Aesculus Hippocastanum L.
Horse chestnut or Buckeye
Hippocastanaceae
شاه بلوط های هندی (از تیرهی هیپوکاستاناسه) درختی است بلند با چوبی شکننده و شاخههای پوشیده از برگ های متقابل پنجهای شکل. گلهای آن سفید مایل به زرد و خوشهای هستند. میوهی آن نیز به صورت کپسول خارداری است که یک تا سه دانه در آن قرار دارد. درختان این جنس فقط در نواحی معتدله از نیمکرهی شمالی گسترش پیدا نمودند. هر چند که پیدایش گونه های موجود بر روی زمین با توجه به فسیل ها از دورهی الیگوسن یعنی دهها میلیون سال قبل بوده است. آنها دارای مواد خاص مشخصی هستند. پوست شامل گلیکوزیدها و دانهها شامل ساپونن (Saponin) و مقدار زیادی ذخیره نشاسته میباشند. بهغیر از چند مورد استثناء همهی آنها درختی میباشند. (فقط گونهی پارویفلورا درختچه ای میباشد).
برگ ها خزان کننده، مرکب پنجهای، متقابل و بدون گوشوارک و گلها پلیگام، منظم یا نامنظم میباشند. تشکیل میوه در آنها بسیار جالب توجه است. تخمدان در آنها دوخانه و در هر خانه دو تخمک میباشد اما همیشه فقط یکی از آنها رشد نموده و تولید یک دانه ی بزرگ با سطح صیقلی و شفاف شاهبلوط (Conker) را میکند که در یک کپسول خارداری محصور است. بقیهی تخمک ها نیز بصورت دانه های کوچک یا رشد نیافته باقی میمانند.
شاه بلوط هندی درخت بلند و گسترده ای است که در شرایط مناسب ارتفاع آن به ۲۵ متر میرسد. ولی متوسط ارتفاع درختان کاشته شده بهندرت بیش از ۱۵ متر میباشد و علت آن اینست که بهخصوص در دهههای اخیر آنها مستعد برای بیماریهای قارچی میباشند که سبب پوسیدن و از بین رفتن آنها شده و درنتیجه عمر طولانی ندارند. پوست گونه بالغ قهوهای مایل به قرمز یا قهوه ای مایل به خاکستری و فلسیشکل میباشد. تنه معمولا راست و کوتاه و شاخههای اصلی آن ضخیم و بحالت اریب رو به بالا میباشند. شاخههای انتهایی بعدها به سمت پایین خم شده ولی باز به سمت بالا برمیگردند. یکی از خصوصیات شاه بلوط هندی در زمستان جوانههای بزرگ قهوهای و چسبناک آن با فلسهای نعلاسبی شکل بزرگ و برجسته میباشد.
برگ های بزرگ و متقابل آن مرکب پنجهای است، که معمولا از ۷ برگچه تشکیل شده است، دمبرگ اغلب حدود ۲۰ سانتیمتر طول دارد. برگ های تازه روییده دارای پوشش کرکی سفید و براق هستند ولی بعدها بدون کرک میشوند. آنها سبز روشن و معمولا در پاییز به زرد تا طلایی تغییر رنگ مییابند. گل ها معمولا سفید، برخی اوقات با حاشیهای قرمز یا خالدار و پیچ خورده میباشند. میوهها بصورت کپسول های خالدار با دانه های قهوهای رنگ هستند. شاه بلوط هندی بومی بخشی از بالکان است. در شمال یونان، آلبانی مرکزی و چند جایگاه دیگر در مناطق کوهستانی بالکان در بلغارستان مشاهده میگردد. شاه بلوط هندی در حاشیه خیابانها و جادههای اروپا کاشته میشوند و در بسیاری از کشورها به نظر میرسد که یک درخت بومی باشد.
تکثیر آن به روش کشت دانه است. برای نگهداری و استفاده، دانهها باید کاملا رسیده باشند. میوه ی شاه بلوط هندی محتوی ۲۸ درصد ساپوتین، آسین (Aaeseine) و آسکولین (Aaesculine)، فراکسین (Fraxine) و تانن است. از این مواد در ترکیبات داروهای صنعتی جهت درمان ناراحتی های قلبی یا گردش خون استفاده میشود.مواد موثره روی مقاومت دیواره وریدها، افزایش نفوذپذیری کرونرها و انعقاد خون اثر دارند. از این مواد در درمان واریس و التهاب مجرای تنفسی فوقانی (خلطآورها) نیز استفاده میشود. در طب عامیانه میوه ی بلوط را برای درمان اسهال مزمن یا مقاوم و اسهال خونی بهکار میبرند؛ و در قدیم برای درمان مالاریا نیز از آن استفاده میکردند.
در مورد استعمال خارجی از جوشاندهی شاه بلوط هندی برای شستشوی زخمها، ورم سرمازدگی، و برخی بیماریهای پوستی و التهابات جلدی (لیخن) و بواسیر استفاده میشود. در دانههای این گیاه ترکیباتی از نوع کومارین وجود دارد که در کرمهای آفتابی و محافظ به عنوان مواد افزودنی به کار میرود. از بلوط استفادههای صنعتی نیز میشود. به این معنا که از آن برای تهیهی پودر شستشو و مواد کفکننده برای آتشنشانی نیز استفاده میکنند و ضمنا به عنوان مادهی غذایی با ارزش برای تغذیه حیوانات نیز به کار میرود.