1398/9/18 1872

سیناپرس: آب ‌های زیرزمینی، یکی از منابع مهم تامین آب برای مصارف کشاورزی، مصارف شهری و صنعتی در تمامی کشورهای دنیا به حساب می ‌آید.

علل آلودگی آب های زیرزمینی ایران کدام است؟

مرگ خاموش آب های زیرزمینی

اما امروزه استفاده بیش از حد از آب ‌های زیرزمینی و ورود آلاینده‌ ها به این منابع از طریق زباله‌ های جامد شهری و صنعتی، هیدروکربن‌ های نفتی، آلودگی ناشی از فلزات سنگین مانند آرسنیک، زباله ‌های رادیواکتیو و نیترات مشکلات فراوانی را برای این منابع به وجود آورده است. دکتر کمال خدایی، مدیر گروه پژوهشی زمین شناسی محیطی پژوهشكده علوم پایه كاربردی جهاد دانشگاهی در این خصوص گفت: ایران کشوری خشک و نیمه خشک محسوب می‌شود که میزان بارندگی اش کمتر از یک سوم متوسط بارندگی جهانی است. توزیع مکانی مناسبی هم ندارد؛ در برخی از مناطق میزان بارندگی 100 میلی متر و در برخی نواحی تا هزار میلی متر نیز می‌رسد. از نظر زمانی هم توزیع مناسبی ندارد. مثلا تابستان که مصرف آب  زیاد است اما بارندگی نداریم.

از اینرو آب های زیرزمینی منبع مطمئنی هستند که می‌توانیم از آنها برداشت و در مواقعی که به آب سطحی دسترسی نداریم، استفاده کنیم اما به همان میزان که از طروق مختلف آب به سفره های آب زیرزمینی اضافه می‌شود، می‌توانیم استفاده کنیم تا تعادل برقرار شود. عضو هیات علمی گروه پژوهشی زمین شناسی محیطی، پژوهشكده علوم پایه كاربردی جهاد دانشگاهی افزود: سالهاست که این تعادل را بهم زده ایم و بیش از اندازه از آب های زیر زمینی مان برداشت کرده ایم به همین دلیل، اکنون میزان ذخایر آبی ما کم شده است. این مساله باعث شده تا میزان املاح و شوری آب بیشتر شود.


کم توجهی به کمیت و کیفیت آب های زیرزمینی
کمال خدایی اظهارداشت: تاکنون به آب های زیرزمینی در ایران کمتر توجه شده است. این در حالی است که آب های زیر زمینی بخش مهمی از چرخه آب در کره زمین را شکل می‌دهند؛ و این اهمیت در کشورهای خشک و نیمه خشک دو چندان است. تنها کمتر از 10 درصد نزولات آسمانی مانند برف و باران به زیر زمین نفوذ پیدا می‌کنند، مابقی بخار شده و بار دیگر به جو باز می‌گردند یا تبدیل به روان آب می‌شود. هرچند این آب های روان نیز تبادلاتی با آب های زیر زمینی دارند اما در نهایت سهم آب زیرزمینی از نزولات جوی بسیار کم است.

وی یادآور شد: آب های زیرزمینی در معرض دید نیستند از اینرو تصور عموم بر این است که آب های زیر زمینی آلوده نمی‌شوند و اگر آلودگی در سطح زمین یا زیر سطح زمین تخلیه شود، خاک آلودگی ها را پاک می کند اما برخلاف تصور آنها، خاک ظرفیت محدودی دارد و اگر بیش از ظرفیتش آلوده شود، می تواند این آلودگی را به آب های زیرزمینی نیز منتقل کند. وی تصریح کرد: فعالیت های توسعه ای انسان که همزمان با رشد جمعیت اتفاق افتاده است، از مصرف انواع کودهای شیمیایی و سموم و آفت کش های کشاورزی گرفته تا دیگر صنایع، همه پساب هایی تولید می‌کنند و ضایعاتی دارند که می‌توانند آب های زیرزمینی را آلوده کنند.

به گفته خدایی، هزینه پاکسازی آب های زیر زمینی بسیار بالاست زیرا شرایط حاکم بر آنها پیچیده است و همه چیز به طور مستقیم تحت کنترل نیست. مدیر گروه پژوهشی زمین شناسی محیطی پژوهشكده علوم پایه كاربردی جهاد دانشگاهی گفت: بنابر ماهیت هریک از آلاینده ها، میزان عوارض انتشار آلودگی ها متفاوت است. مثلا در شهرهایی که سیستم جمع آوری و تصفیه فاضلاب ندارند، آلودگی آب‌های زیرزمینی با نیترات را داریم. حتی ممکن است با آلودگی های نو ظهور مواجه باشیم مانند ترکیبات دارویی که امروزه بی رویه مصرف می‌شوند و می‌توانند به فاضلاب انسانی راه پیدا کنند ولی هنوز تحقیقات جامعی در خصوص میزان و اثرات آنها انجام نشده است. فعالیت های کشاورزی و استفاده از انواع کودها و سموم شیمیایی نیز می‌توانند نیترات و انواع سموم دیگر را به مجموعه آب زیرزمینی اضافه کنند. هریک از صنایع هم بنابر فعالیتی که دارند، ممکن است آلودگی هایی را موجب شوند. در این بین ترکیبات نفتی و فلزات سمناک جزو خطرناک ترین آلاینده ها محسوب می‌شوند که آب های زیر زمینی را آلوده می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: تاکنون در ایران توجه زیادی به آلاینده های آب زیرزمینی نداشته ایم و طرح های پیشگرانه ای که برای کنترل آلودگی اجرا شده ناکافی بوده است لذا در برخی نواحی میزان آلاینده ها در آب های زیر زمینی افزایش پیدا کرده اند. هرچند آلاینده های مربوط به صنعت، فضای محدودتری را آلوده می‌کنند و باید به موقع پایش و پاکسازی شوند اما یک سری آلاینده ها مانند کودهای شیمیایی، وسعت بیشتری از آبخوان را آلوده می‌کنند که پاکسازی شان سخت تر است؛ هم اکنون در برخی از دشت های ایران، آلایندهایی شیمیایی مانند نیترات به سیستم آب های زیرزمینی نفوذ پیدا کرده و باعث افزایش مقادیر آن در آب زیرزمینی شده است.


پاکسازی آلودگی آب های زیرزمینی با کمک فناوری نانو
خدایی گفت: گروه پژوهشی زمین شناسی محیطی از بدو تاسیسش به دنبال توسعه روش های ارزیابی و پاکسازی آلودگی های آب های زیر زمینی بوده زیرا کمتر به این مساله در کشور پرداخته شده است. هدف اصلی که برای گروه پژوهشی تعریف شده، تبدیل شدن به قطب پاکسازی آلودگی های آب زیرزمینی در کشور و منطقه است. حمایت هایی نیز از سوی معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی صورت گرفته است و امیدواریم با حمایت های بیشتر ما را در این امر یاری کنند. در جلسه ای که مجموعه ما با ریاست جهاد دانشگاهی داشت، مشخصا ماموریت گروه زمین شناسی محیطی تمرکز به روی مساله پاکسازی آلودگی آب های زیرزمینی به ویژه آلودگی های نفتی تعیین شد. در راستای اجرای این ماموریت ما طرح های تحقیقاتی متعددی پیرامون پاکسازی آلودگی آب های زیرزمینی با آلاینده های نفتی در مقیاس آزمایشگاهی و پایلوت اجرا و آزمایشگاه مدل های پایلوت را نیز راه اندازی کردیم.

عضو هیات علمی گروه پژوهشی زمین شناسی محیطی، پژوهشكده علوم پایه كاربردی جهاد دانشگاهی تصریح کرد: اصولا پژوهش های مربوط به پاکسازی آلودگی های آب زیرزمینی ابتدا در فاز مرحله آزمایشگاهی و پایلوت انجام شده و پس از آن وارد مرحله صنعتی می‌شوند. وی اظهارداشت: به علت اینکه شرایط حاکم بر آب های زیرزمینی پیچیده است، تخصص های مختلف و دانش فنی بالایی برای پاکسازی آلودگی نیاز دارد.از اینرو ما در پژوهشکده علوم پایه متخصصان مختلف را گرد هم آورده ایم و سعی کرده ایم تلفیقی از بروزترین روش ها و فناوری های دنیا مانند نانو و بایو را استفاده کنیم. این مساله باعث شد ما به دانش فنی پاکسازی آلودگی آب های زیرزمینی دست پیدا کنیم؛ دانشی که اکنون در کشورمان محدود بوده و در کشور چندان به آن پرداخته نشده و ضعیف است. هم چنین طرح های مشترکی را در ارتباط با بکارگیری فناوریهای نانو و بایو برای حذف آلودگی های آب زیرزمینی با چند دانشگاه معتبر اروپایی اجرا کردیم و این همکاری ها همچنان در قالب تفاهم نامه هایی ادامه دارد.

وی بیان کرد: اکنون طرح تحقیقاتی این مجموعه در منطقه صنعتی ری در خصوص پاکسازی آلودگی آب زیرزمینی به مرحله صنعتی رسیده است. طرحی کاربردی که توانسته مشکلی از کشور و صنایع نفتی را برطرف کند. سبقه چند سال کار پژوهشی برنامه ریزی شده، هدفمند و متمرکز باعث شده تا این طرح ها کاربردی و اجرایی شوند. وی عنوان کرد: ایران کشوری نفت خیز است و سبقه فعالیت نفتی (با حفر نخستین چاه نفتی) آن به یک قرن پیش بر می‌گردد. زمانی که یک صنعتی توسعه پیدا می‌کند، عواقبی نیز به همراه دارد و ممکن است به دلایل مختلفی باعث ایجاد آلودگی در محیط زیست شود. یکی از عواقب محیط زیستی آن، آلودگی های آب های زیرزمینی است. البته واحد HSE در مجموعه های نفتی در سال های اخیر بسیار فعال بوده و اقدامات کنترلی لازم را برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست با جدیت انجام می‌دهد، با این وجود به دلیل اتفاقات ناخواسته و فعالیت هایی که بعضا در گذشته انجام شده، امکان بروز آلودگی وجود دارد.

وی در پایان گفت: ما قاعدتا باید به قدری در این حوزه توانمند باشیم که بتوانیم کل منطقه خاورمیانه را سرویس بدهیم؛ منطقه‌ای که اکثر کشورها نفت خیز هستند. متاسفانه هم اکنون تحقیقات در این زمینه بسیار ضعیف است از اینرو ما این مسیر را برگزیدیم و امیدواریم با حمایت هایی که صورت می‌گیرد بتوانیم نگرانی ها در ارتباط با آلودگی های نفتی آب زیرزمینی را کاملا مرتفع کنیم.
منبع
سینا پرس

نظر شما

پرطرفدارترین مطالب امروز

تازه های اگرونیک

دانشگاه تهران در جمع ۳ مرکز دانشگاهی برتر دنیا در تولید علم حوزه کشاورزی محیط‌های کنترل‌شده

تاکنون بیش از ۴۵۰ گلخانه و باغ استان یزد شناسنامه‌دار شده‌اند

پیش‌بینی ۷‌ هزار میلیارد تومان اعتبار برای طرح آبیاری و زهکشی غرب و شمال‌غرب کشور

کسب درآمد با رام کردن تمشک‌های وحشی در گلستان

آموزش، زیربنای استفاده کشاورزان از سیستم‌های آبیاری نوین

برداشت برنج از ۵۵ درصد اراضی شالیکاری گیلان

آموزش و ترویج مهم‌ترین برنامه جهاد کشاورزی

کاهش اثرات تنش آبی در محصولات کشاورزی

خسارت ۲۵ درصدی علف‌های هرز به محصولات کشاورزی

پاییز امسال ۳۸ هزار هکتار از زمین های کشاورزی سیستان و بلوچستان به زیر کشت گندم می‌رود

کشاورزان در ساعات اوج گرما آبیاری نکنند

۴۰۲ هکتار گلرنگ در لرستان کشت شده است

امسال بیش از ۷۰ هزار تن پسته در رفسنجان برداشت می‌شود

دانه‌های روغنی کاملینا از کشاورزان خراسان شمالی خرید تضمینی می‌شود

مازاد تولید شالیکاران گلستانی خریداری می‌شود

تامین آب ۲۲ هزار هکتار زمین کشاورزی از طریق سدهای خراسان شمالی

کشاورزان از آتش زدن بقایای گیاهان خودداری کنند

تعجیل در برداشت برنج ممنوع

آسیای میانه و روسیه خریدار محصولات گلخانه‌ای هرمزگان

بررسی مستندی درباره فروچاله‌ها

تجهیز ۵۷ هزار هکتار از اراضی لرستان به سیستم آبیاری نوین

شناسایی ۴۷٠ گونه گیاهان دارویی در آذربایجان غربی

در پی ساماندهی فارغ‌التحصیلان جویای کارِ کشاورزی هستیم

پیش‎‌بینی برداشت ۵۰ هزار تن هلو از باغات چهارمحال و بختیاری

«کشاورزی حفاظتی » بهترین راه برای صرفه جویی آب و انرژی

اگرونیک در شبکه های اجتماعی