یک عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان گفت: این تصور ذهنی نادرست برخی کشاورزان که تنها راه کنترل آفات و بیماری‌های باغات و مزارع استفاده از سموم شیمیایی است، مسلماً عواقب ناگواری به همراه خواهد داشت.
دکتر محبوبه شریفی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی موجب آلودگی آب، خاک، هوا و محیط‌زیست، از بین رفتن حشرات مفید در مزارع و باغات و در برخی موارد کاهش تنوع زیستی می‌شود.
وی، ایجاد مقاومت در آفات را دیگر پیامد بسیار مهم استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی دانست و افزود: استفاده بی‌رویه از سموم و ایجاد مقاومت در آفات باعث افزایش باقی‌مانده سموم بیش از حد مجاز در محصولات، افزایش هزینه تمام شده برای کشاورز و در خطر افتادن امنیت غذایی می‌شود.
این عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان با اشاره به اینکه در موضوعات کشاورزی نیز باید پیشگیری را غالب بر درمان در نظر بگیریم، تصریح کرد: یکی از ارکان اساسی کنترل آفات و بیماری‌ها در دنیا، موضوع پیشگیری و پیش‌آگاهی بهره‌برداران بوده و ابزارهای زیادی در این راستا تولید شده است.
وی با تأکید بر اینکه ما نیز در کشور باید به این سمت برویم، گفت: بسیاری از آفات وارد بافت گیاه می‌شوند و مبارزه با آنها باید در زمانی که آفت در خارج از بافت گیاه قرار دارد، صورت گیرد ولی غالباً نسبت به این موضوع توجه نمی‌شود و به همین خاطر کشاورزان نسبت به نتیجه نگرفتن از سمپاشی گلایه دارند. کارشناسان ما در موارد زیادی با همان سمی که کشاورزان گفتند از آن نتیجه نگرفتند، با در نظر زمان مناسب سمپاشی از آن نتیجه مطلوبی گرفتند.
این حشره شناس بیان کرد: عوامل زیادی در نتیجه نگرفتن کشاورزان از سمپاشی نقش دارد و فقط یکی از این‌ها موضوع بروز مقاومت است. بروز مقاومت در باغات و مزارع مختلف نسبت به یک سم نیاز به بررسی دقیق زیست‌سنجی، بیوشیمیایی و سازوکارهای متابولیکی توسط کارشناسان مرکز تحقیقات دارد.
شریفی در ادامه تنوع و تناوب در نوع آفت‌کش را در بحث درمان بسیار مؤثر دانست و گفت: تا جای امکان در مزارع و باغاتی که با توجه به توصیه کارشناسان نیاز به سمپاشی دارند باید از گروه‌های متفاوت حشره‌کش‌ها با مکانیسم‌های مختلف تأثیر استفاده کرد. این کار باعث می‌شود که اگر در مقابل یک گروه سم مقاومت بروز پیدا کرده باشد، گروه دیگر مقاومت ایجاد شده را بشکند.
وی خاطرنشان کرد: اصرار و پافشاری بر روی استفاده از سم از یک خانواده، مشکل‌ساز خواهد بود و شاید یک سال مشکل مزرعه را برطرف کند ولی در سال‌های آینده کشاورز را با معضل بزرگی روبه‌رو خواهد کرد.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه نوع سمپاش، تراکتور و آب مصرفی نیز در کارآمدی یک سم تأثیرگذار هستند، گفت: هر سم نیاز به آب با PH خاصی دارد که این موضوع بر روی سم‌ها درج شده است و توجه به این مسئله اهمیت زیادی در تأثیرگذاری سم‌ها دارد.
شریفی با اشاره به اینکه نوع بذر در شدت آفات و بیماری‌ها مؤثر است، تصریح کرد: کشاورزانی که از بذر خودمصرفی استفاده می‌کنند حتماً بذر را قبل از کشت با قارچ‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها ضدعفونی کنند.
وی خاطرنشان کرد: در مواردی که بهره‌برداران استنباط می‌کنند استفاده از سمی اثرات نامناسب به جا گذاشته یا بی‌اثر بوده و غیره، با ارجاع موارد به مراجع ذی‌صلاح که یکی از آنها بخش گیاه‌پزشکی مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان‌ها است، می‌توانند نسبت به بررسی علمی و تحقیقاتی ادعای خویش اقدام کنند.
این عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گلستان، باری دیگر بر اهمیت موضوع پیش‌آگاهی تأکید کرد و گفت: در استان مزارعی داشتیم که آفت و بیماری‌ها در آنها تنها با یک تا دو مرحله سمپاشی و در عوض استفاده از عوامل کنترل بیولوژیک و سموم زیست سازگار کنترل شد.
