مهندس عباس کشاورز امروز چهارشنبه در همایش بین المللی آب مجازی که به همت اتاق ایران برگزار شد، اظهار داشت: ما باید با توجه به کیفیت و کمیت آب به سیاست آب مجازی ورود پیدا کنیم. وی با بیان این که پسته و خرما دو محصول عمده صادراتی ایران است، تصریح کرد: آبی که برای تولید پسته و خرما مصرف می شود از نوع بی کیفیت است و نمی تواند جایگزین آب مورد نیاز محصولاتی مانند گندم، جو و ذرت شود. کشاورز افزود: در نظریه آب مجازی باید به مسایل کیفیت و چگونگی آب به عنوان ظرفیت جایگزینی توجه شود ضمن آن که باید آماده باشیم در صورتی که تعادل آبی بخش کشاورزی به دلایلی در مورد محصولات احتیاج به تجدید نظر داشته باشد، ما هم در مورد صادرات بعضی محصولات آب بر مانند سیب زمینی، پیاز و هندوانه تجدید نظر کنیم.
وی با اذعان به این که میزان واردات آب مجازی در کشور ناشی از حجم واردات کالاهای کشاورزی است، گفت: ما حدود ۵ تا ۶ میلیارد متر مکعب صادرات و ۳۰ تا ۳۵ میلیارد متر مکعب در سال واردات آب مجازی از طریق صادرات کالاهای کشاورزی داریم. معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی در عین حال تغییر الگوی غذایی و توجه به کشت دیم از نظر استفاده از آب سبز یا باران را از موضوعات مهمی دانست که باید بخش کشاورزی به آن بپردازد. وی ادامه داد: آب مجازی در مورد سایر محصولات مانند شیر، مرغ، گوشت قرمز و آبزی پروری و کالاهای صنعتی مانند کاغذ و چرم نیز باید محاسبه شود. کشاورز در مورد صادرات و واردات محصولات زراعی نیز اظهار داشت: در سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ میزان واردات محصولات کشاورزی کشور دچار نوسانات ناشی از شرایط اقلیمی و بی توجهی به تولید در سال ۸۴ بود اما در زمینه صادارت، پایداری نسبی و رویه افزایشی داشته ایم به طوری که صادرات بخش کشاورزی از سه میلیون تن به پنج میلیون تن در دو سال اخیر رسیده است.
وی با بیان این که روند تولید برخی محصولات استراتژیک مانند گندم طی چهار سال اخیر با موفقیت همراه بوده است، تصریح کرد: در سال ۲۰۱۵ با اقدامات و سیاست های صورت گرفته در بخش کشاورزی به خودکفایی گندم رسیدیم و این روند امسال و سال آینده هم ادامه خواهد داشت. معاون وزیر جهاد کشاورزی تولید شکر را با توجه به کم آبی در کشور موفقیت آمیز توصیف و پیش بینی کرد ظرف پنج سال آینده چنانچه کارخانه های جدید قند در جنوب کشور احداث شود، مشکل کسری تولید این محصول رفع خواهد شد. وی همچنین ابراز امیدواری کرد در سال های آینده با بهره گیری از تکنولوژی ها و ارقام جدید در تولید دانه های روغنی جهش اتفاق بیفتد.
کشاورز، وضعیت تامین امنیت غذایی را با توجه به دو شاخص کالری و پروتیین در کشور قابل قبول دانست و گفت: اگر در کشور و در بخش کشاورزی بتوانیم ۸۰ تا ۸۵ درصد کالری را تولید کنیم عدد خوبی است. وی افزود: گندم در تامین کالری و پروتیین نقش مهمی دارد و در حال حاضر ۳۶ درصد پروتیین مورد نیاز کشور از طریق گندم، ۱۰.۵ درصد از دانه هایی مانند گردو، بادام و آجیل، ۱۰ درصد از طریق مرغ و جوجه و ۱۱ درصد از شیر تامین می شود. معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی در همین حال اظهار داشت: ما در تولید برخی محصولات آب بر مانند برنج و ذرت با توجه به کمبود تکنولوژی و منابع آبی نباید اصرار به خوداتکایی داشته باشیم.
استفاده حساب شده از آب مجازی چاره ساز ترمیم منابع آبی کشور
در این همایش مهندس شافعی رییس اتاق ایران در پیامی که توسط مهندس حسین شریعتمدار رییس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران قرائت شد، گفت: مطالعات انجام شده نشان می دهد که استفاده حساب شده از مفهوم آب مجازی می تواند در دوران احیا و ترمیم منابع آب خسارت دیده کشور، چاره ساز باشد. وی در این پیام افزود: ورود و تحقیق این خواسته مستلزم شناخت ابعاد گوناگون نظریه آب مجازی می باشد که لازم است بررسی های دقیق به منظور ارایه راهکارهای مناسب و کارآمد با توجه به کمبود تجربه کافی در داخل کشور صورت گیرد. شافعی در این پیام اظهار داشت: همایش بین المللی آب مجازی با هدف آشنایی افکار عمومی و تعامل خبرگان، دانشگاهیان، سیاستگذاران ، مدیران و ذینفعان در زمینه ردپای آب و آب مجازی برگذار شده است.
در ادامه این همایش پروفسور هوکسترا استاد آب، محیط زیست، اقتصاد و توسعه پایدار دانشگاه توئنتو هلند با ارایه مقاله ای درباره اهمیت آب مجازی در ایران و جهان گفت: ایران باید برای تولید کالاها، آب را بهینه مصرف کند و مشخص کند که کدام یک از بخش های صنعت و یا کشاورزی، آب را بهینه استفاده می کند و ارزش آب واقعی چقدر است. وی با بیان این که رد پای آبی در آمریکا، کانادا و استرالیا به علت تولید و مصرف غیر بهینه زیاد است، اظهار داشت: رد پای آبی در ایران کمتر از آمریکا و کانادا و بیشتر از میانگین جهانی است. هوکسترا ردپای آبی در ایران را به ازای هر نفر ۲ هزار متر مکعب و در جهان ۱۴۰۰ متر مکعب عنوان کرد. وی افزود: با توجه به زیاد شدن جمعیت در ایران، رد پای آبی در این کشور رو به افزایش می باشد.
استاد دانشگاه توئنتو هلند ادامه داد: آمریکا و استرالیا با توجه به حجم صادراتشان، آب مجازی زیادی صادر می کنند و این روند نمی تواند در آینده ادامه پیدا کند و اگر آمریکا و استرالیا صادرات آب مجازی را کم کنند، اروپا و ایران باید در این زمینه فکر کنند و سیاستگذاری انجام دهند. وی تصریح کرد: در حال حاضر سیاست های جهانی بیشتر متمرکز کاهش رد پای کربن است، اما ردپای آبی سیاست منسجمی وجود ندارد و این در حالی است که در آینده، بحران آب جهانی خواهد شد. هوکسترا گفت: اگر بتوانیم رژیم غذایی را تغییر دهیم و از گوشت خواری به سمت سالم خواری حرکت کنیم، هم سطح سلامتی و هم مصرف آب بهبود می یابد. وی اذعان داشت:باید ردپای کربن و ردپای آبی را با تولید برق از انرژی خورشیدی و بادی کاهش داد و در ایران نیز انرژی خورشیدی زیاد است و می توان از این منبع تجدید شونده برای تولید برق استفاده کرد. این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر کشورهای جهانی به نحو درستی گندم مصرف کنند می توانیم ۴۰ درصد آب جهان را ذخیره کنیم.
