محققان پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در راستای برنامه سالم‌سازی و تکثیر انبوه ارقام و پایه‌های درختان باغی مهم کشور موفق به سالم‌سازی پایه و ارقام مختلف زردآلو شدند.
دکتر رضا ضرغامی، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و مجری پروژه ردیابی ویروس‌ها و سالم‌سازی پایه و ارقام زردآلو در خصوص اهمیت اجرای این طرح گفت: طبق آخرین آمار فائو، ایران با تولید سالانه ۲۴۰ هزار تن زردآلو، پنجمین تولیدکنننده بزرگ این محصول مهم باغی در جهان است. در حال حاضر بالغ بر ۵۷ هزار هکتار از باغات کشور که حدود یک چهارم سطح باغات میوه‌های هسته دار کشور را شامل می‌شود، زیرکشت زردآلو قرار دارد. البته میانگین عملکرد این محصول در کشور حدود ۶.۶ تن در هکتار است که عملکرد چندان قابل قبولی نیست.
وی خاطرنشان کرد: از جمله دلایل عمده پایین بودن سطح کمی و کیفی تولید زردآلو در کشور، ناآشنایی یا کم‌توجهی کشاورزان به نکات علمی پرورش زردآلو و مدیریت سنتی این محصول و علاوه بر آن آلودگی ویروسی این درختان است. بیماری‌های ویروسی باعث کاهش عملکرد محصول می‌شوند و برای مدت طولانی می‌تواند عامل محدودکننده‌ای در توسعه پایدار تولیدات کشاورزی شود. به عنوان مثال، ویروس آبله آلو (PPV)، یکی از جدیدترین ویروس‌های بیماری‌زا است که به درختان میوه جنس Prunus حمله می‌کند و تقریبا در تمام کشورهای تولیدکننده میوه‌های هسته‌دار، به طورگسترده وجود دارد.
ضرغامی بیان کرد: تولید گیاهان عاری از ویروس برای کنترل بیماری‌های ویروسی، وارد کردن ارقام جدید از کشورهای دیگر، مبادله مواد اصلاح شده بین کشورها یا مناطق داخل کشور و حفظ ژرم پلاسم گیاهی اقداماتی ضروری است. با دانش امروزی، تکنیک کشت بافت تنها روش موثر برای حذف ویروس است. روش‌های مبتنی بر ترموتراپی در شرایط درون شیشه‌ای، ترکیب ترموتراپی با کشت مریستم، شیمی درمانی، ریزپیوندی و سرما درمانی تقریبا برای حذف موثر ویروس‌های مختلف تمام محصولات مهم اقتصادی با موفقیت استفاده شده است.
وی خاطرنشان کرد: در این راستا پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در قالب تفاهم‌نامه‌ای چهارجانبه با موسسه تحقیقات علوم باغبانی، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال و معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی اقدام به اجرای برنامه سالم‌سازی و تکثیر ارقام و پایه‌های درختان باغی مهم کشور کرده است.
وی تصریح کرد: دانش فنی ردیابی ویروس‌ها و سالم‌سازی برای پایه میروبالان و ارقام زردآلوی شمس، نصیری، قیسی، اردوباد و شاهرودی تهیه و تدوین شده است. در حال حاضر فرآیند سالم‌سازی ارقام شاهرودی، نصیری و قیسی و پایه میروبالان به پایان رسیده و با تایید عاری از ویروس بودن این ارقام با استفاده از تکنیک RT-PCR و تکثیر کشت بافتی آن‌ها، نمونه‌ها آماده ارسال به موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال جهت تایید نهایی هستند.
ضرغامی در پایان خاطرنشان کرد: دو رقم سالم‌سازی شده زردآلو (شمس و اردوباد) نیز اکنون در مرحله تکثیر است.
بر اساس اعلام پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، در صورت نیاز بخش خصوصی به این ارقام و پایه اصلاح شده، پژوهشگاه آماده انتقال مواد گیاهی سالم است، در ضمن پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی آمادگی دارد برای ارقام و پایه‌های مورد نظر بخش خصوصی پس از عقد قرارداد فرایند سالم سازی را انجام دهد.
