سید غلامحسین طباطبایی با بیان اینکه درباره وضعیت فعلی کشاورزی کشور ذکر ۵ نکته ضروری است، اظهارداشت: فاصله تولید در واحد سطح بین کشاورزان نمونه با متوسط کشاورزی کشور بسیار زیاد است و گاهی ۵ تا ۱۰ برابر بین این دو فاصله وجود دارد. وی اضافه کرد: این امر ناشی از چند مساله است که مهم ترین آن از نظر بنده قبل از بحث سواد و اطلاعات علمی کشاورزان، پدیده ای است که در حدود ۵۰ سال اخیر کشاورزی ایران را دچار مشکل کرده و بحث خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی است.
یک درصد کشاورزان زمین بالای ۵۰ هکتار دارند
معاون فنی و اجرایی سازمان مرکزی تعاون روستایی ادامه داد: حدود یک درصد بهره برداران ما بالای ۵۰ هکتار زمین دارند بنابراین عملا ۹۹ درصد کشاورزان ما زیر ۵۰ هکتار زمین دارند. طباطبایی با بیان اینکه در سطح علمی مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی کشاورزی کشور با دنیا فاصله زیاد و عمیقی ندارد، افزود: اما فاصله ای که زیاد به چشم می خورد، فاصله سطح علمی در مراکز مذکور و مزارع ماست؛ اگر می توانستیم نصف اطلاعاتی را که در مراکز پژوهشی و تحقیقاتی داریم، به مزارع منتقل کنیم وضعیت مان بسیار بهتر از چیزی بود که الان هست.
وی با اشاره به اینکه برای هر کدام از مباحث فوق می توان پیشنهادی ارائه کرد، گفت: در بحث خرد بودن و پراکندگی اراضی، در سال ۸۵ قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی و ایجاد قطعات اقتصادی تصویب و ابلاغ شد که البته آیین نامه اولیه آن چندان کارا نبود واعتباراتی که برای اجرای این قانون باید دیده می شد در دسترس دولت قرار نداشت. طباطبایی اضافه کرد: در سال ۹۵ آیین نامه تغییراتی کرده و به سمت عملیاتی شدن پیش رفته است بنابراین به نظر می رسد از سال ۹۶ به بعد می توان گفت در طول برنامه ششم می توان خوشبین بود که یکپارچه سازی اراضی بخاطر این قانون سرعت بهتری خواهد گرفت.
معاون فنی و اجرایی سازمان مرکزی تعاون روستایی با اشاره به قانون اصلاح تعاونی کردن تولید و یکپارچه سازی اراضی افزود: این دو قانون مکمل هم هستند؛ براساس قانون دوم اگر دو سوم کشاورزان یک منطقه حاضر باشند زمین هایشان را یکپارچه کنند اما یک سوم افراد و حتی کمتر از آن موافق نباشند، درحال حاضر مخالفین باید تابع اکثریت شوند، در حالی که در گذشته این یک مانع خیلی بزرگ بود و حتی اگر یک درصد کشاورزان مخالف بودند یکپارچه سازی انجام نمی شد بنابراین این قوانین می توانند دستاورد نسبتا خوبی باشند.
اجرای طرح پهنه بندی کردن نظام نوین ترویج در کشور
طباطبایی با بیان اینکه در بحث، فاصله سطح علمی مراکز تحقیقاتی و مزارع نیز اخیرا سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی طرحی را به نام پهنه بندی کردن نظام نوین ترویج اجرا می کند، گفت: در این طرح، کل کشاورزی ایران را به پهنه های حدود ۲۰۰۰ هکتاری تبدیل کرده اند و هر پهنه نیز دست یک کارشناس است که باید پاسخگوی امورات ترویجی آن باشد، در برخی پهنه ها تشکل ها تعریف شده اند مثل شرکت های تعاونی تولید، شرکت های سهامی زراعی، شرکت های کشت و صنعت یا شرکت های تعاونی روستایی که کارشناسان می توانند در این مراکز مستقر شوند؛ در نقاطی هم که تشکل ندارند کشاورزان تحت پوشش کارشناسان قرار می گیرند که این می تواند کمک کند و لازمه موفقیت آن استمرار است.
یکی از معضلات کشاورزی این است که طرح ها با تغییر افراد تعطیل می شوند!
وی تصریح کرد: یکی از معضلاتی که در کشاورزی داریم این است که طرح های گوناگون هر چند وقت یکبار مرتب تغییر می کند و با آمد و رفت افراد طرح ها نیز تعطیل می شوند. معاون فنی و اجرایی سازمان مرکزی تعاون روستایی ادامه داد: در بحث بالا بردن سواد کشاورزان که هم سن بالایی دارند و هم از تحصیلات دانشگاهی برخوردار نیستند، اگر بخواهیم وقت بگذاریم برای اینکه آنها باسواد شوند، زمان زیادی را از دست خواهیم داد؛ منابع آب و خاک زیادی نیز بدون بهره وری مناسب از دست خواهد رفت و شاید به مقصود مورد نظرمان هم نرسیم.
طباطبایی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه بیشتر از یکی دو درصد کشاورزان ما دارای تحصیلات دانشگاهی نیستند، گفت: در این راستا مطلبی که به ذهنم می رسد این است که برای اینکه ما بتوانیم بر ۴ میلیون بهره بردار کشاورزی برنامه ریزی و نظارت کنیم قاعدتا این افراد باید متشکل باشند. وی ادامه داد:ما شرکت های تعاونی روستایی داریم که شرط عضویت در آن این است که فرد در روستا مستقر و ساکن باشد؛ شرکت های تعاونی تولید، شرکت های سهامی زراعی و شرکت های کشت و صنعت داریم که شرط عضویت در آن این است که فرد دارای آب و زمین باشد، شرکت های تعاونی کشاورزی شرط شان این است که فرد دارای فعالیت گاوداری، مرغداری، گوسفندداری و غیره باشد بنابراین برای اینکه کارشناسان کشاورزی بخواهند با شرکت ها ترکیب شوند و با آنها پیوند درستی بخورند، پبشنهاد بنده این است که در مقررات عضویت افراد اصلاحی انجام شود که فارغ التحصیلان کشاورزی بتوانند عضو شوند و آورده شان دانش و تحصیلاتشان باشد.
طباطبایی افزود: وقتی آنها بتوانند رسما از اعضای شرکت باشند، می توانند داوطلب عضویت هیات مدیره شوند، مردم نیز به آنان رای می دهند در نتیجه این افراد در ترکیب مدیریتی شرکت های فوق قرار می گیرند و در این شرایط چون خودشان نیز ذینفع هستند، اوضاع با زمانی که استخدام می شوند فرق می کند بنابراین این افراد انگیزه بیشتری پیدا می کنند و تحولات ایجاد می شود. وی تصریح کرد: بحث دانش بنیان کردن با صحبت محقق نمی شود باید اصلاح ساختاری داشته باشیم که این افراد بتوانند در ترکیب هیات مدیره شرکت ها ورود پیدا کنند؛ مهم ترین راه دانش بنیان کردن کشاورزی همین است.
معاون فنی و اجرایی سازمان مرکزی تعاون روستایی با بیان اینکه در ۱۰ سال گذشته وزارت جهاد، شرکت های خدمات مشاوره مهندسی کشاورزی را راه اندازی کرده است، اظهارداشت: براین اساس حدود ۵ تا ۷ کارشناس کشاورزی فارغ از اینکه آب و زمین داشته باشند گرد هم می آیند و بنگاه های مشاوره ارائه دهنده خدمات فنی به مزرعه ایجاد می کنند، اما چون همه در شهر مستقر هستند چندان نتوانستند کارایی داشته باشند. وی اضافه کرد: پیشنهاد بنده این است شرکت های مشاوره مذکور با شرکت های تعاونی به نوعی ترکیب شوند و با یک درصدی با آنها شریک شوند تا مشکلات موجود نیز برطرف شود.
طباطبایی در بخش دیگری از سخنان خود درباره اینکه پایین بودن علم در کشاورزی چه آسیب هایی را می تواند به بخش وارد کند؛ اظهارداشت: اصل هنر در کشاورزی با توجه به محدودیت هایی که در زمینه آب و خاک و انرژی وجود دارد ، بالا بردن بهره وری است بهره وری نیز بالا نمی رود مگر اینکه یک مهارت جدید یا یک دانش جدید در محیط اجرا تزریق شود، ما اگر بخواهیم صبر کنیم کشاورزان به این مهارت برسند زمان زیادی لازم است. وی افزود: برای اینکه در این زمینه حرکت جهشی داشته باشیم و برای افزایش بهره وری در بخش کشاورزی طبیعتا باید ورود علم را تسریع ببخشیم ضمن اینکه با انتقال کارشناسان به درون پیکره شرکت ها می توانیم روند فعلی را سرعت ببخشیم.
