علیمراد سرافرازی روز سه شنبه در چهارمین همایش نافناوری در کشاورزی که در موسسه تحقیقات، تولید و اصلاح نهال و بذر کشور واقع در کرج برگزار شد، افزود: در چهار سال گذشته بخش کشاورزی رشد قابل توجهی داشت که بارقه های امید را در دل ما تابانده است. وی اظهار داشت: به رغم کاهش چند صد هزار هکتاری مزارع گندم در طی سال های گذشته میزان برداشت این محصول استراتژیک به همان اندازه سال های گذشته بوده که نشان از به کارگیری دانش نوین در این بخش است. وی گفت: نگاه ویژه دولت و دست اندرکاران، حفظ این رشد و پایداری آن است ولی مجموعه ای از عوامل، این رشد و پایداری را تهدید می کند که از جمله این عوامل کمبود و آلودگی آب، بقایای سموم، بالارفتن سن کشاورزان و پایین بودن میزان دانش زارعان است.
سرافرازی در ادامه با اشاره به تهدید اولیه در حوزه کشاورزی، افزود: از مجموع 18 میلیون هکتار زمین سطح زیر کشت ، 8.7 میلیون هکتار آبی و مابقی دیم است که فقط 1.5 میلیون هکتار مجهز به سیستم های نوین آبی است. وی یکی از پیامدهای کمبود آب را خشک شدن حدود 5 هزار هکتار از باغ‌های پسته کشورعنوان کرد و اظهار داشت: 15 سال است که کشور خشکسالی‌های متعددی را تجربه می‌کند و میزان متوسط بارش‌ها که در گذشته و بلندمدت 250 میلی متر بود به 204 میلی متر کاهش یافته است. وی گفت: در استان های گیلان و مازندران بیش از بر 9 میلیارد متر مکعبآب ، درخوزستان حدود5 میلیارد متر مکعب و استان هرمزگان 2 میلیارد متر مکعب آب به دریا می ریزد.
دبیر اجرایی چهارمین همایش نانوفناوری در کشاورزی ادامه داد : بر اساس اعلام فائو کشاورزان در ایران 22درصد بیش‌تر از متوسط مصرف جهانی آب مصرف می کنند. وی گفت: متوسط جهانی تولید محصول کشاورزی به‌ازای مصرف هر مترمکعب آب حدود 5.2 کیلوگرم است که این میزان در ایران، حدود یک کیلوگرم است. سرافرازی با بیان اینکه اجرای طرح آبیاری نوین، صرفه‌جویی سالانه حدود 6 میلیارد و 400 میلیون متر مکعب آب دارد، ادامه داد: در 3 سال گذشته سالی 4 میلیارد متر مکعب کاهش مصرف آب داشتیم که میزان مصرف آب در بخش کشاورزی از 90 میلیارد به 65 میلیارد متر مکعب رسیده است.
آبیاری 200 هکتار از اراضی کشاورزی البرز با فاضلاب
وی در ادامه یکی دیگر از تهدیدات بخش کشاورزی را استفاده از آب آلوده دانست و افزود: بر اساس اطلاعیه سازمان ملل در روز جهانی آب در سال 2017 ' آلودگی آب‌های زیرزمینی و سطحی به خاطر استفاده از پساب‌های تصفیه‌نشده یا تصفیه‌شده به اندازه ناکافی برای آبیاری به چالشی بزرگ در بسیاری از جوامع در حال توسعه تبدیل شده است'. وی بیان داشت: هر متر مکعب فاضلاب خام که رها شود 40 برابر حجم خود آب‌های زیرزمینی و سطحی را آلوده می‌کند. وی اضافه کرد: در ایران سالانه حدود 24 میلیارد متر مکعب پساب، زه آب و به طور کلی فاضلاب از بخش خانگی، صنعتی و کشاورزی تولید می شود که با پیش بینی های صورت گرفته تا سال 1400 به 30 میلیارد متر مکعب افزایش می یابد که حدود 6 تا 7 میلیارد متر مکعب زه آب کشاورزی فقط در استان خوزستان تولید می شود.
سرافرازی یکی دیگر از تهدیدات را ضایع شدن محصولات کشاورزی دانست و افزود: میزان ضایعات در کشورما طبق برآورد کارشناسان امردر بخش های مختلف مذکورمعادل 8.17 درصد است. وی ادامه داد: در بخش باغبانی با1.28درصد بالاترین ضایعات و درزیر بخش باغبانی، انگور و انجیر با حدود 35 درصد بالاترین وگردو، بادام و فندق با 8 درصد کمترین ضایعات و در بخش زراعی، سیب زمینی، گوجه فرنگی، سبزی و صیفی جات با حدود 30درصد ضایعات بالاترین درصد ضایعات را به خود اختصاص داده اند.
استفاده از 25 هزار تن سم برای مبارزه با آفات
دبیر کمیته نانوفناوری وزارت جهاد کشاورزی یکی دیگر از این تهدیدات را استفاده از سموم و باقی مانده سموم در محصولات دانست و گفت: سالانه 25 هزار تن سم برای مبارزه با 50 نوع آفت در 16 میلیون هکتار از باغ‌های کشاورزی کشور استفاده می‌شود. وی افزود: متوسط سرانه مصرف سم در ایران 600 تا 700 گرم در هکتار و دردنیا بیش از یک کیلوگرم در هر هکتار است و ایران در بخش کشاورزی یک دهم اروپا سم مصرف می کند.
رتبه چهارم ایران در تولید علم، نوآوری و صنعت
سرافرازی در ادامه به وضعیت ایران در نانوفناوری و جایگاه تولید علم، نوآوری و صنعت ایران در جهان اشاره کرد و گفت: ایران در این خصوص رتبه چهارم کشوری را در زمینه های مختلف پزشکی، مهندسی و... به خود اختصاص داده است. وی افزود: در بخش کشاورزی نیز فعالیت های خوبی در بخش نانو انجام شده که این فعالیت ها و تحقیقات در زمینه آب و خاک، محیط زیست، تولیدات گیاهی، زیست فناوری، آفت کش ها و... است.
این مسئول از جمله تولیدات ایران در بخش نانوفناوری کشاورزی را انواع بسته بندی محصولات خوراکی برپایه نانوکامپوزیت های پلیمری، دستگاه حذف فلزات سنگین از آب شرب به روش نانو کویتاسیون عنوان کرد. وی، دستگاه تصفیه آب و پساب با استفاده از سیستم نانو فیلتراسیون غشایی به روش هارمودینامیکی، سامانه نانو کاویتاسیون جهت آرسنیک زدایی از آب و سامانه الکترودیالیز انتخابی برای نیترات زدایی از آب آشامیدنی را از دیگر این تولیدات دانست.
تولید 50 طرح تحقیقاتی در زمینه نانوفناوری کشاورزی
سرافرازی گفت: تاکنون 50 طرح تحقیقاتی در زمینه نانوفناوری کشاورزی در ایران تولید شده که ارائه فناوری پوشش دهی نانو کامپوزیتی بر روی قسمت های آسیب پذیر پمپهای شناور در کشاورزی به منظور افزایش مقاومت به ساییدگی و خوردگی و نانو افزودنی به رنگ،رزین و اپوکسی لایه آستر پوشش ماشین‌آلات کشاورزی برای کنترل خوردگی از جمله آنان است.
سند توسعه و گسترش کاربرد فناوری نانو در افق 1404ب) تدوین ضوابط مورد استفاده در فرآیند
وی در ادامه به سند توسعه اشاره کرد و گفت: این سند شامل صدور مجور و ارائه مجوز به محصولات نانو ساخت داخل با فناوری بومی با انجام آزمون‌های عملکردی و میدانی تا پایان سال 1396 تصویب و مجوزهای لازم تا پایان سال 1400 از جمله نانو کود، نانو آفت‌کش، نایلون‌های مقاوم گلخانه، بسته‌بندی‌های افزایش دهنده زمان نگهداری مواد غذایی، بسته‌بندی‌های زیست‌تخریب‌پذیر، پاستوریزاسیون سرد با بهره‌گیری از فناوری نانو است.
وی بیان داشت: همچنین بر اساس این سند کمک به توسعه واحدهای تصفیه آب کشاورزی با فناوری نانو برای رسیدن به حداقل مقیاس 500 هزار متر مکعب در روز با کاربریهای تصفیه آب لب‌شور، تصفیه سختی، فلزات سنگین، نیترات و املاح مضر تا سال 1400 و راه اندازی و تجهیز دو آزمایشگاه فناوری نانو با تجهیزات ساخت داخل در حوزه های گیاهپزشکی و خاک و آب با همکاری ستاد بایستی انجام شود. چهارمین همایش نافناوری در کشاورزی که در موسسه تحقیقات، تولید و اصلاح نهال و بذر کشورمستقر در کرج امروز فعالیت خود را آغاز کرد فردا چهارشنبه با برگزاری نشست های علمی تخصصی ادامه دارد.
