Impatien sultanii
Impatiens walleriana
Busy Lizzie, Balsam, Touch-me-not
Balsaminaceae
گل حنا که بومی شرق آفریقا میباشد گیاهی است چندساله و ظریف با گلبرگهایی پنجپر عمدتا به رنگ قرمز یا به رنگهای دیگری چون صورتی و سفید. این گیاه بسیار مقاوم بوده و شرایط نگهداری آسانی دارد ضمن آنکه گل هایش فراوان و با طول عمر زیادی هستند. گل حنا برگ هایی به رنگ سبز روشن دارد. نام علمی Impatiens یا کمحوصله به این دلیل به این گیاه داده شده است که میوهی کپسولی حاوی بذرهای گیاه به محض لمس شدن، باز میشود و بذرهایش را رها میکند. و دقیقا به دلیل همین اخلاق تند نام بامزه تر Touch-me-not (بهم دستزدی نزدی!) را هم به آن دادهاند. لقب Busy هم به دلیل دورهی طولانی گلدهی و دوام گلها به آن نسبت داده شده است.
گل حنا حدود ۴۰-۳۰ سانتیمتر رشد میکند. برگهای گستردهی گیاه عموما متناوب هستند گرچه ممکن است در راس گیاه روبروی هم قرار بگیرند. گل ها پنج گلبرگ و یک مهمیز (spur) دارند. میوههای کپسولی حاوی بذرها زمانی که میرسند منفجر میشوند و بدین طریق دانهها را منتشر میکنند. از این گیاه هیبریدهای زیادی وجود دارد که گلهایی با رنگهای متنوع و گاه حتی دو رنگ و یا با بیش از یک لایه گلبرگ دارند. برگها لوزی شکل و گاها با خالهایی قرمز یا قهوهای رنگ در لایهی زیرین هستند. جوانههای گیاه جوان زمانی که به ارتفاع ۲ سانتیمتر برسند شروع به گل دادن میکنند و به ندرت متوقف میشوند.
این گیاه را میتوان به سادگی پرورش داد و از طریق قلمه یا کاشتن بذرها تکثیر نمود. اکثرا گل حنا را به عنوان گیاهی یکساله نگهداری میکنند و در اواخر پاییز و زمانی که گلدهیاش متوقف میشود مراقبت از آنرا توقف میکنند. به هر حال گیاه باقیمانده در سال بعد ظاهری ناخوشایند خواهد یافت. برای آنکه گلهای حنای شما در گلدان پرپشتتر شوند میتوانید سر آنها را بچینید. گونهای گل درشت از این گیاه به نام Impatiens balsamina (یا بالسام باغی) وجود دارد که گلهای زیبایی به رنگ صورتی و قرمز و بعضا پُرپَر دارد که در طول ساقهی گیاه ظاهر میشوند و در ایران چندسالی است که در حاشیه فضاهای سبز کشت و کار میشود.
گل حنا به میزان نور کافی و مستقیم نیاز دارد اما تا حدودی میتواند سایه را نیز بهخوبی تحمل کند. دمای خانه برای این گیاه کاملا مناسب است؛ در دماهای بالای ۲۴ درجه سانتیگراد، این گیاه به رطوبت زیادی احتیاج دارد. بهتر است گلدان را در بشقابی حاوی شنهای مرطوب قرار دهید و برگهایش را روزانه غبارپاشی کنید. گل حنا نمیتواند دماهای زیر ۱۲ درجه سانتیگراد را تحمل کند. هر دو هفته یکبار مقداری کود مایع به آنها بدهید. گلدانی با بزرگیای در حدود ۱۳ سانتیمتر برای رشد ریشههای این گیاه کافی میباشد.
علاوه بر گل حنای معمولی و گونهی بالسام باغی (Impatiens balsamina) از گونههای دیگر این گیاه، میتوان به گل حنای گینهی نو (New Guinea impatiens)، گل حنای هیمالیایی و گل حنای نیامنیامنیس یا طوطی کنگویی (Impatiens niamniamensis) اشاره کرد.
بالسام باغی
گل طوطی کنگویی
گل حنای گینه نو