بررسی سرمایه‌گذاری کشاورزی برزیل در آفریقا

به گزارش هافینگتون پست، دیپلمات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های برزیلی می‌خواهند میزان سهم حضور این کشور در قاره سیاه را افزایش دهند. ناظران بین‌المللی می‌گویند برزیلی‌ها از سال 1960 به این سو وارد بازارهای آفریقا شده‌اند و این قاره را تبدیل به یک شریک پرسود برای خود کرده‌اند. تجارت برزیل به آفریقا از 4.3 میلیارد دلار در سال 2000 به رقم 28.5 میلیارد در سال 2014 رسیده است، این تغییر شگرف یعنی برزیل یک هدف بزرگ را نشانه رفته، در چنین شرایطی این سوال مطرح می‌شود که برزیلی‌ها در آفریقا چه می‌خواهند؟

محاسبات ژئوپولوتیک از یک‌‌سو و تجارت پرسود از سوی دیگر پای مقامات برازیلیا را به آفریقا باز کرد. برزیلی‌ها در یک پروژه بزرگ به نام توسعه جنوب، هم توانسته‌اند به بازار کشورهای آفریقایی برسند و هم به اقیانوس اطلس دسترسی پیدا کنند. ماجرای حضور برزیلی‌ها در آفریقا از دوران دولت لولا داسیلوا آغاز شد. او در سال‌های 2003 تا 2010 در 12 سفر متفاوت به 29 کشور آفریقایی توانست نظر رهبران این کشورها را به سوی خود جلب کند. جالب آن‌که سفارت آفریقای جنوبی نیز در همین سال‌ها در برازیلیا افتتاح شد، هرچند پس از پایان دوران لولا و روی کار آمدن دیلما روسف تعاملات برزیل با آفریقا کاهش یافت اما هنوز برزیل و قاره آفریقا دو شریک جدی برای یکدیگر تلقی می‌شوند.

برزیل طی حرکت دیپلماتیک خود در سال 2007 مبلغ 2.9 میلیارد دلار برای تامین هزینه‌های توسعه آفریقا از طریق بانک توسعه ملی (bndes) تخصیص داده‌است. آژانس همکاری برزیل(abc) و موسسه تحقیقات کشاورزی برزیل (embrapa) نیز چند پروژه بزرگ را در آفریقا شروع کرده‌اند و مهم‌ترین دفتر خود را در کشور غنا در سال 2015 افتتاح کرده‌اند. برزیلی‌ها به دنبال توسعه کشاورزی در مناطق استوایی و تولید سوخت به روش فرآیند بیواتانول در آفریقا هستند. شرکت‌های برزیلی وابسته به موسسه تحقیقات کشاورزی، در کشورهای بنین، بورکینافاسو، چاد و مالی طرحی را برای تولید پنبه آغاز کرده‌اند و در موزامبیک، آنگولا و نیجریه محصولات لازم برای تولید سوخت‌های زیستی را بررسی می‌کنند.

برزیلی‌ها زیرساخت‌های لازم را به این کشورها انتقال داده‌اند تا با کمک نیروی کار ارزان در این کشورها طرح‌های توسعه خود را به حرکت درآورند. در سطح دیپلماتیک، دیلما روسف در سال 2013 در یک تصمیم مهم بدهی 900 میلیون دلاری 12 کشور آفریقایی را در سالگرد تأسیس اتحادیه آفریقا مورد بخشش قرار‌ داد. اگرچه این اتفاق به سود دولت‌های فاسد در آفریقا بود اما برای مقامات کاخ ریاست‌جمهوری برزیل یک معامله بزرگ به حساب می‌آمد.

شرکت‌های برزیلی به سادگی قوانین محلی را دور می‌زنند. به عنوان نمونه شرکت چند ملیتی «واله» در طی دو سال گذشته نزدیک به 20 میلیارد دلار در آفریقا سرمایه‌گذاری کرده و اگر چه در برخی کشورها مانند گینه، با یک سری قوانین دست‌‌وپا گیر روبه‌رو بوده اما توانسته در 9 کشور دیگر به سادگی قوانین را به سود خود تسهیل کند. مدیران این شرکت اعتقاد دارند تنها موانع سرمایه‌گذاری در آفریقا فساد دولت‌ها در رشوه‌خواری و بی‌ثباتی آنهاست که امکان دارد خطراتی را برای سرمایه‌گذاری پدید آورد.

اگرچه سرمایه‌گذاری 200 میلیارد دلاری کشورهایی مانند فرانسه، آمریکا و بریتانیا در بخش کشاورزی آفریقا هنوز رقم منحصربه‌فردی محسوب می‌شود اما کشورهایی مانند چین و برزیل نیز توانسته‌اند از شکاف کاهش سرمایه‌گذاری غرب به دلیل رکود بازارها استفاده کنند. چینی‌ها در سال 2013 به تنهایی 37.7 میلیارد دلار در آفریقا سرمایه‌گذاری کرده‌اند. برزیل اگرچه تا رسیدن به دوران طلایی برداشت سرمایه از آفریقا فاصله دارد اما  قدم‌های اول را به‌درستی برداشته‌‌است. آنها، هم به بازارهای آفریقا رسیده‌اند و هم نقش مهم سیاسی در اتحادیه آفریقا پیدا کرده‌اند.