بر اساس آمارهای رسمی وزارت جهاد کشاورزی و سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد ، ۳۰ درصد محصولات کشاورزی در ایران به ضایعات تبدیل می شود، محصولاتی که در هنگام و پس از برداشت از بین می رود و به تبع دور ریز آن ، انرژی و منابع آبی که برای تولید آن هزینه شده نیز هدر می شود. در شرایطی که بیشترین ارز بخش دامپروری در ایران بابت واردات محصولاتی مانند ذرت، کنجاله سویا و انواع غذای دام از کشور خارج می‌شود ، تبدیل ضایعات بخش کشاورزی می‌تواند ارزش افزوده بالایی را ناشی از تبدیل این ضایعات به خوراک دام ایجاد کند.
سرآغاز تولید ضایعات به خوراک
تبدیل پسماند به علوفه ؛ تجارتی جدید و سودآوربا رویکرد حمایت از تولید داخلی و جلوگیری از اسراف ، استفاده از بقایای کشاورزی و پسماندهای زراعی به عنوان طرحی ملی در سراسر کشور شروع شده است. مسئول گروه تغذیه دام معاونت تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی می گوید : استفاده بهینه از ضایعات کشاورزی از بروز مشکل زیست محیطی جلوگیری می‌کند و موجب کاهش قیمت علوفه، پرهیز از اسراف و دورریز ضایعات گیاهی می‌شود. عزیز الله شبانی معتقد است : با استفاده از تکنیک تخمیر و سیلو کردن پسماندهای کشاورزی، می توان علوفه دام تولید کرد و قیمت تولید را کاهش داد. به این منظور هم اکنون در 3 استان کشور از جمله سمنان ، کرمان و یزد مراکز تبدیل ضایعات کشاورزی به علوفه دامی راه اندازی شده است .
پوست پسته در مسیر تبدیل به علوفه
تبدیل پسماند به علوفه ؛ تجارتی جدید و سودآورشناخت ظرفیت استان‌ها لازمه تولید علوفه دام از پسماندهای کشاورزی است و در استان سمنان به عنوان قطب تولید پسته، پوست آن در مسیر تبدیل به علوفه قرار گرفته است. در استان سمنان 23 هزار هکتار باغ پسته وجود دارد و به گفته معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی این استان ، سالانه 40 هزار تن بقایای پسته در سمنان تولید می شود. برای تبدیل این بقایا به علوفه مصرفی دام ها ، دو مرکز در سمنان و مهدیشهر راه اندازی شده است . مصطفی شاه حسینی افزود: در این طرح ، بقایای پسته با استفاده از دستگاه سیلاژ در بسته های 30 کیلوگرمی سیلو شده و پس از 25 روز ، به علوفه مصرفی دام تبدیل می شود. تعهد سالانه استان سمنان ، تولید دو هزار تن علوفه با استفاده از بقایای کشاورزی است و هم اکنون در این دو مرکز روزانه 10 تن علوفه از پوست پسته تولید می شود.
حمایت از طرح تبدیل ضایعات کشاورزی به علوفه
تبدیل پسماند به علوفه ؛ تجارتی جدید و سودآوروقتی صحبت از تامین علوفه دامی می شود، ناخودآگاه به یاد دام سبک و سنگین می افتیم درحالیکه علوفه تولید شده از ضایعات کشاورزی ، نه تنها برای مصرف دام ، بلکه به عنوان خوراک مرغ و سایر طیور و کنسانتره خوراک آبزیان استفاده می شود و این پروسه نیازمند حمایت دولتی است . باقر مهدوی کارشناس جهاد کشاورزی می گوید: بیشتر دامداران به صورت سنتی از ضایعات کشاورزی برای علوفه و خوراک دام و طیور استفاده می کنند ولی برای تامین علوفه از ضایعات باید مراحلی طی شود که ضمن پیشگیری از فساد علوفه ، بازده بقایای گیاهی در تولید گوشت ، شیر و تخم مرغ افزایش یابد.
وی می افزاید : اینکه چطور پسماند و ضایعات گیاهی جمع آوری ، فرآوری و آلودگی های آن رفع شود ، دانشی است که در مراکز تولید علوفه از پسماندهای گیاهی ، استانداردهای آن رعایت شده و علوفه های با راندمان بالا تولید و سیلو می شود. مهدوی همچنین از پرداخت یارانه به دامداران برای خرید علوفه های تولید شده از پسماندهای گیاهی خبر داد و گفت : میانگین قیمت این نوع علوفه ها کیلویی 300 تومان است که برای ترویج استفاده از آنها ، به دامدار 100 تومان یارانه خرید علوفه داده می شود.
تولید علوفه ، طرحی با ارزش افزوده
تبدیل پسماند به علوفه ؛ تجارتی جدید و سودآورطرح استفاده از پسماندهای زراعی برای تولید علوفه از طرح‌های مهم با صرفه اقتصادی قابل‌توجه در حوزه کشاورزی محسوب می‌شود . برآوردها درباره ضایعات بخش کشاورزی نشان می دهد موادغذایی که سالانه از دست می دهیم، به طور تقریبی می تواند بین 16 تا 18 میلیون نفر را سیر کند. میزان آبی که از ضایعات کشاورزی از دست می دهیم، 9 و سه دهم میلیارد مترمکعب است در حالی که حتی در برخی مناطق یک مترمکعب آب حیاتی است.
نیمی از ضایعات محصولات کشاورزی در کشورمان در فاصله مراحل کاشت تا برداشت از چرخه مصرف خارج می شود واین مسئله متأثر از کمبود تجهیزات و فرسودگی ماشین آلات کشاورزی و نقصان در مرحله فراوری و بسته بندی استاندارد در این زمینه است. به این ترتیب می توان گفت با اجرای طرح هایی نظیر تبدیل پسماندهای گیاهی به علوفه ، بخشی از این زیان هایی که هر سال به طور اجتناب رخ می دهد جبران می شود چرا که هم اکنون فقط از ضایعات پسته برای تولید علوفه استفاده می کنند اما می توان از ضایعات ذرت علوفه ای و حتی تفاله کارخانه های قند برای سیر کردن دام و طیور و تولید گوشت و شیر و تخم مرغ استفاده کرد
