1397/8/27 5664

از گونه‌ گیاهی شال دم، انواع مختلف زیرگونه - واریته و اکوتیپ در کشورهای مدیترانه و خاور میانه تا مرکز آسیا حتی در اراضی هم سطح دریا و تا ارتفاعات زیاد رشد و نمو می‌کند.

گیاه شال دم و شال مرجی


شال دم (Stipa barbata Michx) یکی از علوفه‌های گرامینه ویژه‌ی نواحی استپی یا جلگه‌ای است که دارای رشد کپه‌ای و انبوه، ریشه های قوی و ساقه های راست و برگ های باریک و نسبتا راست می‌باشد و شاخ و برگ آن چندان خوشخوراک نیست. اصولا این گیاه را نمی‌توان یک نبات علوفه ای واقعی بشمار آورد ولی به عنوان تثبیت خاک می‌توان از آن استفاده نمود. در حقیقت گیاه گرامینه (تیره‌ی گندمیان) دائمی فوق در مساحت وسیعی از نواحی جلگه ای و نیم‌جلگه‌ای خاورمیانه رشد می‌کند و نه تنها چرا می‌شود بلکه در اثر چرای مفرط در حال از بین رفتن می باشد. امروزه می‌توان آنرا در پناهگاه دامنه‌های مخروبه یا در حاشیه جاده ها مشاهده نمود.

 

از گونه‌ی شال دم، انواع مختلف زیرگونه - واریته و اکوتیپ در کشورهای مدیترانه و خاور میانه تا مرکز آسیا حتی در اراضی هم سطح دریا و تا ارتفاعات زیاد رشد و نمو می‌کند. انهدام و ویرانی جنگل‌ها و خرابی مراتع طبیعی امکان رشد و توسعه‌ی آنرا در نواحی مرطوب فراهم نموده است. شال دم در تمام نقاط ایران باستثنای دشت خوزستان، ( از مناطق پست دشت‌های بلوچستان و نواحی خشک صحرائی مرکزی تا کناره‌های دریای مازندران یافت می‌شود.

 

شال دم Stipa barbata

 

شال دم (Stipa barbata) گونه‌ای است که دارای دامنه پراکندگی زیادی می‌باشد و با انواع خاک‌ها بجز خاک‌های شور  و شن‌های متحرک سازگاری دارد. بعضی اکوتیپ‌های آن ۱۰۰ میلیمتر بارندگی سالیانه و برخی دیگر بیش از ۱۰۰۰ میلیمتر بارندگی را تحمل می‌نمایند. بعضی در اراضی هم سطح دریا (مغان) و عده‌ای دیگر در ارتفاعات بیش از ۱۵۰۰ متر (زاگرس و البرز) و گاهی نیز ۴۰۰۰ متر در کوه‌های خشک جنوب شرقی رشد می‌کنند.

 

گونه‌ی شال مرجی (Stipa lagascae) دارای سطح انتشار محدودتر از شال دم است. این گیاه به ویژه با آب و هوای نیمه جلگه ای و کوهستانی سازگاری دارد. Stipa orientalis گونه ای است که کمتر در کوهستان‌ها عمل می‌آید و در شمال ایران متمرکز می‌باشد. در کناره‌های دریای خزر گونه های ویژه مدیترانه‌ای این گیاه مانند Stipa bromoides که خوش‌خوراک‌تر از سایر انواع فوق است یافت شده و در ارتفاعات ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ متری دامنه های ملایم جنگلی به میزان فراوانی رشد و نمو می‌نماید.

 

 

انواع شال دم را می‌توان به خوبی در مناطق وسیع جلگه‌ای و نیم جلگه‌ای ایران واکاوی نمود و از آن در خاک‌های فقیر جهت جلوگیری از فرسایش استفاده کرد. متاسفانه بذر این گیاه به‌سهولت جوانه نمی‌زند؛ بعلاوه در برابر آبیاری تحمل ندارد و تکثیر آن به‌وسیله‌ی کلن خیلی مشکل می‌باشد. هنگام کاشت و یا بذر پاشی باید توجه داشت که ممکن است بذرها در سال دوم کشت جوانه بزنند.

مقاله اختصاصی گروه تدوین محتوای اگرونیک 
استفاده از این مطلب و انتشار آن، با ذکر نام اگرونیک  و درج لینک www.agronic.ir بلامانع می باشد.

نظر شما

پرطرفدارترین مطالب امروز

تازه های اگرونیک

دانشگاه تهران در جمع ۳ مرکز دانشگاهی برتر دنیا در تولید علم حوزه کشاورزی محیط‌های کنترل‌شده

تاکنون بیش از ۴۵۰ گلخانه و باغ استان یزد شناسنامه‌دار شده‌اند

پیش‌بینی ۷‌ هزار میلیارد تومان اعتبار برای طرح آبیاری و زهکشی غرب و شمال‌غرب کشور

کسب درآمد با رام کردن تمشک‌های وحشی در گلستان

آموزش، زیربنای استفاده کشاورزان از سیستم‌های آبیاری نوین

برداشت برنج از ۵۵ درصد اراضی شالیکاری گیلان

آموزش و ترویج مهم‌ترین برنامه جهاد کشاورزی

کاهش اثرات تنش آبی در محصولات کشاورزی

خسارت ۲۵ درصدی علف‌های هرز به محصولات کشاورزی

پاییز امسال ۳۸ هزار هکتار از زمین های کشاورزی سیستان و بلوچستان به زیر کشت گندم می‌رود

کشاورزان در ساعات اوج گرما آبیاری نکنند

۴۰۲ هکتار گلرنگ در لرستان کشت شده است

امسال بیش از ۷۰ هزار تن پسته در رفسنجان برداشت می‌شود

دانه‌های روغنی کاملینا از کشاورزان خراسان شمالی خرید تضمینی می‌شود

مازاد تولید شالیکاران گلستانی خریداری می‌شود

تامین آب ۲۲ هزار هکتار زمین کشاورزی از طریق سدهای خراسان شمالی

کشاورزان از آتش زدن بقایای گیاهان خودداری کنند

تعجیل در برداشت برنج ممنوع

آسیای میانه و روسیه خریدار محصولات گلخانه‌ای هرمزگان

بررسی مستندی درباره فروچاله‌ها

تجهیز ۵۷ هزار هکتار از اراضی لرستان به سیستم آبیاری نوین

شناسایی ۴۷٠ گونه گیاهان دارویی در آذربایجان غربی

در پی ساماندهی فارغ‌التحصیلان جویای کارِ کشاورزی هستیم

پیش‎‌بینی برداشت ۵۰ هزار تن هلو از باغات چهارمحال و بختیاری

«کشاورزی حفاظتی » بهترین راه برای صرفه جویی آب و انرژی

اگرونیک در شبکه های اجتماعی