بخش کشاورزی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی در کشور است و کمبود آب، به‌عنوان اصلی‌ترین عامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی محسوب می‌شود.
به گزارش ایسنا، ایران به عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خشک کره زمین با مشکل کم‌آبی مواجه است، رشد فزآینده جمعیت، نیاز به محصولات کشاورزی و دامی و محدودیت منابع آب و خاک به‌عنوان بستر اصلی تولیدات کشاورزی، مسئله کم‌آبی را به گونه‌ای بسیار جدی فرا روی کشور قرار داده است.
از طرفی، تولیدات غذایی به‌خصوص تولیدات محصولات کشاورزی مورد نیاز صرفا تحت شرایط دیم برای برآوده کردن نیازهای جمعیت حاضر در کشور کافی نیست، از این‌رو به‌منظور پاسخگویی به نیاز غذایی کشور، توجه فراوان به گسترش کشت آبی و آبیاری شده است.
چهارمحال و بختیاری از جمله استان‌هایی است که با بحران کم‌آبی مواجه است، به طوریکه برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های آب زیرزمینی مشکلات جدی را ایجاد کرده است، در حال حاضر در بسیاری از نواحی استان، سطح سفره‌های آب زیرزمینی افت زیادی داشته و باتوجه به خشکسالی‌های اخیر، همچنان افزایش بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی بالا بوده و خسارت‌های غیرقابل جبرانی را بر منابع آبی زیر زمینی وارد کرده است.
زمانی استفاده از آب سبز برای بخش کشاورزی می‌توانست به نحوی از خشکسالی و کم‌آبی بکاهد که متاسفانه اقداماتی درخور در این زمینه انجام نشده است، از طرفی اکنون که بارندگی‌ها به شدت کاهش پیدا کرده نمی‌توان گفت، استفاده از آب سبز راهگشای وضع موجود است و زمانی این امر مثمرثمر خواهد بود که بارندگی‌ها به‌صورت یکنواخت رخ دهد.
آب سبز چیست؟
روح‌الله فتاحی- رئیس هیات مدیره انجمن هیدرولوژی ایران در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: آب مورد استفاده در بخش‌های مختلف به سه دسته آب‌های آبی، خاکستری و سبز تقسیم می‌شود که منظور از آب آبی، آب رودخانه‌ها و آب‌های زیرزمینی هستند، آب خاکستری آب پساب صنعتی و شهری و آب سبز که کمتر به آن پرداخته شده بخشی از بارندگی است که امکان ذخیره در خاک را پیدا می‌کند و می‌تواند به صورت مستقیم توسط گیاه استفاده شود.
وی افزود: استفاده از آب سبز از عدم قطعیت بالایی برخوردار است، اگر مقدار و توزیع بارندگی در طول سال یکنواخت‌تر و منطبق با فصل رشد گیاهان باشد، قطعا بخش قابل توجهی از نیاز آبی گیاهان از طریق آب سبز تامین می‌شود، متاسفانه در کشور بر روی مقوله آب سبز کار نشده و با تغییر الگوی کشت می‌توان محصولات به گونه‌ای کشت شوند که حداکثر بهره‌مندی از آب سبز صورت گیرد، بنابراین لازم است در شرایط کم آبی از آب سبز استفاده کرد، اما این امر به معنای راهگشایی رفع مشکلات آبی نخواهد بود.
دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهرکرد گفت: می‌توان روش‌هایی را به کار برد که مقدار مفیدبودن آب بارندگی افزایش یابد، به این معنا که با انجام عملیات آبخیزداری فرصت و ظرفیت نگه‌داشت آب در سطح حوضه افزایش پیدا می‌کند، به نظر من طرح‌های تغذیه مصنوعی در پخش سیلاب ناشی از بارندگی به شکلی فرصت‌سازی برای استفاده بیشتر از آب سبز است.
وی بیان کرد: عملیات آبخیزداری بیولوژیکی موجب افزایش فرصت نفوذ و عملیات مکانیکی نظیر پیتینگ، کنتور فارو و سازه‌های ذخیره و هدایت رواناب هم‌چون بندهای کوتاه خاکی و سنگی فرصتی برای هدایت رواناب و سیلاب روی مناطق مستعد برای تغذیه آبخوان ایجاد می‌کند، در حقیقت فرصت بیشتری برای ماندگاری آب سبز در حوضه آبخیز ایجاد خواهد شد و توان هیدرولوژیکی حوضه افزایش می‌یابد.
فتاحی با بیان اینکه کار در زمینه آب سبز نیازمند اقدامات بیشتری است که می‌توان با تغییر الگو و تقویم کشت فرصت‌های بیشتری برای استفاده از این نوع آب فراهم کرد، گفت: این روش به دلیل تغییرپذیری شدیدی که در آن وجود دارد، عموما چندان قابل اعتماد نیست، یعنی ممکن است زمانی از سال که گیاه نیاز به آب دارد بارندگی رخ ندهد و یا مقدار کمی از بارندگی را شاهد باشیم.
وی تاکید کرد: لازم است فرصت‌هایی برای استحصال بیشتر آب سبز به‌صورت مستقیم در ناحیه ریشه گیاه برای رشد یا به‌صورت غیر مستقیم از طریق عملیات آبخیزداری برای تغذیه آبخوان‌ها فراهم کنیم.
رئیس هیات مدیره انجمن هیدرولوژی ایران در خصوص اینکه چرا در این سال‌ها از آب سبز استفاده نشده است، توضیح داد: مشکل در دیدگاه مسئولان برای استفاده از آب سبز بوده که کار چندانی در این زمینه انجام نشده است، از طرفی زمانی که در زمینه آبخیزداری اقداماتی صورت گیرد، در حقیقت فرصت‌هایی فراهم می‌شود تا اگر اتفاقی رخ داد این عملیات بتوانند آب را ذخیره کنند که ممکن است این اتفاق هر ۱۰ سال یکبار رخ دهد، یعنی باید آبخیزداری را به‌عنوان بیمه منابع آب کشور در نظر بگیریم تا بتواند رخدادها را که همان سیلاب‌ها هستند کنترل و از تهدید به فرصت تبدیل شوند، بنابراین تبدیل تهدید به فرصت نیازمند توجه به بحث آبخیزداری و ایجاد بسترهای لازم در این زمینه است.
