مگس‌های سفید حشراتی در خانواده سفیدبالکان هستند. بیش از ۱۵۵۰ گونه از این خانواده توصیف شده است. سفیدبالک از آفات مهم و پلی‌فاژ برای طیف وسیعی از محصولات کشاورزی مهم در بسیاری از نقاط جهان به ویژه در مناطق گرمسیری است. سفیدبالکها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری و به ویژه در شرایط گلخانه‌ای روی گیاهان زینتی و محصولات گلخانه‌ای در جمعیت‌های خیلی بالا دیده میشوند. اندازه سفیدبالکها کوچک و سطح بدن و بال‌های آنها به وسیله پودر سفید رنگی پوشیده شده است.
در ظاهر این حشرات همانندی زیادی به یک پروانه کوچک دارند، اما در مقیاس کوچک تر، حشرات کامل این خانواده فعال بوده و می‌توانند آزادانه به اطراف پرواز کنند و عموما در زیر برگ گیاهان و در حال تغذیه از شیره گیاهان مشاهده میشوند. این حشرات همانند شته‌ها تولید مقادیر زیادی عسلک می‌کنند که این عسلک در گیاهان باعث جذب گرد و خاک و به ویژه رشد قارچ‌‌های گَندروی می‌شود.
این عامل سبب کاهش مشتری محصولات گیاهان زینتی و گیاهان گلخانه‌ای در بازار می‌شود. سفیدبالکها همانند «شته ها» از توانایی بسیار بالایی در تولید مثل برخوردار هستند و همین موضوع نیز سبب شده در مدت زمان محدودی جمعیت آنها به صورت قابل توجهی افزایش پیدا کند. در برخی مناطق شهر تهران نظیر منطقه 6 و 11 جمعیت سفیدبالکها بیش از سایر مناطق است، اما نمی‌توان ادعا کرد که در سایر مناطق، این سفیدبالکها دیده نمی‌شوند. سم پاشی‌های بی رویه، یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش جمعیت سفیدبالکها در پایتخت است.
براساس مطالعات صورت گرفته، سفیدبالکها در طول هر سال حدود 10 بار تکثیر میشوند و هر بار نیز 100 تخم می‌گذارند. همین موضوع نیز سبب شده جمعیت آنها به صورت قابل توجهی افزایش پیدا کند. سفیدبالک‌های تهران، اکنون بی شباهت به موش‌های پایتخت نیستند و کم کم شهروندان نحوه زندگی مسالمت آمیز با آنها را نیز می‌آموزند. همان طور که سال‌ها جمعیت موش‌ها به‌طور کامل کنترل نشد، به نظر می‌رسد جمعیت سفیدبالکها نیز به‌طور کامل کنترل نخواهد شد. در شرایطی که اقدامات پیشگیرانه شهرداری تهران برای از میان بردن کامل جمعیت مگس‌های سفید کافی نبوده است، این طور به نظر می‌رسد که این سفیدبالک ها، به مهمانی همیشگی برای پایتخت تبدیل شده‌اند.
اقدامات ناموفق شهرداری در کنترل جمعیت سفیدبالکها
«خشکسالی‌ها و تغییرات اقلیمی، سبب شده جمعیت سفیدبالکها افزایش پیدا کند. این حشرات با برخی اقدامات شهرداری نظیر آبشویی از بین رفته بودند، اما به این دلیل که هوا بار دیگر گرم‌تر شد، جمعیت سفیدبالکها در شهر تهران افزایش یافت.» این اظهارنظرات مرداد سال گذشته توسط مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران انجام شد. علی‌محمد مختاری می‌گوید: اقدامات پیشگیرانه را برای کاهش جمعیت سفیدبالکها در دستور کار داشتیم، اما این طور به نظر می‌رسد که این اقدامات کافی نبوده است. مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران بیان کرد: یکی از دلایلی که سفیدبالکها در شهر تهران افزایش یافته‌اند، تغییرات اقلیمی شهر تهران بوده است. طی سال‌های اخیر، وضعیت آب و هوایی شهر تهران تغییراتی داشته و این موضوع تاثیراتی را در وضعیت برخی حشرات از جمله سفیدبالکها داشته است.
مختاری چسباندن نوار زرد بر بدنه درختان را از دیگر اقدامات شهرداری برای کاهش جمعیت برخی حشرات و آفت‌ها اعلام کرد و گفت: برخی حشرات به رنگ زرد واکنش نشان داده و زمانی که ما این نوارها را به بدنه درختان می‌چسبانیم، حشرات به این نوارها می‌‌چسبند. بر روی این نوارهای زرد، چسبی وجود دارد که مانع از حركت حشرات و آفات به روی تنه درختان می‌شود. هم زمان رئیس کمیته محیط‌زیست شورای اسلامی شهر تهران در رابطه با دلایل افزایش سفیدبالکها در شهر گفت که بر اثر تغییرات آب و هوایی و گرم شدن هوای شهر تهران، جمعیت سفیدبالکها افزایش یافته است. کاهش نزولات آسمانی نیز یکی دیگر از دلایل افزایش این حشرات است. به گزارش میزان، محمد حقانی به بی ضرر بودن سفیدبالکها اشاره کرد و افزود: این حشرات ضرری برای انسان‌ها ندارند و علاوه بر مزاحمت‌هایی که برای شهروندان ایجاد می‌کنند، عامل ایجاد مشکل دیگری نیستند.
ضرورت اقدام شهرداری برای کنترل جمعیت مگس سفید
فروردین سال گذشته معاون خدمات شهری شهردار تهران عنوان کرد: صفر تا صد مسئولیت مگس‌های سفید با شهرداری نیست، اما حاضر به هرگونه همکاری با نهادهای مسئول هستیم. مجتبی عبداللهی گفت: طی جلساتی که با بخش تحقیقات دانشگاه گیاه‌پزشکی صورت گرفته، قرار است توافقاتی در مورد دفع این آفت انجام شود. او ادامه داد: سازمان رسیدگی به حفظ نباتات و دفع آفات، وزارت جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات گیاه‌پزشکی مسئول رسیدگی به این آفات هستند و اینکه این آفت بر روی درختان شهر تهران وجود دارد، هیچ مسئولیتی برای ما ایجاد نمی‌کند، بلکه این نهادها باید مشخص کنند این آفت چیست، منشأ آن از کجاست و چگونه باید در برابر آن مبارزه کرد. اردیبهشت سال گذشته رئیس کمیته محیط‌زیست شورای شهر تهران اظهار کرد: مسئولیت کنترل جمعیت مگس سفید با شهرداری است؛ زیرا حفاظت از درختان شهر به عهده مدیریت شهری است. محمد حقانی در مورد اظهارات مدیران شهری مبنی بر مسئول مستقیم این آفت جهاد کشاورزی است، گفت: مبارزه با انواع آفات و درختان و گیاهات پایتخت مربوط به شهرداری تهران است و نمی‌توان با این استدلال نسبت به حفاظت از درختان و بهداشت شهر بی‌اعتنا بود.
او خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه تخم‌‌گذاری این حشرات بسیار بالا و قدرت تکثیر زیادی دارند، بنابراین مسئولیت مقابله با آفات و حشرات درختان نیز بر عهده شهرداری است و باید برای کنترل جمعیت آفات درختان اقدامات پیشگیرانه را انجام دهد. او یادآور شد: البته شهرداری تاکنون تلاش کرده با اجرای شیوه‌هایی مانند آبشویی با صابون یا نصب ورقه‌های زردرنگ در حریم درختان، از هجوم این حشرات به فضای شهر جلوگیری کند، اما این اقدامات موثر نبوده است. محمد حقانی گفت: همچنین شهرداری تهران در اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با شیوع مگس سفید و حشراتی از این دست نسبت به گندزدایی و جلوگیری از هجوم حشرات اقدام کرده و در مراکز شهر که این حشرات بیشتر مشاهده میشوند، درختان را نمونه گذاری کرده است. او تاکید کرد: شهرداری باید سمپاشی‌های زمستانه را به‌طور منظم انجام دهد تا این آفت نیز مانند باقی آفت‌ها جمعیتشان کنترل شود.
