عباس کشاورز در گردهمایی ملی برنامه ریزی تحقیقات مدیریت پایدار خاک و آب که در موسسه تحقیقاتی خاک و آب وزارت جهاد کشاورزی واقع در استان البرز برگزار شد، افزود: در کشاورزی ما چند موضوع فراموش شده که مناسب نبودن آبیاری، تغذیه بسیار نامناسب خاک و غفلت از مواد آلی خاک است که 3 کلید مرتبط با هم در پایندگی کشاورزی هستند. وی گفت: تا دهه 70 اگر یکسال بارندگی کاهش داشت شاهد افت روان آب ها نبودیم ولی از دهه 80 به بعد اینها با هم فاصله گرفتند به طوریکه در سال آبی 86-85 بارندگی 32 درصد نسبت به میزان متوسط سالانه افزایش یافت ولی میزان روان آب 16 درصد کاهش یافت. کشاورز افزود: همچنین در سال آبی گذشته (95-94) میزان بارندگی در بعضی از حوضه ها همچون حوضه کرخه 46 درصد افزایش یافته بود که شاهد خسارات زیادی همچون سیل ایلام و کشته شدن چند دانش آموز بودیم. وی با بیان اینکه از گذشته در هیچ مدلی، آبی برای محیط زیست در محاسبات نبوده است، ادامه داد: اگر کشور و مردممان را دوست داریم باید تمام رفتارهایمان با پایداری همراه باشد و پایداری اولین کلید و رمز توسعه کشور ماست که متاسفانه یکی از شاخصه های کشاورزی ما ناپایداری است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: هنوز پس از این همه کار و تحقیقات نتوانسته ایم از فرسایش خاک جلوگیری کنیم و هنوز اثری از مواد آلی خاک در برنامه های ما نیست. وی تاکید کرد که باید همه کمک کنیم به سمت پایداری سرزمین برویم و اکنون که خیلی ها بر آن باورند که آخر کار کشاورزی کشور ما فرارسیده و باید همه چیز را وارد کنیم ولی ما معتقدیم که نقد و ایجاد نگرانی مشکلی را حل نمی کند. کشاورز افزود: آب یک موضوع اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی است و کسانی که آب را در کشور ما رقم زدند بینش هیدرولوژی را نداشتند و باعث این اتفاق شدند. وی اضافه کرد: کشور ما زمانی 13 رودخانه دائمی داشت ولی اکنون به 5 رودخانه رسیده است و دستور کار ما این است که می توانیم کمک کنیم سرزمین پایداری بیشتری از نظر طبیعت، محیط زیست و زندگی داشته باشد و کشاورزی سرافرازی داشته باشیم.
وی یکی از ابزار برای رسیدن به این هدف را بهینه کردن مصرف آب دانست که راه آن فقط در کنترل حجم آبیاری نیست و به این معنی نیست که هر کسی آب کمتری مصرف کرد بهتر است به طوریکه خیلی از موارد این موضوع عکس جواب می دهد زیرا در جامعه کشاورزی ما و تمام کسانی که آبیاری کار کرده اند بیشتر گرایششان به پدیده های فیزیکی بوده است. وی گفت: یک مشکل کشاورزی این است که تجلی یک کار غیرفیزیکی یک مزرغه خوب با یک مزرعه غیرمناسب را چند نفر تشخیص می دهند که این موضوع فرهنگی هم هست و عامل فرهنگی باعث شده که رابطه ای بین آب، خاک، گیاه و اقلیم در ادبیات ما ایجاد نشود. کشاورز با بیان اینکه این رابطه باید در موسسات تحقیقاتی ایجاد شود، افزود: گیاه موجود زنده ای است که باید تمام رفتار آن شناخته شود در حالیکه هیچ اطلاعی در خصوص رابطه آب و گیاه نداریم و برنامه آبیاری ما هیچ ارتباطی با طبیعت ندارد. وی اظهار داشت: بسیاری از کشاورزان ما نیاز آبی کشت هایشان را زیاد می دانند در حالیکه بیشتر کشت ها به آن میزان آب نمی خواهد و اگر این رابطه به خوبی آنالیز شود می توان مصرف بهینه آب را داشت و کشاورزی پرآبی نداشته باشیم زیرا تمام گیاهان را حتی در شیوه های نوین آبیاری نباید با یک نسخه آب داد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور زراعت گفت: تمام تلاش های ما برای معرفی تکنولوژی به کشاورز است و بیشتر کشت های زراعی ما با این سرزمین تطبیق دارند و سازگار هستند ولی برای بعضی باید تجدید نظر در رفتارمان داشته باشیم. وی افزود: تمام منابع جهانی می گویند گیاهی که تبخیر و تعرق در بهترین شرایطش دارد باید هنرمان این باشد که رویکرد به گیاهان را در شرایط مختلف آبی ببینیم و یکی از انتظارات ما این است که هر گیاهی را در هر جا نمی توانیم انتخاب کنیم و بایستی سعی کنیم در آبیاری، آبیاری مان با آب سبز مکمل باشد و حضورمان در سرزمین بایستی کمی جابجا شود و در تابستان خیلی از کشت ها را انجام ندهیم. کشاورز با بیان اینکه در زمان مشکلات مردم روحیه همکاری و همیاری دارند، اظهار داشت: ولی در مورد خشکسالی و کم آبی این روحیه خشن است و در این فضا فکر نمی کنیم که با هم دوست هستیم و اگر می گویند آینده جنگ آب است به خاطر همین خلق و خو است. وی هوشمندسازی آبیاری در مزارع و باغات را یکی از راهکارها برای مصرف بهینه آب در کشاورزی دانست و گفت: هوشمندسازی ارتباطی با سیستم ندارد بلکه باید دانش خود را بالا ببریم زیرا تکنولوژی آن خیلی ساده است.
توسعه گلخانه ها یکی از راهکارها برای مصرف بهینه آب کشاورزی
معاون وزیر جهاد کشاورزی یکی از راهکارها برای مصرف بهینه آب کشاورزی را توسعه گلخانه ها دانست و افزود: نه تنها بایستی تمام کشت سبزی و صیفی را به گلخانه ها ببریم بلکه باغات را نیز باید به این محیط ها ببریم. وی ادامه داد: اکنون در خیلی از کشورها به خاطر کم آبی و بیماری باغاتشان را به گلخانه ها برده اند ولی دانش آبیاری ما برای گلخانه ها خیلی ضعیف است به طوریکه در گلخانه هایمان رطوبت زیادی دارد که زمینه ایجاد قارچ و سیکل مبارزه با بیماری را زیاد می کند.کشاورز با تاکید بر اینکه باید گروه کارشناسی و محق ق برای تطبیق آبیاری گلخانه ها ایجاد شوند، گفت: باید تکنولوژی گلخانه را به عنوان یک روش پایدار برای آینده داشته باشیم چون آبیاری کمی می خواهد و اگر دولت انرژی را تغییر دهد مجبور هستیم منابع انرژی گلخانه را تغییر دهیم. وی با بیان اینکه بایستی به دنبال روش هایی باشیم که علم مان مجتمع شود تا بازدهی بیشتری داشته باشد، افزود: نگران کشاورزی با این شرایط آب نیستیم ولی اگر پدیده ها و انرژی هایمان را خوب رصد کنیم کشاورزی ما قابلیت های زیادی دارد.
