اگرچه برای هرس گیاهان خانگی نباید مانند گیاهان بیرون از خانه نگران بود، اما دیر یا زود همه ما باید یک قیچی برداریم و به جان گیاهان آپارتمانی‌مان بیوفتیم! دلایل مختلفی برای هرس گیاهان خانگی وجود دارد: با هرس شاخ و برگ مرده و خشک شده از گیاه جدا می‌شود و ظاهر آن آراسته تر می‌گردد، هرس باعث تشویق گیاه به رشد بیشتر می‌شود، هرس باعث محدود شدن رشد گیاهان سریع رشد می‌شود و از گرفته شدن فضای خانه‌تانبه وسیله گیاهانی عظیم الجثه جلوگیری می‌کند!
چه زمانی گیاه‌مان را هرس کنیم؟
گیاهان معمولا باید در ابتدای فصل رشد هرس شوند. که این یعنی اواخر زمستان یا بعد از تمام شدن گل دهی. اما هرس کردن گیاه درست بعد از ریختن گل‌ها و شکوفه‌ها فکر خوبی نیست چرا که با این کار بسیاری از جوانه‌ها را از بین می‌برید. بهتر است هرس را همان اواخر زمستان و قبل از بیدار شدن گیاه انجام دهید. در طول سال هم تمام شاخه‌ها و برگ‌های خشک شده و مرده گیاه را هرس کنید. در هنگام هرس این شاخه‌ها مواظب باشید که قسمت‌های سبز ساقه را نبرید. می‌توانید بعد از هرس شاخه گیاهان چوبی از چسب باغبانی برای پوشاندن محل زخم استفاده کنید.
هرس، برای سلامت گیاه
وقتی هرس را برای حفظ سلامتی گیاه انجام می‌دهید، قبل از انجام هر گونه برشی ابتدا کمی عقب بایستید و گیاه را از دور نگاه کنید و نقشه‌ای ذهنی از شکلی که می‌خواهید بعد از هرس داشته باشد، مجسم کنید و سپس هرس را شروع کنید. در هر مرحله از هرس همین کار را تکرار کنید تا گیاه به شکلی که می‌خواهید درآید و هرس از کنترل‌تان خارج نشود. در هر بار هرس بیشتر از ۲۵ درصد از کل گیاه را هرس نکنید چرا که با این کار به آن صدمه زده‌اید و برگشت دوباره گیاه برایش مشکل خواهد بود. مگر اینکه با گیاهی سر و کار دارید که هر زمستان باید تا طوقه کوتاه شود.
برای هرس مناسب گیاه ابتدا باید الگوی رشد آن را بدانید. گیاهانی که از سر شاخه‌ها رشد می‌کنند، یعنی جوانه‌های رشدی‌شان در انتهای هر شاخه یا برگ قرار دارد. گیاهان سلول‌های رشدی دارند که این سلول‌های خاص پتانسل لازم برای رشد جدید را دارا هستند. به این سلول‌ها که معولا در انتهای هر شاخه قرار دارد مریستم گفته می‌شود. این سلول‌ها در محل اتصال برگ به شاخه قرار دارند. برای پر پشت شدن گیاه و تشویق آن به رشد جانبی به جای بلند شدن، نوک چند شاخه از گیاه را هرس کنید تا به جای مریستم‌های انتهای شاخه، مریستم‌ها جانبی شروع به رشد کنند. برای هرس، بعضی شاخه‌ها را تا یک چهارم طول‌شان، بعضی دیگر را تا نصف طول‌شان و بعضی را هم تا نزدیکی پایه ببرید. به این ترتیب رشد جدید گیاه از شاخه‌های بیرونی انجام می‌گیرد و گیاه‌تان پر پشت تر می‌شود.
هرس گیاهان نرم ساقه
برای هرس گیاهانی که ساقه‌شان چوبی نیست و یا رونده هستند، باز هم لازم است که الگویی در ذهن داشته باشید اما این گیاهان ممکن است کار بیشتری از انواع دیگر ببرند. در درون خانه باید گیاهان رونده را تشویق به رشد در امتداد قیم‌شان کرد. پس برای هرس آنها شاخه‌های جانبی را ببرید و جوانه‌های سرگردانی که می‌خواهند فرار کنند را هم هرس کنید! ممکن است این گیاهان در فصل بهار و تابستان هرس بیشتری نیاز داشته باشند تا به حالتی قابل کنترل درآیند.
گیاهانی که نباید هرس شوند!
بعضی از گیاهان به ندرت به هرس نیاز دارند. اما بعضی دیگر اصلا نباید هرس شوند و در صورت هرس، گیاه می‌میرد! نخل خرما و نخل نارگیل هر دو دارای سلول‌های مریستم انتهایی هستند و سلول‌های دیگری برای رشد جانبی بر روی ساقه ندارند. در نتیجه اگر جوانه انتهایی گیاه را هرس کنید، گیاه‌تان می‌میرد. همینطور خیلی از گونه‌های گل ارکیده هم نباید هرس شوند و به جای هرس تنها برگ‌ها و گل‌های مرده را از گیاه جدا کنید.
