دارد که بعد از برداشت برنج و گندم بخشی از آنها زیر کشت کلزا می‌رود. در طرح گسترش کشت کلزا مقرر شده بود تا علاوه بر کشت کلزا در زمین‌های خشکه زاری، در سال زراعی جاری ۲۰ هزار هکتار از زمین‌های شالیزاری حوزه آبریز هراز نیز زیر کشت این محصول برود.
بسته‌های حمایتی دولت تدبیر و امید در قالب‌های مختلف مانند اعلام بموقع خرید ، قیمت مناسب و پرداخت سریع ، پرداخت تسهیلات بلاعوض ، تامین کود شیمیایی و سموم و تامین صد درصدی انواع بذر اصلاح شده کلزا سبب شد تا کشت دانه روغنی کلزا هر سال با افزایش سطح کشت نسبت به سال پیش در مازندران رونق بگیرد به طوری که از چهار هزار هکتار سال ۹۳ به ۲۵ هزار هکتار در سال زراعی گذشته افزایش یافت بود ، اما امسال به یکباره تا حدود ۵۰ درصد کاهش یافته است.
کشت کلزا در مازندران به طور معمول از نیمه دوم شهریور در مناطق میان بند و ارتفاعات آغازمی شود و در زمین‌های شالیزاری جلگه ای نیز از پنج مهر تا پانزدهم آبان است. بررسی ها نشان می دهد که شالیکاران حوزه آبریز هراز اصلا به کشت دانه روغنی کلزا استقابل نشان نداده اند و حتی برخی از کشاورزان شرق استان هم که پیش از این استقبال خوبی به کشت کلزا داشتند ، امسال کشت گندم را ترجیح دادند.
بنا بر آمار جهاد کشاورزی مازندران سال قبل از ۲۵ هزار هکتار کلزا کاری حدود ۶ هزار هکتار آن در زمین‌های شالیزاری کشت شده بود و طرح گسترش کشت کلزا در زمین‌های شالیزاری از برنامه های جدی امسال وزارت جهاد کشاورزی بود. همسو با این برنامه ، وزارت جهاد کشاورزی طرح کشت دوم دانه روغنی کلزا در ۲۰ هزار هکتار از زمین های شالیزاری مازندران را در قالب تفاهم نامه همکاری بین استانداری و جهاد کشاورزی مازندران با هدف تولید روغن مورد نیاز کشور نهایی کرده بود.
کشت گندم به جای کلزا
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ، یکی از دلایل اصلی کاهش کشت دانه روغنی کلزا را افزایش سطح زیر کشت گندم در شرق استان دانست و گفت: اگرچه حدود ۱۲هزار هکتار از سطح زیر کشت کلزا کم شده است اما ۱۰ هزار هکتار کشت گندم افزایش یافته است. عزیز الله شهیدی فر با اظهار این که سطح زیر کشت گندم امسال از ۵۱ هزار هکتار سال قبل به ۶۰ هزار هکتار افزایش یافته است، افزود : سال قبل این سطح از زیرکشت گندم افزایش یافته ، کلزا کاری بوده است. وی جا به جایی کشت کلزا و گندم در اراضی شرق مازندران را یک امری طبیعی دانست و توضیح داد : کشاورزان این مناطق برای تنوع دادن به زراعت زمین این کار را می کنند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در مورد محقق نشدن تعهد کشت کلزا در در زمین های شالیزاری گفت: شرایط آب و هوایی و بارندگی های مناسب و فراوانی که امسال بر خلاف حدود ۱۰ سال گذشته داشتیم، سبب شد تا شرایط برای کشت کلزا در زمین های شالیزاری مناسب نباشد. وی افزود : به هر حال کشاورز به عنوان تولید کننده تصمیم گیر نهایی برای انتخاب نوع محصول است ، و صد البته کشاورز همه شرایط را بر اساس تجربه لحاظ می کند ، اما وزارت جهاد کشاورزی دولت تدبیر و امید حمایت های خود را برای توسعه کشت کلزا امسال بیشتر نیز کرده بود.
شهیدی فر تصریح کرد: عملکرد دولت در اعلام به موقع خرید، قیمت مناسب و پرداخت سریع و عملی کردن بسته‌های حمایتی سبب شد تا سطح زیر کشت از چهار هزار هکتار سال ۹۳ به ۲۵ هزار هکتار در سال قبل افزایش یابد. وی ادامه داد: با توجه به سیاست های تشویقی به ویژه تامین ۲۵۰ تن بذر ، کود شیمیایی و سموم مورد نیاز و استقبال شالیکاران ، برنامه ریزی برای کشت کلزا در سال جاری ۵۰ هزار هکتار بوده است، اما شالیکاران در حوزه آبریز هراز اصلا به کشت کلزا استقبال نشان ندادند.
بارندگی مناسب و سیلاب بهاری
وی یکی دیگر از دلایل محقق نشدن توسعه کشت کلزا در زمین های شالیزاری را سیلاب اوایل سال جاری دانست و گفت: به دلیل تخریب سردهنه ها و عدم کنترل و مدیریت آب ، شالیکار از کشت کلزا دست کشیده اند. رئیس جهاد کشاورزی مازندران وضعیت رویش و گلدهی کلزا در استان مازندران رابسیار مناسب توصیف کرد و گفت: پیش بینی می شود تولید مناسبی داشته باشیم. این مسئول کشاورزی مازندران به افزایش سطح کشت علوفه ، سویا و سبزیجات در زمین های شالیزاری اشاره کرد و اظهار داشت : این نوسان سطح زیر کشت ، دلیل بر استفاده نکردن زا ظرفیت تولیدات کشاورزی نیست ، چراکه جابجایی نوع کشت در مازندران همواره وجود داشته است ، اما با توجه به اهمیت تولید دانه روغنی به عنوان یک محصول استراتژیک ، سطح توقع دولتمردان را از کشاورزان بالا بورده است.
حدود ۸۵ درصد دانه روغنی کلزا وارداتی است و وزارت جهاد کشاورزی دولت تدبیر و امید به تولید و بازرگانی این محصولات اهمیت خاصی قائل شده به طوری که از پنج سال پیش تلاش برای برگرداندن قطار کشت دانه‌های روغنی از جمله کلزا به ریل اصلی در مازندران آغاز شده است. وزارت جهاد کشاورزی دولت تدبیر امید برنامه ریزی کرده است که در یک بازه ۱۰ ساله با افزایش میزان تولید دانه‌های روغنی، حدود ۷۰ درصد روغن مصرفی و ۵۰ درصد کنجاله مورد نیاز در داخل کشور تأمین شود.
