مازندران مصرف کودهای شیمیایی جز لاینفک کشاورزی امروزی است و بنا بر گفته بسیاری از کارشناسان محصول کشاورزی 100 درصد ارگانیک وجود ندارد اما کشاورزان تا چه اندازه از مضرات کودهای شیمیایی اطلاع دارند؟
به گزارش ایسنا، کارشناسان کشاورزی در حوزه های مختلف همگی معتقدند مصارف گوناگون سموم و کودهای شیمیایی اگر به اندازه نرمال و نیاز گیاه و خاک باشد مشکلی برای محصولات خوراکی بوجود نخواهد آورد و می توان محصولاتی سالم برداشت کرد اما اگر این مصارف بدون نیاز سنجی و بی رویه استفاده شود قطعا سلامت محصول و نهایتا ماده غذایی تولید شده به خطر خواهد افتاد.
در این بین یکی از پر مصرف ترین کودهای شیمیایی موجود در بازار کود اوره است. اوره از انواع کودهای نیتروژنه به شمار می آید که دارای 2 گروه آمین و یک گروه کربنیل بوده و از واکنش آمونیاک غیرهیدرات با دی اکسید کربن، تحت فشار بالا بدست می آید. این کود از ارزان ترین و در دسترس ترین کودهای موجود در بازار بوده که برای رشد گیاه و افزایش میزان جوانه زنی و حتی میوه دهی مورد استفاده قرار می گیرد.
همانند تمامی کودها، اوره نیز دارای مضراتی بوده که یکی از آنان موسوم به "بیوره" یا "بیورِت" مربوط به ناخالصی آن است. یک کارشناس خاکشناسی می گوید: اورۀ دارای ناخالصی اگر در هنگام کودپاشی به برگ های خیس گیاهان تماس پیدا کند باعث سوختگی آن ها شده و این بدلیل وجود بیوره است.
ناخالصی زیاد در کودهای اوره موجود دربازار
محمد علی بهمنیار عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، از وجود این ناخالصی به مقدار زیاد در کودهای اوره موجود در بازار خبر داد و گفت: متاسفانه کودهای اوره که بصورت کیسه ای در بازار به فروش می رسد دارای این ناخالصی بوده و باید لزوما بر روی خاک پاشیده شود و چنانچه به صورت مایع بر روی برگ گیاه قرار گیرد باعث سوختگی برگ ها می شود.
وی با تاکید بر استفاده از کودهای دارای ناخاصی پائین خاطرنشان کرد: تعیین مقدار ناخالصی موجود در کودها نیازمند آزمایش بوده اما کشاورزان دارای اراضی با مقیاس بالا بدلیل مباحث هزینه ای این کار را انجام نمی دهند.
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه تماس کود مایع اوره با میوه گیاهان نیز می تواند آسیب زا باشد تاکید کرد: اگر اوره به صورت مایع برای میوه بکار رود اثر مخربی که از نیترات اوره به محصول وارد می شود بسیار مخرب تر از سوختگی حاصل از آن بوده و در بازار پسندی میوه تاثیر منفی به دنبال دارد.
بهمنیار مقدار مصرف کوره اوره را وابسته به نوع گیاه و زمین و نیازمند آزمایش خاک دانست و افزود: در استان مازندران برای زراعت برنج توصیه می شود کوددهی در چندین نوبت تقسیط شده و به تدریج و در مراحل مختلف رشد گیاه اعم از خزانه، پنجه زنی و ساقه دهی مورد مصرف قرار گیرد.
وی با اشاره به محیط مرطوب برنج و قرار گرفتن آن در آب توصیه کرد: باید جریان آب متوقف شده و ایستا یا آرام باشد تا کودها به کرت های بعدی منتقل نشوند و هر چه نوبت تقسیط بیشتر باشد نتیجه بهتری در بر خواهد داشت.
پاشیدن کود در زمان خیس بودن برگ ها
مدیرگروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی ساری با هشدار نسبت به پاشیدن کود در زمان خیس بودن برگ ها تاکید کرد: کوددهی باید در زمانی انجام گیرد که برگ های گیاه خشک باشد و چنانچه برگ ها اندکی خیس بوده و یا شبنم داشته باشند علاوه بر تاثیرات منفی بیوره شامل زرد شدن برگه، غلظت نیتروژن نیز می تواند آسیب رسان باشد.
بهمنیار میزان و نحوه مصرف کود اوره برای مرکبات را نیز منوط به استفاده در مراحل مختلف دانست و خاطرنشان کرد: از زمان جوانه زنی و شکوفه دهی مصرف کود اوره شروع شده و به خصوص مصرف اوره در مرحله تبدیل گل به میوه سبب شده تا گل های بیشتری به میوه تبدیل شوند.
وی اضافه کرد: مرحله بعدی مصرف اوره مرکبات در زمانی است که میوه ها کوچک بوده و کوددهی باعث درشت شدن میوه محصول مرکبات می شود.
کود اوره در بلند مدت باعث شوری خاک می شود
عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در پاسخ به پرسشی مبنی بر علت سفیدی برجای مانده پس از مصرف کود اوره روی خاک اظهار کرد: این رد سفید رنگ در واقع اثر شوری برجای مانده در خاک است زیرا مصرف کود اوره در بلند مدت باعث شوری خاک شده و این یکی دیگر از خواص مصرف بیش از حد کود اوره است.
بهمنیار با تاکید بر اینکه مصرف محدود کود اوره اثر شوری چندانی ندارد افزود: برای مقابله با این مسئله توصیه می شود در آبیاری از میزان آب بیشتری استفاده شده تا اثر شوری هرچند اندکِ خاک، تقلیل یابد هرچند موضوع شوری خاک در اثر مصرف کود اوره در شمال چندان محل بحث نیست.
وی بابیان اینکه آزمایش خاک امری طبیعی و حیاتی برای کشاورزی محسوب می شود توصیه کرد: کشاورزان حتما قبل از اقدام به کاشت یا مصرف کود، آزمایش آنالیز خاک را انجام دهند تا میزان دقیق و متعادل مصرف کودهای شیمیایی برای زمین زراعی مشخص گردد، چه بسا نیاز به استفاده از کود نبوده و یا در برخی موارد خاک به آن کود مورد نظر نیاز بیشتری داشته باشد.
