غنچه خشک، مایع گلاب، روغن و اسانس در واقع فرآورده های برگرفته از گل محمدی است که علاوه بر عرضه در بازارهای داخلی قابلیت صادرات به کلیه کشورهای جهان را داراست و این گیاه علاوه بر کاربرد های پایه ای در تولید انواع عطر، ادکلن و خوشبو کننده ها، مصارف غذایی و دارویی نیز استفاده می شود. اسانس و روغن گل محمدی در دنیا جایگاه ویژه ای برای تولید ادکلن های گران قیمت وخوشبو کننده ها دارد. این گیاه معطرهمچنین با ایجاد جاذبه های گردشگری دربرخی مناطق استان اصفهان به ویژه شهرهای قمصر و نیاسر سالانه در فصل بهار که فصل گلابگیری است صدها هزار گردشگر و طبیعت گرد داخلی و خارجی را به خود جلب می کند.
جایگاه گردشگری کشتزارهای گل محمدی به همراه آئین های سنتی گلاب گیری در استان اصفهان به گونه ای است که آئین گلاب گیری کاشان به شماره 109 در هشتم خرداد ماه سال 89 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است. همچنین متولایان گردشگری در استان اصفهان شمار گردشگران در موسم گل چینی و گلاب گیری در مناطق کاشان و قمصر را افزون بر 2 میلیون نفر تخمین می زنند که سبب رونق اقتصاد منطقه و توسعه صنعت گردشگری در ابعاد داخلی و خارجی می شود.
اصفهان به عنوان یکی از قطب های تولید این گیاه معطر در کشور است که با توجه به شرایط کم آبی و آب و هوای این استان فرصت مناسبی فراهم است که حداکثر استفاده از مزیت های اقتصادی و غیر اقتصادی این گیاه با افزایش سطح زیر کشت و تولیدات آن ایجاد شود. همچنان که در سال زراعی 95- 96 رشد 19 درصدی کشت گل محمدی استان نسبت به سال زراعی گذشته افزایش 30 درصدی در تولید این گیاه را رقم زده است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان، بیان کرد: بطور متوسط هر سال سطح زیر کشت این محصول در استان رو به افزایش است به طوریکه سطح زیر کشت گل محمدی استان در سال زراعی 95- 96 با افزایشسطح زیر کشت 425 هکتاری، معادل 19 درصد رشد داشته است. احمدرضا رئیس زاده افزود: برداشت گل از سطح دو هزار و 650 هکتار از گلستانهای بارور گل محمدی در مناطق گرم استان آغاز شده و پیش بینی می شود تا اوایل تیرماه امسال در مناطق سردسیر استان ادامه یابد.
وی اضافه کرد: برآورد می شود که از این میزان سطح زیر کشت در پایان دوره برداشت، بیش از هشت هزار تن گل تَر بدست آید که افزایش 30 درصدی در تولیدات را در پی دارد. رئیس زاده گفت: سال گذشته یکهزار و 304 تُن مایع گلاب از مبدا گمرکات استان اصفهان به کشورهای امارات، قطر، بحرین، عمان، کویت، عراق و استرالیا صادر شده است. وی افزود: همچنین دو هزار و 40 کیلوگرم روغن این گیاه به کشورهای استرالیا و آلمان در سال گذشته صادر شده است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان اذعان داشت: سال گذشته به دلیل مشخص نشدن مبادی صادراتی فرآورده های این گیاه در سراسر کشور، میزان واقعی صادرات که بی شک بیشتر از این ارقام بوده، در دست نیست. وی گفت: در 18 شهرستان از 24 شهرستان استان اصفهان، کشت گل محمدی انجام می شود که بیشترین سطح زیر کشت این محصول به ترتیب مربوط به شهرستان کاشان (2246 هکتار)، شاهینشهر و میمه (133هکتار)، نطنز (50هکتار)، اصفهان (45هکتار)، گلپایگان (45هکتار)، فریدن (36هکتار) و سمیرم (32هکتار) است.
کاشان با بیش از از دو هزار و 200 هکتار سطح زیر کشت گل محمدی و تولید سالانه هفت هزار تن گل محمدی در گلستان های بخش های قمصر، برزک، نیاسر، جوشقان و کامو، بخش مرکزی و روستاهای شهرستان به عنوان مهمترین مرکز تولید گل محمدی و گلاب در کشور مطرح است. این شهرستان دارای 25 کارخانه صنعتی و یک هزار و 500 کارگاه سنتی و بیش از سه هزار و 500 دیگ است که در حال تولید گلاب، عرقیات گیاهی، اسانس و عطر گل محمدی بوده و زمینه اشتغال 10 هزار بهره بردار را فراهم آورده است که در زمان کاشت، داشت و برداشت این آمار به 22 هزار نفر افزایش می یابد.
گل سرخ رز یا محمدی از گیاهان بومی که خاستگاه و موطن اصلی آن ایران است و تا 350 سال پیش غیراز ایران جایی دیگررویش نداشته است در زمان سلسله صفویه و زمانی که دولت عثمانی همسایه ایران بود، این گل وکلیه دستگاه های گلابگیری ازایران به ترکیه وسپس به سوریه و بلغارستان برده شد.ایرانیان از نخستین کسانی بودند که از گذشته های دور به ویژگی های خوراکی و درمانی گل سرخ (محمدی) پی بردند و گلاب گل محمدی با نام علمی ( Rosa damascena ) همواره و به مناسبت های مختلف مورد استفاده ایرانیان بوده است.
گلاب از تقطیر گل های گل سرخ تازه چیده شده با آب به دست می آید ؛ از تقطیر مجدد گلاب، فرآورده ای به دست می آید که به آن گلاب دو آتشه می گویند. اگر دوباره گلاب دو آتشه را تقطیر کنند گلاب غلیظی از نظر اسانس به دست می آید که فوق العاده معطر بوده و در حقیقت گلاب ناب و خالص است.
