نتایج بررسی پژوهشگران کشورمان نشان داده است عصاره آبی میوه سماق (Rhus coriaria) اثرات ضد اضطرابی و درد دارد.
امروزه بیماریهای عصبی در زمره شناخته‌شده‌ترین بیماری‌هایی هستند که همواره گریبانگیر انسان بوده و تلاش‌های زیادی جهت شناخت عوامل ایجاد کننده، درمان و کنترل آن‌ها صورت گرفته است. از جمله مهمترین این بیماری‌ها اضطراب، فوبیا(ترس) و افسردگی است که شایعترین بیماریهای روانی عاطفی هستند که توسط استرس در انسان ایجاد می‌شوند.
در این پژوهش که توسط آزاده صنعی، شادی حاج رسولی ها، مهسا هادی پور جهرمی، شبنم موثقی و نادیا زهرا شریفی در مرکز تحقیقات فارماکولوژی گیاهان دارویی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی تهران انجام گرفته، آمده است: «استرس عبارت است از یک احساس ناراحت کننده و مبهم ترس، وحشت یا خطر با منشاء ناشناخته که بر فرد مستولی می‌شود و با علایمی نظیر فشردگی قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، تعریق، سرگیجه، آشفتگی روانی، اشکال در تمرکز حواس و مشکل در حافظه همراه است.
اضطراب یکی از شایعترین و مهمترین انواع اختلالات روانی محسوب می‌شود که موجب کاهش کیفیت زندگی افراد می‌شود، به طوری که سازمان جهانی بهداشت، اضطراب را در رأس اختلالات روانی با آمار ۴۰۰ میلیون نفر مبتلا در جهان تخمین می‌زند. میزان شیوع اضطراب بر اساس مطالعات انجام شده در ایران از ۱۱.۹ تا ۳۰.۲ درصد متغیر است و لذا درمان آن از اهمیت بسزایی برخوردار است».
در این مقاله آمده است: «استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌ها قرن‌ها سابقه دارد. امروزه با این که بخش عظیمی از داروهای مصرفی شیمیایی هستند اما تخمین زده شده که دست کم یک سوم کلیه فرآورده‌های دارویی منشاء گیاهی دارند.با توجه به اثرات مضر داروهای شیمیایی تلاش برای یافتن داروهای تسکین‌دهنده و ضداضطراب کم ضررتر آغاز شده و در این راستا تولید داروهایی با منشاء گیاهی افزایش یافته است، لذا اقبال عمومی به استفاده از داروهای گیاهی در این زمینه در حال افزایش است. اما این امر مستلزم اثبات موثر بودن این داروها است. از آنجا که اکثر داروها موجب وابستگی فیزیکی می‌شوند و از نظر روانی ایجاد اعتیاد می‌کنند، همچنین به علت میل روز افزون مردم به سوی گیاهان دارویی در این مطالعه اثر ضد اضطرابی سماق بررسی شده است».
بر اساس آنچه در تحقیق آمده است :«سماق از نظر طب سنتی سرد و خشک بوده و خاصیت ضدمیکروبی و آنتی اکسیدانی دارد. برای بیماران دیابتی مفید است. سماق تا ۸۱ درصداز بروز این فرآیند جلوگیری می‌کند. برای دندان درد و جوش‌های چرکی دهان مفید بوده و اشتها را تحریک می‌نماید. باعث کاهش فشار خون و کلسترول خون می‌شود و به علت داشتن تانن فراوان قابض و پاک کننده معده بوده، در درمان بیماریهای روماتیسمی و نقرس موثر و برای بر طرف کردن تهوع مفید بوده و تقویت کننده دستگاه گوارش است.. ضمناً در گذشته برای درمان سوزاک و سل به کار می‌رفته است.
سماق به عنوان یک ادویه اشتها آور است که قرن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. طیف وسیعی از ترکیبات فیتوشیمیایی با خاصیت تغذیه‌ای و دارویی مانند تانن، فلاونوئید، آنتوسیانین، اسیدهای ارگانیک، فلاون، پروتئین، فیبر، روغن‌های فرار، نیترات و نیتریت از سماق به دست آمده است. همچنین این گیاه مواد معدنی سودمندی برای اختلالات رفتاری مختلف و مشارکت در پروسه‌های زیستی متفاوت دارد. مدیریت صحیح درد به عنوان یک شاخص اصلی تضمین کننده کیفیت سماق می باشد. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل آسپیرین که به طور گسترده‌ای برای درمان درد استفاده می‌شوند، اغلب مشکلات گوارشی ایجاد می‌کنند. همین عوارض موجب افزایش استفاده از داروهای گیاهی شد».
پژوهشگران در این مقاله :«پس از تهیه گیاه سماق از دو منطقه کشت این گیاه یعنی استان تبریز و خراسان رضوی و عصاره گیری این گیاه و تهیه غلظت‌های ۲۵ ،۵۰ ،۱۰۰ و ۲۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم از این گیاه در آزمایشگاه، جهت تزریق عصاره و دارو از ۵۸ سر موش سوری نر استفاده کرده‌اند. موش‌ها به ۵ گروه تقسیم شده و تزریق یک سی سی در ۵ روز متوالی انجام شد و در روز پنجم نیم ساعت بعد از تزریق تست‌ها انجام شده است. از داروی بوسپیرون ۱۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم در ۵ روز متوالی به صورت تزریق به عنوان داروی ضد اضطراب غیر خواب‌آور به عنوان کنترل مثبت در یک گروه از حیوانات استفاده شده است.
همچنین جهت انجام تست به کمک دستگاه ماز به علاوه ای مرتفع، (دستگاهی شبیه علامت جمع که موش در آن حرکت می‌نماید) هر موش به مدت ۵ دقیقه در روی دستگاه قرار گرفت و توسط دوربین حرکات موش ثبت شد. در آزمون جعبه باز (جعبه‌ای که روی آن باز است و در آن خطوطی در حاشیه و مرکز جعبه وجود داد) موش‌های هر گروه جداگانه روی صفحه جعبه باز به مدت ۶ دقیقه قرار داده شدند که بعد از گذشت یک دقیقه موش‌ها با محیط سازگار و به مدت ۵ دقیقه تعداد خطوط عبوری حیوان ثبت شده است».
نویسندگان این مقاله می‌گویند: «یافته‌های به دست آمده از تحقیق حاضر نشان دهنده اثرات ضد اضطرابی عصاره گیاه سماق بر روی موش در تست انجام شده بر موش است. موش‌های دریافت کننده عصاره میوه سماق با دوزهای ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم مدت زمان بیشتری را نسبت به گروه کنترل در روش تست بازوی باز سپری کرده‌اند به عبارت دیگر جستجوی بیشتری را در داخل بخش باز دستگاه داشتند که این شاخص مربوط به خاصیت ضد اضطرابی سماق می‌باشد. همچنین تزریق عصاره میوه سماق دارای اثر ضد دردی قوی بوده است».
این مقاله در جلد دوازده شماره یک فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی و تکوین جانوری در سال ۱۳۹۷ منتشر شده است.
