مغز تخمه آفتابگردان بسیار پرطرفدار بوده و اصلی‌ترین کاربرد مغز این دانه، استفاده از آن در صنایع تهیه روغن است. همچنین از آن برای استخراج یکی از پرمصرف‌ترین روغن‌های گیاهی به نام روغن آفتابگردان نیز استفاده میشود. به طور کلی خواص تخمه آفتابگردان نیز همانند خواص پسته و خواص گردو بوده و از دانه‌هایی است که برای درمان بیماری‌های متعدد کاربرد دارد. کمک به درمان عفونت‌های مجاری ادرار، درمان برونشیت، سرماخوردگی، زخم معده و تخفف دردهای روماتیسمی از خواص تخمه آفتابگردان و مزایای مصرف آن برای سلامتی میباشد. برای آشنایی بیشتر با خواص تخمه آفتابگردان با ما همراه باشید.
گیاه شناسی آفتابگردان و تخمه آن
آفتابگردان گلی است یکساله با ساقه‌های خشن که ارتفاع آن از نیم متر تا گاهی 5/3 متر متغیر میباشد و در گیاه‌شناسی جزو تیره گل ستاره‌ای ها طبقه‌بندی میگردد. گل آفتابگردان گلی بسیار درشت و زیبا، به قطر ۳۵ سانتیمتر میباشد. برگ آفتابگردان کم و بیش بیضی شکل، مضرس، کرکدار و زبر میباشد. گیاه آفتابگردان بومی آمریکا بوده و از این منطقه به سایر نقاط جهان صادر شده است . تخمه افتابگردان میوه گل آفتابگردان میباشد در وسط گل قرمز رنگ آن دایره‌ای قهوه‌ای رنگ وجود دارد که تخم‌های آفتابگردان دورادور آن را گرفته‌اند و به رنگ‌های سفید، خاکستری مخطط، قهوه‌ای، بنفش تیره و مشکی دیده میشود. از دانه آفتابگردان جهت روغن‌کشی و صنایع تهیه غذاهای خوراکی استفاده میشود.
خواص تخمه آفتابگردان
طبع تخمه آفتابگردان گرم و خشک میباشد. برخی از مهترین فواید مصرف این دانه گیاهی ارزشمند برای سلامتی شامل موارد زیر میگردد:
مصرف تخم آفتابگردان همانند خواص تخم کدو، از بروز سرطان پروستات خصوصا نوع مهاجم آن در مردان تا حدود زیادی پیشگیری میکند. از خواص تخمه آفتابگردان کمک به تخفیف دردهای روماتیسمی است. یکی از مهم‌ترین مواد موجود در انواع تخمه از جمله تخمه آفتابگردان، اسیدهای چرب امگا-۳ میباشد که برای سلامت مغز، قلب، خون و بسیاری دیگر از قسمت‌های بدن ضروری است. مصرف تخمه آفتابگردان انرژی زا بوده، جالب است بدانید در ۱۰۰ گرم تخمه آفتابگردان ۵۸۰ کالری انرژی نهفته است.
تخمه آفتابگردان سرشار از انواع ویتامین به ویژه ویتامین ای بوده، که برای سلامت و جوانسازی پوست مفید میباشد. مصرف تخم آفتابگردان به ویژه نوع بو نداده آن از پوست در برابر اشعه ماورا بنفش خورشید محافظت کرده و چین و چروک پوست را کاهش میدهد. دانه های گل آفتابگردان حاوی روغن فراوان و ویتامین های آ، د و املاح معدنی فراوان بوده و مصرف آن برای سلامت کبد بسیار مفید است. تخمه آفتابگردان دارای ماده ای به نام فیتواسترول است، فیتواسترول ماده ای است که ساختار آن شبیه به کلسترول میباشد و مصرف مقادیر کافی از آن، به کاهش کلسترول و در نتیجه کاهش بروز بیماری های قلبی عروقی کمک میکند.
از دیگر خواص تخمه آفتابگردان کمک به درمان اسهال است. به این منظور ۳۰ گرم تخم آفتابگردان را در آب ریخته و حدود یک ساعت با حرارت ملایم بپزید، سپس آن را با نبات یا قند شیرین کرده و به بیمار بدهید. استفاده از تخمه آفتابگردان برای درمان خانگی سرماخوردگی و تسکین سر درد ناشی از آن نیز مفید میباشد. به این منظور نیز بایستی در حدود ۳۰ گرم تخم آفتابگردان را در ۲ لیوان آب جوش ریخته و بگذارید بجوشد تا نصف لیوان آن باقی بماند و این جوشانده را دو بار در روز بنوشید.
ارزش غذایی مغز تخمه آفتابگردان
مغز تخمه آفتابگردان منبع غنی از از ویتامین های ای، آ، د و ویتامین ها گروب به خصوص ویتامین ب1 میباشد. همچنین سرشار مواد معدنی شامل فسفر، منگنز، روی، پتاسیم، منیزیم، آهن و حاوی میزان قابل توجهی فولات (اسیدفولیک) است. از دیگر مواد موثر موجود در مغز تخمه آفتابگردان فیتو استرولها، ساپونین ها، اولئیک اسید، پکتین، آلبومین، انواع اسید آمینه های ضروری و کوانزیم کیو 10 است.
جدول ارزش غذایی تخمه آفتابگردان
مواد و محتویات مقدار در 100 گرم
انرژی 160 کیلو کالری
چربی تام 14 گرم
چربی اشباع شده 2 گرم
چربی اشباع نشده 9 گرم
چربی نیمه اشباع 3 گرم
کلسترول 0
کربوهیدارت 5 گرم
پروتئین 6 گرم
فیبر غذایی 4 گرم
نمک 20/3 میلی گرم
کلسیم 3/3 میلی گرم
آهن 1/9 میلی گرم
منیزی 104 میلی گرم
روی 1/4 میکرو گرم
مس 0/4 میلی گرم
مضرات تخمه آفتابگردان
توصیه میشود همواره از تخمه آفتابگردان تازه استفاده کنید و از خوردن تخم های آفتابگردان کهنه که مدتی مانده اند اجتناب نمایید. در شرایط عادی از زیاده روی در مصرف تخمه آفتابگردان (بیش از 60 گرم در روز برای مدت طولانی) به دلیل افزایش بیش از حد عنصر سمی کادمیوم در خون، خودداری کنید. زیاده روی در مصرف تخمه آفتابگردان باعث بروز جوش در برخی افراد میشود. همچنین مصرف زیاد تخم آفتابگردان می‌تواند باعث چاقی در افراد مستعد شود.
