به گزارش دانشگاه الزهرا، در تازه‌ترین پژوهش انجام شده در این دانشگاه مشخص شد که کودهای شیمیایی کشاورزی بر فرسایش آثار باستانی سنگی اثرات زیانباری دارند. این بخشی از نتایج پژوهش مهناز قلی پور شهرکی دانش آموخته دکترای رشته میکروبیولوژی دانشگاه الزهرا(س) است که با راهنمایی و زیر نظر پریسا محمدی دانشیار دانشگاه الزهرا(س) انجام شده است.
این دو محقق در پژوهش اخیر خود اعلام کردند که نتایج آزمایشگاهی کشت میکروارگانیسم ها در مدل‌های سنگیِ شبیه‌سازی شده در آزمایشگاه نشان داد که انواع مختلفی از کودهای کشاورزی که به منظور تقویت خاک‌های کشاورزی استفاده می‌شوند، می‌تواند جمعیت میکروبی محیط اعم از هوا، خاک و سنگ را تحت تاثیر قرار دهند. محمدی پژوهشگر این طرح مطالعاتی اظهار داشت: نتایج این بخش از تحقیق نشان داد که وجود مزارع کشاورزی در مجاورت آثار باستانی سنگی (از جمله؛ پایگاه باستانی پاسارگاد) می‌تواند موجب افزایش فرسودگی زیستی بناهای سنگی شود. یکی از مهم‌ترین ترکیباتی که به عنوان کود شیمیایی به خاک‌های زراعی افزوده می‌شوند، ترکیبات نیتروژن‌دار هستند.
وی افزود: ترکیبات مختلف نیتروژنی نه تنها مخاطرات زیست محیطی برای موجودات مختلف از جمله انسان دارد بلکه نتایج مدل‌های سنگی آزمایشگاهی ما نشان داد که این ترکیبات رشد قارچها را تحریک و تشدید می کنند. این ترکیبات، همچنین موجب افزایش تولید متابولیت‌های اسیدی به‌خصوص اسیدهای آلی می‌شوند. اسیدهای تولید شده به‌طور بسیار موثری در هضم و انحلال بسترهای سنگی نقش دارند.
محمدی تصریح کرد: این نتایج قابل تعمیم به گلسنگ‌ها نیز هست؛ گلسنگ‌ها موجودات هم‌زیست قارچی (مایکوبیونت‌ها) و فتوبیونت‌ها هستند و از آنجایی که رشد کندی در طبیعت دارند اندازه‌گیری تاثیر ترکیبات ازته بر رشد آنها نیاز به بازه زمانی چندین ساله دارد که تاکنون سنجش‌های علمی بر پایه آزمون‌های آزمایشگاهی، در مورد آنها در بنای پاسارگاد انجام نشده است. این نتایج همچنین قابل تعمیم به سایر آثار سنگی مانند تخت جمشید نیز هست.
به گفته وی، نتایج این پژوهش به متولیان آثار باستانی در بخش حفاظت پیشگیرانه کمک قابل توجه‌ای می‌کند. محمدی خاطرنشان کرد: نتایج مطالعات ما می‌تواند به متولیان این امر در بخش حفاظت پیشگیرانه کمک قابل توجه‌ای را بنماید که با مدیریت علمی، نظارت صحیح حریم بنا و با هزینه کمتر، به حفظ و حراست از آثار تاریخی و باستانی با ارزش بپردازند.
وی افزود: کودهای زیستی می‌توانند با مخاطرات کمتر، جایگزین‌های مناسبی برای کودهای شیمیایی در بخش کشاورزی شوند. گفتنی است بخشی از نتایج مطالعات فرسودگی زیستی آثار سنگی دکتر محمدی و مهناز قلی‌پور و دیگر همکاران‌شان که در مجموعه آزمایشگاه‌های دکتر سپهر دانشگاه الزهرا(س) انجام شده است، در همایش‌های علمی ملی و بین‌المللی ارائه شده و نتایج آن به چاپ رسیده است و مقالات دیگری نیز در دست چاپ است.
