به گزارش خبرگزاری فارس، دقیقاً در یک سال گذشته و پس از برگزاری ۱۱ جلسه کارشناسی و تصمیم‌گیری، با مشارکت و حضور ۱۲ دستگاه اجرایی و نهادهای نظارتی دستورالعمل طرح ساماندهی آب‌بندان ها و تالاب‌های استان گیلان نهایی و توسط سالاری استاندار سابق ابلاغ شد.
توسعه اقتصادی گیلان با اجرای شیوه‌نامه ساماندهی آب‌بندان ها
طرح ساماندهی آب‌بندان‌ها، به‌منظور لایروبی، دیوار سازی، دریچه سازی و سردهنه سازی و به‌کارگیری چندمنظوره آن‌ها در تأمین آب کشاورزی و توسعه فعالیت‌های اقتصادی و اشتغال‌زا در زمینه‌های گردشگری، آبزی‌پروری، ورزش‌های آبی، پرورش پرندگان آبی و امثالهم به اجرا درآمد.
افزایش ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب به ظرفیت ذخیره منابع آبی گیلان با ساماندهی آب‌بندان‌ها
قرار بود، با اجرای این شیوه‌نامه ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب تنظیمی دریک هزار و ۸۰۰ قطعه شامل ۸۷۰ پهنه آب‌بندان به وسعت ۹ هزار هکتار به حجم کلی مخازن آبی استان اضافه شود.
غارت پیمانکار ساماندهی سواحل آب‌بند لپوندان در راستای طرح برد-برد!
اما به‌طورکلی قرار بود شرکت‌های پیمانکار با تشریفاتی که طرح مشخص می‌کرد، در پهنه‌های آب‌بندان های سود آورد، در قبال بهره‌برداری از مصالح و استخراج خاک پیت حاصلخیز رودخانه‌ای نسبت به ساماندهی رودخانه‌ها، سردهنه ها و خوشه‌های آب بر اقدام کنند اما آنچه در ادامه گزارش به آن اشاره می‌شود، به نظر می‌رسد در سایه غفلت متولیان امر و اجرای ناصحیح ساماندهی آب‌بندان لپوندان شفت، شرکت پیمانکار صرفاً علاوه بر تخریب رودخانه، تنها به برداشت مصالح از کف رودخانه اقدام کرده است.
هرچند اجرای پرطمطراق ساماندهی آب‌بندان ها گرچه فاز مطالعاتی آن‌یک سال به طول انجامید و در اساس اقدامی بسیار ارزشمند محسوب می‌شد، اجرای آن در ابعاد مختلف دارای ابهاماتی باشد که بی‌سروسامان کردن رودخانه و سردهنه ای در بخش احمدسرگوراب شفت گواه بر این ادعا است. با بررسی و مرور اجمالی اجرای این طرح در پهنه سردهنه لپوندان بخش احمدسرگوراب شفت با توجه به تعهدات پیمانکار و میزان برداشت مصالح و خاک حاصلخیز، مشاهدات نشان می‌دهد شیوه‌نامه ساماندهی آب‌بندان که شرکت سهامی آب منطقه‌ای مجری آن بوده به‌درستی اجرا نشده است.
به گفته صفایی، دهیار روستای لپوندان حدود یک سال است که پیمانکار به جهت ساماندهی رودخانه و احداث دیواره حفاظتی سونگ لپوندان و گامیون بندی دو طرف آب‌بند در طول رودخانه مشغول فعالیت شده و قرار بود این رودخانه را که روستاهای پایین‌دست سفیدمزگی، شالماء، نصیرمحله، دوبخشر تا به پایین کشیده می‌شود را اصلاح و ساماندهی کند.
تخریب اراضی کشاورزان با غارت مصالح از کف رودخانه
وی مدعی شده که پیمانکار هیچ کاری انجام نداده و تنها کارش برداشت بی‌رویه شن و مصالح کف رودخانه بوده که باعث شده دیوار حفاظتی و شالیزار کشاورزان تخریب شود. به گفته دهیار لپوندان، پیمانکار عوض اینکه جدار رودخانه‌ها را دیواره سازی کند، با برداشت بی‌رویه مصالح و جاده‌سازی در حاشیه و بعضاً در وسط رودخانه، علاوه بر تخریب دیواره پیشین و تجاوز به اراضی مردم، سعی کرده تا مصالح بیشتری را برداشت کند.
برداشت روزانه ۳۰ تا ۴۰ کامیون شن توسط دو بیل مکانیکی از بستر رودخانه
صفایی همچنین گفته که پیمانکار با دو بیل مکانیکی از صبح تا غروب روزانه ۱۰ کامیون برداشت مصالح انجام داده درحالی‌که شاهدان عینی و اهالی محل مدعی هستند پیمانکار روزانه ۳۰ تا ۴۰ کامیون شن برداشت کرده است.
آینده مبهم منابع آبی ۲۰۰۰ هکتار اراضی کشاورزی در شفت
منابع آبی رودخانه (سونگ) مذکور که از لپوندان در بخش احمدسرگوراب آغاز و نهایتاً به رودخانه صیل کومه در بخش مرکزی ختم می‌شود، دو هزار هکتار اراضی کشاورزی از روستای سفیدمزگی تا چکوسر و کهنه گوراب در بخش مرکزی را شامل می‌شود و در شرایط فعلی که پیمانکار پس از برداشت بی‌حد و بی‌ضابطه، طرح را رها کرده، منابع آبی اراضی شالیکاری پایین‌دست را تحت تأثیر قرار داده است و اکنون کشاورزان با نگرانی‌های عدیده روبرو هستند.
دستگاه قضا، در مقابل سودجویان
البته تاکنون با نظارت‌هایی که دستگاه نظارتی ازجمله معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گیلان داشته اکثر ساماندهی‌ها روال قانونی خود را طی کرده و خوشبختانه دستگاه قضا همچون سدی مرتفع در مقابل سودجویان ایستاده است اما در بخش‌هایی نیز مشاهده می‌شود که رودخانه‌ها غارت و از برداشت متعارف نیز خارج شده است.
۷۰۰ میلیون تومان چه شد؟
منابع محلی ادعا کرده‌اند در راستای اجرای شیوه‌نامه ساماندهی برای سردهنه سازی و ساماندهی رودخانه لپوندان، شرکت پیمانکار حدود 700 میلیون تومان اعتبار از شرکت بهره‌برداری آب منطقه‌ای گیلان اعتبار گرفته است و این میزان اعتبار جدای از عایدی هست که در قبال فروش مصالح رودخانه‌ای گیر پیمانکار آمده است که اکنون باید سؤال کرد، آینده‌این منابع بزرگ مالی چه بوده است؟
دستگاه قضا دست‌اندازان به بیت‌المال را مواخذه کند
قرار بود در غالب ساماندهی شیوه‌نامه آب‌بندان ها وسواحل بحران‌های بخش در حوزه رودخانه‌ها و منابع آب حل‌وفصل شود و در کنار آن توسعه گردشگری و اقتصادی منطقه رقم بخورد اما آنچه از اجرای ساماندهی سواحل زاییده شد، غارت کف رودخانه‌ها توسط برخی از پیمانکاران بوده که انتظار می‌رود نهادها و دستگاه‌های متولی متخلفان و مجرمان دست‌انداز به بیت‌المال را مواخذه کنند. حضور و بررسی‌های میدانی فارس نشان می‌دهد عمق فاجعه برداشت مصالح از کف رودخانه تنها به کف بسنده نشده و پیمانکار هر چه شن بوده برداشت کرده که وجود خطی از گسل‌های گِل، گواه بر این ادعا است.
برداشت بی‌رویه مصالح از کف رودخانه در کنار برداشت حاشیه‌ای از آن موجب شده تا اراضی کشاورزی روستائیان رودخانه تخریب و ابنیه مردم نیز در معرض تهدید قرار بگیرد، هرچند در سیلاب‌های اخیر که در پس همین برداشت‌های بی‌رویه صورت گرفته، بخشی دیگر از زمین‌های کشاورزی و مستحدثات آن‌ها تخریب شد و نیروهای جهادی سپاه وارد کار شدند و توانستند با احداث دیواره موقت مسیر جریان آب را منحرف کنند. سید مجتبی بالود، عضو شورای اسلامی شهر احمدسرگوراب نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس مدعی شده به خاطر برداشت‌های نامتعارف و سیلاب‌های اخیر، سردهنه لپوندان تخریب شده و هیچ اقدامی نسبت به ساماندهی آن انجام نشده است.
متضرر شدن کشاورزان ناشی از سوءبرداشت مصالح از کف رودخانه
علاوه بر ادعای کشاورزان که ساماندهی غیراصولی رودخانه و سردهنه موجب ضررهای فراوان به اراضی شالیکاری و محصول آن‌ها طی سال گذشته شده، بالود معتقد است طی سال گذشته و پیش از آن مردم با مشکلات حادی در رابطه با اراضی شالیکاری و محصول خود برخورده‌اند. وی همچنین از مسؤولین خواسته تا نسبت به ساماندهی رودخانه مذکور هر چه سریع‌تر اقدام کنند تا در سال زراعی آینده کشاورزان شهر احمدسرگوراب که از این سونگ بهره آبی می‌برند با مشکل روبرو نشوند.
با توجه به اینکه در چهارمین فصل از سال قرارگرفته‌ایم و سال زراعتی 98-99 در حال شروع شدن است، نگرانی کشاورزان به‌حق بوده و معلوم نیست طی ماه‌های آینده که کشاورزان به این رودخانه سخاوتمند به‌شدت نیازمندند چه آینده‌ای برایشان متصور است.
