تصویرهای ماهوارهای دید وسیع و یکپارچه از هر منطقه، حتی مناطق غیرقابل دسترس مثل قلههای مرتفع و کویرها و بیابانها را در اختیار انسان قرار میدهند. همچنین به دلیل ارائه پوشش تکراری، در دسترس بودن تصاویر مختلف با ویژگی های طیفی متنوع، ابزاری مناسب در مشاهده، ارزیابی، کنترل، نظارت و مدیریت پوشش گیاهی، مزارع و زمین های کشاورزی، مراتع، جنگل ها و محیط زیست هستند.
امروزه در مطالعه اراضی کشاورزی، باغات و برنامهریزی برای افزایش محصولات کشاورزی استفاده، بکارگیری تصاویر ماهواره ای بسیار اهمیت دارد. برخی از کاربردهای تصاویر ماهواره ای در مطالعات کشاورزی و مزارع به شرح زیر است:
- تهیه نقشه پوشش گیاهی از مناطق مختلف
- تشخیص و تفکیک گونه های گیاهی و نیز تفکیک باغات از مزارع
- محاسبه سطح زیر کشت یک محصول خاص
- مطالعه تغییر کاربری اراضی (مثلاً شناسایی زمین هایی که کاربری کشاورزی و مزرعه داشتند و در آنها ساخت و ساز صورت گرفته است)
- مطالعه تاثیرات تغییرات کاربری اراضی بر محیط زیست و سلامتی انسان
- تشخیص زمین های مستعد کشاورزی از زمین های بایر و شوره زار
- و غیره
همان طور که میبینید علم سنجش از دور و تصاویر ماهوارهای ما را در دستیابی به شناخت بهتر از اراضی کشاورزی و استفاده مناسبتر از منابع آبی و خاکیمان یاری میدهد. علاوه بر اهمیتهای حیاتی استفاده از تصاویر ماهوارهای در بررسی و مطالعه مزرعهها، تماشای مزارع مختلف از فضا به جهت زیبایی بصری و از بعد هنری و تحریک تخیل و خلاقیتمان نیز ارزشمند هستند. در این مبحث، در تصاویر ماهواره ای زیر بیشتر از جنبه تماشایی و دیدنی بودن چشم اندازهای مزارع از فضا و متفاوت بودن مزارع با توجه به نوع محصول چند نمونه برایتان نشان میدهیم.
شکل ۱- گاهی مزارع بر روی یک «مخروط افکنه» ایجاد میشوند. در تصویر ماهواره ای لندست در بالا، چشم انداز زیبایی از مزارع ایجاد شده بر روی یک مخروط افکنه در نزدیکی شهر داراب استان فارس دیده میشود:
شکل ۲- مزارع در میان دو رود بزرگ کرخه و دز در استان خوزستان:
شکل ۳- تفکیک مزارع کاکائو (به رنگ بنفش) از مناطق جنگلی به رنگ سبز بر روی تصویر ماهواره ای، در کشور غنا:
شکل ۴ - مزارع گندم ایجاد شده در بیابانهای عربستان بر روی تصاویر ماهوارهای
شکل ۵ - نمایی از جنگل سیسنگان بر روی تصویر ماهواره ای با توان تفکیک مکانی بالا، بین نوشهر و محمودآباد در شمال کشور:
شکل ۶ - مزارع برنج (شالیزار ها) در استان گیلان بر روی تصویر ماهواره ای:
شکل ۷ - نمایی از مزارع مختلف در دو طرف رود کارون در استان خوزستان
شکل ۸ - دلتا ها محل مناسبی برای کشاورزی هستند. در تصویر ماهواره ای فوق، مزارع مختلف را بر روی دلتای سفیدرود در استان گیلان می بینید:
