Azalea - Rhododendron
تیره‌ی Ericaceae
گونه‌ای از آزالیا که در گلکاری به کار می‌رود اکثرا از نوع رودودندرون است. نظر به‌اینکه برای یافتن ارقام و واریته‌های جدید یک‌سری عملیات اصلاح نباتی روی ارقام مختلف صورت پذیرفته است، دورگ‌هایی یافت می‌شود که هیچ‌گونه شباهتی به گونه‌ی فوق ندارند. این دورگ‌ها بر اساس اندازه‌ی گل به دو دسته‌ی گل درشت و گل ریز تقسیم می‌شوند. همچنین آزالیا برمبنای فصل گل به زودرس، میانه‌رس و دیررس تقسیم‌بندی می‌شود. انواع زودرس برای گل دهی به یک دوره‌ی کوتاه‌تر سرما، به منظور تکامل و رسیدن جوانههای گل، نیاز دارند. ارقام دیررس مدت طولانی‌تری از سیکل رشد و نمو خود را در سرما می‌گذرانند. شاخه‌های آزالیا در تمامی روزهای بهار و اوایل تابستان رشد طولی می‌کنند و در تابستان، زمانی که جوانههای گل تشکیل می‌شود، رشد شاخه ها نیز متوقف می‌گردد.
بعد از رسیدن کامل جوانههای گل و در فصل پاییز اگر بوته‌های آزلیا چند هفته‌ای در درجه حرارت‌های زیر ۱۰ درجه‌ی سانتیگراد قرار گیرند و سپس به گلخانه‌ی سرد منتقل شوند بعد از چند هفته در محل جدید به گل می‌نشینند. در شرایط طبیعی آزالیا در اواخر زمستان و اوایل بهار گل می‌دهد، و همان‌طوری که گفته شد در صورتی‌که در آغاز پاییز در محیط گلخانه برای آنها سرمای مصنوعی تدارک شود، گل‌دهی در اوایل زمستان روی خواهد داد. در مورد برخی ارقام زودرس، فصل گل در اواخر آبان و آذرماه است. اگر کشت و پرورش آزالیا در گلخانه های مجهز صورت گیرد، در هر فصلی می‌توان گل آزالیا پرورش داد و این با تنظیم درجه‌ی حرارت و طول مدت روز میسر خواهد بود.
برخی مسائل و مشکلات کشت و کار آزالیا
زرد شدن برگ های انتهایی در آزالیا به‌دلیل کمبود آهن روی می‌دهد. در صورتی که کمبود به‌دلیل عدم وجود این ماده در خاک گلدان باشد با کودپاشی مواد آهن‌دار نظیر کلات آهن و یا سولفات آهن این عارضه برطرف می‌شود، لیکن کمبود ممکن است به‌دلیل رشد ضعیف ریشه ها اتفاق بیافتد و دلیل این ضعف ریشه را غالبا باید در وضع خاک جستجو کرد. زهکشی کم گلدان‌ها که غالبا دارای یک خاک مرطوب و یا با آب فراوان می‌باشد و کودپاشی بیش از حد محصول، وجود نماتدهای مختلف در خاک و در نهایت بیماری‌های ریشه هر یک به‌تنهایی و یا همراه هم می‌تواند باعث رشد کم و ضعف ریشه‌های آزالیا شود.
باز نشدن جوانههای گل در آزالیا یکی دیگر از عوارض این محصول است. این معمولا به‌دلیل رشد رویشی جوانههای پایین‌تر از غنچه‌های گل صورت می‌گیرد. بنابراین حذف شاخه‌های کوچکی که بلافاصله بعد از غنچه گل شروع به رشد می‌کنند از این عارضه جلوگیری کرده، و این امکان فراهم می‌آید که جوانه های گل به رشد و نمو ادامه دهند. ضمنا در صورتی که شرایط تشکیل جوانه های گل به‌دقت تنظیم شود، جوانه های گل فقط روی شاخه های انتهایی تشکیل نمی‌شود، بلکه تمامی شاخه ها گل خواهند داد.
ریزش برگ های آزالیا نیز به‌دلیل خشکی خاک گلدان و یا برعکس آبیاری بیش از حد روی می‌دهد. چون آزالیا در تورب (توده متراکم قهوه‌ای تا سیاه‌رنگ خزه‌ها و گیاهان که بطور ناقص تجزیه شده‌اند) پرورش می‌یابد، زمانی که در آبیاری گلدان های آزالیا تاخیر روی دهد، خاک گلدان به‌شدت خشک می‌شود و آبیاری بعدی مشکل می‌گردد. برای از بین بردن این مشکل باید گلدان را به‌مدتی کوتاه در آب فرو برد. کمبود نور و وجود گاز اتیلن در اطاق‌های سرد نیز ممکن است باعث ریزش برگ های آزالیا شود. به‌طور کلی ریزش برگ‌های آزالیا با وضع ریشه‌های آن بسیار مربوط است و در صورتی که به‌هر دلیل (کودپاشی، آبیاری و غیره) به ریشه‌های این گیاه صدمه وارد آید برگ ها خواهند ریخت. رنگ مسی برگ های آزالیا نیز به‌دلیل سرما و بالا بودن شدت نور و یا نقصان مواد ذخیره‌ی ازتی دیده شده است.
برای جلوگیری از اثرات نامطلوب کودپاشی بایستی توجه داشت که گلدان های خشک آزالیا (اگر مدتی طولانی آبیاری نشده است) در مقابل کودها حساسیت نشان می‌دهند، بنابراین قبل از کودپاشی باید آبیاری دقیقی صورت پذیرد.
بیماری ها و آفات آزالیا
بیماری پوسیدگی ریشه که عامل آن نوعی فیتوفتورا (Phytophthora cinnamomi) می‌باشد از مهمترین بیماری‌های آزالیا است که در نتیجه‌ی آبیاری غلط و رطوبت زیاد خاک گلدان های این محصول روی می‌دهد. برای جلوگیری از آن ضدعفونی خاک، حذف گیاهان آلوده و تصحیح آبیاری لازم است. یک عامل قارچی دیگر (Ovulinia azaea) روی گل های آزالیا لک هایی را سبب می‌شود، این لکه های سفیدرنگ تا برنزه ابتدا کم هستند ولی به‌تدریج تمامی گل آزالیا را در بر می‌گیرند؛ گل های آلوده به تدریج خشک شده، می‌ریزند. این بیماری با اندامی به نام اسکلروتیا (Sclerotia) زمستان را در خاک سپری می‌کند. بوته های الوده را باید به‌دقت حذف کرد و خاک گلخانه و محیط کشت و کار را ضدعفونی کرد. ضدعفونی و سمپاشی با زینب (Zineb قارچ کش تماسی با اثر حفاظتی از گروه اتلین بیس‌دی تیوکاربامات ها) نیز توصیه شده است.
بیماری لکه برگی آزالیا (Septoria azalea) در شرایط محیطی مرطوب که مناسب رشد و نمو آن است ظهور می‌کند و برگ های لکه دار به تدریج می‌ریزند. در این موارد سمپاشی با زینب و فربام به صورت هفتگی توصیه شده است. سرانجام پوسیدگی طوقه و ساقه ها توسط ریزوکتونیا (Rhizoctonia) در خاک های سنگین و تحت شرایط نامطلوب آبیاری (ابیاری پی‌درپی و زهکشی ناقص گلدان) روی می‌دهد و در صورتی که شرایط نگهداری این گیاه تغییر یابد این بیماری نیز رفع می‌شود.
در بین آفات، نماتد مهمترین عاملل است که توسط ضدعفونی خاک از میان می‌رود. نماتد باعث ضعف بوته ها و از بین رفتن ریشه ی آزالیا می‌شود. همچنین حشرات مکنده مثل کنه ها، شته ها و تریپس مشکلاتی در پرورش این گیاه پدید می‌آورند و باید با اینگونه آفات توسط سمپاشی مبارزه نمود.
استفاده از هورمون های نباتی:
برای به تاخیر انداختن فصل گل آزالیا (در صورتی که بخواهند فصل گل با نوروز مصادف شود) از هورمون های جلوگیری کننده‌ی رشد نظیر سایکوسل (CCC) استفاده می‌شود. این ماده به‌صورت محلول‌پاشی روی برگ‌ها (حدود ۱۰ گرم در لیتر) و یا به‌صورت آبیاری گلدان ها با محلول به‌همین غلظت توصیه شده است. همچنین برای تکامل رشد جوانه های گل محلول پاشی با املاح اسید جیبرلیک (Gibberellic acid) ذکر شده است.
